قیمت اجاره سردخانه‌ها بالاست
اکبری، یکی از کشاورزان زیرکوهی می‌گوید: چند ماه دیگر فصل برداشت زرشک است، اما ما هنوز زرشک‌هایمان انباشت شده است.وی با بیان اینکه قیمت نگهداری زرشک در سردخانه‌ها بسیار بالاست، افزود: هرساله عده‌ای دلال به روستاها می‌آیند و از عدم آگاهی روستاییان استفاده کرده و مقدار زیادی زرشک خریداری می‌کنند و چند ماه بعد با قیمت بسیار بالا در استان‌هایی مانند تهران به فروش می‌رسانند.
عدم وجود خریدار مناسب و همچنین قیمت نامناسب زرشک باعث انباشت زرشک در روستاها شده که پوسیده شدن در انتظار آن است. کشاورزان معتقدند اگر دولت قرار است کاری کند باید به گونه‌ای مدیریت شده و هدفمند وارد بازار و صادرات شده تا دلالان وقتی برای نفس کشیدن نیابند.
اندر خواص زرشکی که دیده نمی‌شود
محسن پویان، مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی به ایسنا گفت: زرشک از میوه تا حتی چوبش بسیار مفید بوده و آن چنان که باید قدرش دانسته نشده است.وی می‌گوید: میوه زرشک در درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود و برای بیماری فشار خون مفید بوده و ضد انگل‌های کبدی است.وی با بیان اینکه میوه زرشک از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی سرد و خشک و از نظر خواص قابض و مقوی معده، کبد و قلب است، تصریح کرد: میوه خشک زرشک از خونریزی مزمن جلوگیری می‌کند.
مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی با بیان اینکه در آلمان برای کاهش ورم پلک‌ها و اورام ملتحمه از ریشه زرشک دارویی به نام افتیول ساخته شده است، افزود: در ایران نیز از زرشک برای ساخت محلول خوراکی‌ها استفاده می‌شود این محلول در موارد ترک اعتیاد کاربرد دارد.وی تصریح کرد: میوه زرشک برای کاهش ترشحات مخاطی مفید بوده و صفرابر است و خونریزی بواسیر را قطع و خون را تصفیه می‌کند؛ همچنین میوه زرشک برای کاهش تری گلیسرید خون از آن استفاده می‌شود و برای بیماری فشار خون مفید بوده و ضد انگل‌های کبدی است.
پویان با اشاره به اینکه مصرف میوه زرشک را برای تنظیم فلورمیکروبی بدن بعد از مصرف آنتی بیوتیک توصیه کرده‌اند، بیان کرد: میوه زرشک برای گلو درد، عفونت مثانه و ریه، درد قفسیه سینه و نیز بیماری مالاریا و برای رفع ترشحات مخاطی مفید بوده و باعث انقباض عروق می‌شود.وی اظهار کرد: در کتاب قانون در طب، ابن سینا از خواص دارویی شش نوع داروی مخلوط گیاهی تحت عنوان قرض زرشک یاد شده که یکی از نسخه‌های گیاهی مذکور از افشره، زرشک، بذر، خیار، ترنجبین، شیرین بیان، مصطکی، تباشیر، رواند چینی، گل محمدی، زعفران و سنبل ترکیب یافته که از آن برای درمان تب، ورم کبد و عطش زیاد استفاده می‌شده است.
مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی با بیان اینکه در درمان بیماری‌های یرقان، ورم معده و رفع جوش و دمل نیز زرشک را مورد استفاده قرار می‌داده‌اند، بیان کرد: در کتاب تحفه حکیم مومن نیز زرشک را در مان برخی بیماری‌ها از جمله ورم اعضاء بدن، رفع تب، ناراحتی‌های معده و جگر، درمان اسهال‌های صفراوی و نیز خنثی کردن زهر مار افعی، برطرف کننده عطش فراوان، قاطع صفرا و مقوی کبدی معرفی کرده است.
وی با بیان اینکه میوه زرشک در درمان آسم، انژین، تب‌های عفونی، امراض ریوی، ناراحتی‌های کسیه صفرا مفید بوده، قابض و ضد عفونی کننده است، افزود: آب مقطر یا عرق زرشک نیز موارد استفاده فراوان دارد از آب مقطر زرشک برای کاهش کلسترول خون و کاهش فشار خون استفاده می‌شود.پویان اظهار کرد: آب مقطر زرشک درتقویت معده، سرطان روده و خشکی معده، احتقان کبد، استفراغ، زخم معده و روده، ورم معده، درد معده و رفع سوء هاضمه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه همچنین مصرف آب مقطر زرشک در درمان و جلوگیری از اسهال خونی، یرقان، سیاتیک، خونریزی رحم، ورم طحال، سنگ کلیه، گلودرد، غش، رماتیسم، بواسیر، بواسیر خونی، سنگ کلیه صفرا، بی خوابی و نقرس نیز نافع است، افزود: در برخی از منابع مصرف میوه زرشک را در دفع کرم کبد موثر دانسته‌اند.این پژوهشگر گیاهان دارویی با اشاره به اینکه برای زنان باردار مصرف زرشک همراه با آب لیمو و آب نارنج در طب گیاهی توصیه شده است، تصریح کرد: حال از میوه زرشک که بگذریم، چوب زرشک نیز می‌تواند مورد استفاده‌های هنری قرار گیرد.
پویان با بیان اینکه درختچه زرشک از گیاهان مفید به شمار می‌آید که ریشه، ساقه، برگ، گل و میوه آن مصرف دارویی کاربری دارد، ادامه داد: با توجه به فعالیت گسترده کشورهای خارجی از جمله چین در ورود به بازار محصولات استراتژیک از جمله زرشک، باید ضمن حفظ روال علمی و پژوهشی، سرعت لازم در حصول نتیجه مطلوب مدنظر باشد.وی ادامه داد: درختچه زرشک با توجه به تطابق مفید آن در راستای سازگاری با شرایط اقلیمی منطقه و استفاده‌های متعدد دارویی و غذایی دارای مزیت نسبی قابل قبولی در بین محصولات خراسان جنوبی است.
پژوهشگر گیاهان دارویی در خراسان جنوبی با بیان اینکه زرشک درختچه‌ای تیغه‌ای دارد که به اراتفاع یک تا پنج متر می‌رسد، بیان کرد: بهترین راه تکثیر درخت زرشک استفاده از پاجوش‌ها است، به این ترتیب که از آذر ماه تا نیمه دوم اسفند، یعنی پس از برگریزان تا هنگام بیداری، درخت قابل استفاده برای جابجایی خواهد بود.
کرونا؛ ضعف در فروش و پوسیدگی زرشک
وحید ضیائیان احمدی، مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی با بیان اینکه از همه کشاورزان زرشک کار درخواست می‌کنیم محصول خود را به سردخانه‌ها انتقال دهند، گفت: از ۹۸ درصد زرشک دنیا، ۹۵ درصد آن در خراسان‌جنوبی کشت می‌شود و اکنون زرشک در کل جهان به عنوان یک کالای لوکس دیده می‌شود.وی با بیان اینکه ۸۰ هزار بهره‌بردار محصولات کشاورزی در خراسان‌جنوبی وجود دارند، افزود: متاسفانه شرایط کرونا کار را برای فروش و صادرات زرشک مشکل کرده است.
مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی بیان کرد: این شرایط باعث شده مقداربسیار زیادی از این محصول به سرد خانه‌ها انتقال داده شود.ضیائیان احمدی با اشاره به اینکه آن چنان که باید زرشک اولویت استان نیست، تصریح کرد: در حال حاضر سیاست‌های کنترل بازار در اختیار دیگران است در حالی که باید کنترل محصول کشاورزی در اختیار استان باشد تا به صورت اقتضایی و بومی به این امر بپردازیم.
وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۷ هرکیلو زرشک به ۹۰ هزار تومان رسید و این محصول از سبد غذایی خانواده‌های معمولی حذف و این افزایش قیمت بدون دلیل ضربه زیادی به محصول زرشک زد، بیان کرد: وقتی به چالش کرونا گرفتار شدیم، قیمت این محصول از ۹۰ هزار تومان به ۳۰ هزار تومان کاهش پیدا کرد.ضیائیان احمدی خاطرنشان کرد: قیمت بالای ۹۰ هزار تومان و قیمت ۳۰ هزار تومان برای محصول زرشک استان مناسب نیست؛ لذا زرشک باید یک قیمت متعارف داشته باشد.
وی با بیان اینکه ورود دستگاه‌های اجرایی به کاهش قیمت زرشک یکی از مواردی بود که در طی این دو سال مورد توجه مسئولین قرار گرفت، تصریح کرد: در طی سال ۲۰۰ هزار تن زرشک در خراسان جنوبی تولید می‌شود و تولیدات اکنون کاهش یافته که سهم صادرات استان از این محصول تنها از ۵۰۰ تا ۷۰۰ تن تجاوز نمی‌کند. وی با تاکید بر اینکه متاسفانه هنوز در سطح دنیا زرشک ناشناخته است، تصریح کرد: کیفیت زرشک یکی از عوامل مهم بازاریابی در سطح دنیا است که نیاز به تولید محصول بدون عیب درسطح بازار هستیم.
ضیائیان احمدی با بیان اینکه بیشترین بازار محصول زرشک خراسان‌جنوبی در مشهد است، اظهار کرد: در طول سال حدود ۳ میلیون نفر وارد شهر زیارتی مشهد می‌شوند و اگر تنها یک میلیون نفر از محصول زرشک خریداری کنند بازار این محصول خود به خود مدیریت می‌شود.مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی بیان کرد: امسال مانند سال گذشته محصول زیادی از زرشک در اختیار جهادکشاوری نیست و تنها کمتر از هزار تن در اختیار داریم.
حجم زیادی از زرشک استان در سردخانه‌ها یخ می‌زند
عبدالرضا رضایی، مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز به خبرنگاران گفت: به علت وجود کرونا و عدم فروش زرشک در ایام کرونا، اکنون حجم زیادی از زرشک استان در سردخانه‌ها است.وی با بیان اینکه هر ساله در فروردین و اردیبهشت ماه شاهد جمع آوری زرشک سال قبل توسط زرشک داران استان بوده‌ایم، اظهار کرد: متاسفانه امسال می‌بینیم که زرشک‌های سال گذشته هنوز در بارگاه‌ها مانده‌اند و باتوجه به گرمی هوا امکان خراب شدند این محصول وجود دارد.مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی بیان کرد: تعداد سردخانه‌های استان بسیار کم است و کشاورزان در این سال‌هایی که فروش محصولشان بسیار کم هست طالب نگهداری محصولشان در سردخانه‌ها هستند.
زرشک در بازارهای روسیه، آلمان و ترکیه
رضایی ادامه داد: تعطیلی رستوران‌ها و هتل‌ها در ایام کرونا باعث شد تا زرشک، بازار داخلی خود را از دست بدهد و از دلایل دیگر این بود که مدتی هم صادرات زرشک از استان انجام نمی‌شد.وی با بیان اینکه به تازگی صادرات زرشک از استان آغاز شده است، یادآور شد: زرشک بی دانه با کیفیت بعد از تایید و گرفتن مجوز راهی کشورهای روسیه، آلمان و ترکیه می‌شود.نگهداری زرشک به روش سنتی تنها چند ماهی دوام نمی‌آورد چراکه یا آفات محصول کشاورز را نابود کرده و یا گرمای کویر؛ از طرفی هزینه سردخانه‌ها زیاد بوده و کشاورزان این گونه باید کل سود خود را صرف اجاره یا خرید سردخانه کنند.
