این بزرگراه یا برخی دیگر جاده های ارتباطی کرمان، پیست موتورسنگین (نزد برخی جوانان و خانواده ها) شناخته می شود اما درواقع هیچ شباهتی به پیست‌های موتورسواری ندارند. حدود ساعت ۵ بعد از ظهر روز جمعه بود که به محل تجمع موتورهای سنگین شهر کرمان رسیدم؛ ابتدای جاده زرند از سمت بزرگ راه آیت الله هاشمی، نرسیده به باغین.
دو طرف جاده پُر از ماشین و تماشاچی است؛ آنچنان منتظر شروع کار هستند که گویا قرار است بازی گلادیاتورها آغاز شود و هرکس به یک موتور که هنوز در حال آماده شدن است چشم دوخته.
به آن سوی موتورسیکلت ها نگاه می کنم؛ کامیونی در حال بوق زدن، چراغ دادن و عبور است؛ جلو آن کامیون اما موتورسوار تک چرخش را زده است و حرکات موزون و نمایشی در می آورد؛ اگر نامش رقص مرگ نیست پس چیست؟
چند موتور آغازگر این به‌اصطلاح فستیوال بودند؛ بسرعت از مقابل چشمان خیره تماشاچیان عبور کردند. به گفته خودشان مثل شوالیه ها و کابوی‌ها لباس خاصی دارند و قدرت، سرعت و تفاوتی بی‌نظیری را تجربه می‌کنند.
دور دور به طور رسمی با همان تعداد موتورسوار آغاز شد، حداقل ما گمان کردیم شروع شده است. همانند مسابقه اسب سواری همه نوع موتور به چشم می خورد؛ موتورسنگین، سبک، بدون پلاک، حرفه ای و قراضه که هارمونی رنگ جالبی را هم خلق کرده است.
خودشان می گویند، این موتورها به چند نوع تقسیم می شوند که تفاوتشان در سیلندرشان (موتور) است؛ مثلا موتورهای معمولی یک یا دو سیلندر دارند و برخی از این موتورهای سنگین ۶ سیلندر؛ قیمت این موتورها آنطور که خودشان به خبرنگار گفتند از ۲۵۰ میلیون تومان تا یک میلیارد تومان تخمین زده می شود و به طور کلی، اینطور هم پُز می دهند که موتورسواری با موتورسنگین، کاری گران است و کار هر کسی نیست.
برخی هم با لباس مخصوص و کلاه های سِت شده با رنگ موتور و لباسشان آمده‌اند تا حضورشان را متفاوت از دیگران به نمایش بگذارند. یکی از تماشاچیان گفت: بعضی از این موتورهای سنگین به قدری سرعت دارند که تنها دسته گاز را اگر بگیری براحتی سرعت ۳۰۰ را پُر می کند.
اصولا این موتورهای سنگین به طور عمومی کمتر به فروش می رسند، اغلب سند ندارند و به زعم دارندگانشان، سوییچ (کلید) آنها به نوعی کار سند را انجام می دهد.
تجربه سرعت و هیجان با خروجی حس آزادی
می‌گویند این سرعت و هیجان را جای دیگر نمی توانند تجربه کنند، ماشین ها را ارابه‌ای آهنین می خوانند که محدودشان کرده و تنها با موتور است که حس آزادی، آن هم آزادی‌ای که گمان می کنند از دستشان رفته را دوباره تجربه می‌کنند.
داشتیم به دوردور موتورسیکلت‌ها نگاه می کردیم که یکباره گروهی پرتعداد وارد جاده می شوند و آنچه تاکنون دیده بودیم چیز دیگری بود؛ بیشتر شبیه سیاهی لشکر بودند؛ سن راکبانی که تاکنون صف کشیده بودند نسبت به بقیه خیلی کمتر به نظر می رسید. همه حرکات نمایشی و فیگور خاصی گرفته بودند که بیشتر شبیه کارناول بود.
تازه متوجه شدیم گروهی که تا الان آمده بودند، بیشتر، موتور سبک و معمولی داشتند و از لباس مخصوص و حس شوالیه‌ای که شوالیه باشد خبری نبود، درواقع بیشتر سربازانی بودند که برخی دمپایی هم به پا داشتند، استایل گروه را حفظ کرده بودند اما حتما باید کاری مثل تک چرخ زدن یا ایستادن روی موتور و … انجام می دادند.
خلاصه در این ماراتن تنها سرعت مهم نیست برای اینکه چشمان بیشتری به تو خیره بماند باید کارهای نمایشی زیادی هم بلد باشی؛ همان حرکات موزون؛ البته بیشترشان می دانند که ممکن است چه سرنوشت یا حوادثی هم در انتظارشان باشد.
اما این همه داستان نیست؛ موتورسواران خفن با موتورهای سنگین و گران‌قیمت خوب صبر کرده بودند تا مهمانی آغاز شود و در آن هیاهو که همه حضور دارند یکباره با ژستی به زعم خودشان سلحشورانه وارد شوند؛ گویی پس از شکست دشمن از میانه میدان آمده‌اند.
از همان کنار جاده که ایستاده‌ام به صورت ها و چشمانشان خیره می شوم، می خواهم دقیق‌تر آنان را ببینم؛ حالت صورت، ژست، لبخند و حسشان هنگام موتورسواری دیدن دارد؛ در هر دور یک نفر را به این هیجان دعوت و یک دور مهمانش می کنند. هیجان، شوق و لذت در چشمانشان موج می زند و همزمانی که تک چرخ می زنند تریلی‌ها و کامیون های عبوری نیز از هر دو لاین و از کنار این موتورها رد می شوند؛ گویا این کار مثل بازی خطرناکی است که اگر باختی برای همیشه از دور مسابقات زندگی حذف می شوی.
تجربه آقای کویری که کنار من ایستاده است و فرزندش را هم پارسال همینطوری از دست داد شنیدنی است؛ او که بعد از فوت پسر بزرگش، برای پسر کوچکترش هم یک موتورسنگین دیگر خرید و تنها پاسخش هم همین است: در مقابل اصرار بچه ها، چاره چیست؟
جدای از هنرنمایی و شور موتورسواران، تماشاچیان هم خود عالمی دارند؛ ترکیبی از مرد و زن، پیر و جوان که برخی از مردهای جوان سیگار پشت سیگار می کشند و نوشیدنی و تخمه آورده اند تا تجربه هیجانشان را پربارتر کنند. برخی دیگر آنسوتر انگار به پیک نیک خانوادگی آمده اند، فلاسک بزرگ چای کنار زن و بچه‌یشان گذاشته اند تا مرتب برایشان چای بریزند.
آنطور که به نظر می رسد، این دور دور برای دختران هم جذابیت عجیبی دارد به طوری که برخی از آنان نوبتی پشت ترک یک موتور می نشینند و با هیجان و استرس، جیغ‌کشان هیجان رالی موتورها را وقتی موهایشان از زیر کلاه در هوا به رقص در می آید، تجربه می کنند.
در این بزم مرگ عصر آدینه دستکم بیش از ۱۰۰ ماشین و ۱۰۰ موتور به ابتدای جاده کرمان – زرند آمده بودند تا دوردور کنند و هیجان ها را تخلیه؛ و خیلی ها که در اطراف جاده تماشا می کردند، در قلبشان خداراشکر می گفتند که حادثه ای را آن روز در آنجا ندیدند.
پای صحبت موتورسواران و نداشتن پیست
موتورسواران مطلع شده بودند خبرنگار هم در این محل حضور دارد، از مصاحبه استقبال کردند و حتی می گفتند عکسشان را بگیریم و منتشر کنیم؛ درباره علت انتخاب این محل ناایمن آن هم در محل تردد خودروها در یک بزرگراه که پرسیدم گفتند: یکی از مشکلات بزرگ شهر کرمان نداشتن پیست بزرگ آسفالت برای موتورهای سنگین است؛ البته پیست کارتینگ در جنگل صاحب الزمان (در نزدیکی گلزارشهدای کرمان) هست که می گویند کوچک است و اصلا آن هیجان را ندارد.
آنان می گویند: پیست آفشید (متعلق به بخش خصوصی) در جاده قدیم ماهان – شهداد نیز هست اما اجاره‌اش گران است و نمی توانیم برویم؛ ضمن اینکه تنها موتورهای سنددار را راه می دهند و همه موتورهای ما سند ندارد چون سنددار کردن دردسر دارد و موتور سنددار هم خیلی گران تر است.
به نظر می رسد این موتورسواران، پیست می خواهند اما نظارت شدید نمی خواهند، می گویند پیستی باشد که مساحت بزرگی داشته باشد، با کارت ملی یا مدرکی دیگر راهشان بدهند و هزینه اش هم زیاد نباشد؛ البته در مصاحبه با خبرنگار این را هم اضافه می کنند: وقتی چارچوبی تعیین شود ما هم مراعات می‌کنیم و دیگر برای هیجان، با جان خود بازی نمی کنیم.
وقتی بیشتر پای صحبتشان می نشینیم می گویند از حضور در جاهای رسمی می ترسند و واهمه توقیف موتورشان را هم دارند؛ یکی از آنان که مدام در حال کارآگاه‌بازی بود می گفت: به نظرم همین الان بین این مردم تماشاچی، ماموران با لباس شخصی هم هستند که ما را در مسیر بازگشت به منزل تعقیب کنند و بعد بیایند و موتورمان را بگیرند.
گفتم ممکن است با انتشار گزارش هفته آینده این مسیر را برای جولان موتورسواران ببندند و دیگر نتوانید تمرین کنید، با لبخند گفت: فکر می کنید بار اولمان است؟ یک جاده دیگر را برای تمرین پیدا می کنیم.
آنطور که طی ماه ها و سال های گذشته نیز مشاهده و گزارش شده موتورسواران غیر از جاده کرمان – زرند، در سایر جاده ها مانند جاده ماهان ، هفت باغ و جاده کرمان- رفسنجان نیز تمرین و دور دور می کنند.
عشق مرگبار
رضا کویری پدر یکی از موتورسواران کرمان است که یکسالی می شود عشق موتورسنگین او را در سوگ فرزندش نشانده است؛ خودش از قدیمی های موتورسوار بوده و خبرنگار را در این گزارش همراهی می کند و می گوید: موتور یک عشق و هیجان است و جوانان به دنبال این هیجانند تا انرژِی شان را تخلیه کنند.
این شهروند معتقد است که اگر پیست یا محل مناسبی برای موتورسواران باشد، کرمان هر سال این تعداد کشته به خاطر موتور نمی دهد.
او با ناراحتی و بغض نام حداقل ۲۰ جوان را یک به یک به زبان می آورد که در یک سال گذشته به واسطه موتورسواری جان باخته اند و خانواده هایشان را داغدار کرده اند.
می گوید: جوانان این عشق را دارند و ما هم باید متناسب با نیازهای جوانان امکانات را ایجاد کنیم، اگر هرکس به آنان بگوید موتور خوب نیست و موتورسواری نکنید با اینکه داغ دوستانشان را هم دیده اند اما گوششان بدهکار نیست؛ ادامه می دهد: پسرم آنقدر عشق موتور بود که موتور را به داخل اتاقش می آورد و گاهی همانجا کنار موتور می خوابید؛ حال با این حجم از عشق و علاقه ما فقط به جوانانمان بگوییم “موتورسواری را کنار بگذار” تاثیر می گذارد؟
کویری یک پسر دیگر دارد که او نیز در زمینه موتورسواری دستی بر آتش دارد و از قضا تک چرخ هایش معروف است، پرسیدم اینکه پسر بزرگتان را از دست دادید کافی نبود که دیگر موتور نداشته باشید؟ پاسخ می دهد: آرمین هم راه برادرش را ادامه می دهد و او هم عشق موتور است، موتور انگار جزء جدانشدنی برای ماست.
این پدر به بلوک های سیمانی وسط جاده اشاره می کند و ادامه می دهد: این بلوک ها خیلی خطرناکند و اگر یک موتور به آنها بخورد راکب آسیب جدی می بیند.
او تریلی هایی که از این جاده با سرعت رد می شوند را نشان داد و گفت: این جاده امن نیست، حداقل کاری که می توانستند برای این بچه ها و جوانان انجام دهند این بود که یک خیابان را برایشان می بستند و با تامین امنیت و حضور برای برقراری نظم و امنیت، اجازه برگزاری موتورسواری به شکل ایمن تر و با نظارت را فراهم کنند؛ فقط منع کردن، راه حل نیست.
وی که می گوید نمی داند چطوری داغ فرزندش را توصیف کند، داغی که کهنه نمی شود به مشکلات پس از مرگ این جوانان که بعضی هایشان زن و فرزند دارند اشاره می کند و می گوید: این موتورها عموما بیمه نیستند و بعد از سانحه مشکلات زیادی برای خانواده های این افراد به وجود می آید.
کویری با ابراز نگرانی ادامه می دهد: از همان ابتدا که برنامه موتورسواران آغاز می شود من هر آنچه دعا و سوره و آیت الکرسی است می خوانم و همه این بچه ها را «به حصار می کنم» (خواندن دعا برای حفاظت از افراد در زبان و گویش کرمانی) تا تصادف نشود یا با هم دعوا نکنند.
این پدر در ادامه از روزهای سخت از دست دادن فرزندش می گوید؛ از اینکه چقدر پس از رفتن او زندگی شان متاثر شده و چه روزهای سختی را گذرانده است.
«شب بود و استراحت می کردم که مرتب تلفنم زنگ می خورد، با افزایش تماس ها مشکوک شدم، یکی از دوستان پسرم بود و گفت: پسرتان با فردی دیگر در محور هفت باغ تصادف کرده و دوستش مُرده اما خودش زنده است. با سرعت خودم را به محل حادثه رساندم، پسرم هنوز زنده بود و با آن حال بد، احوال دوستش را می گرفت که به او گفتند دوستش فوت کرده؛ پس از آن هم چندی نگذشت که با این شوک او نیز از دنیا رفت».
ادامه داد: با این اتفاق دنیا روی سرم خراب شد و هرچه موتور داشتیم را زیر قیمت فروختم.
«رامین پسرم که در سانحه کشته شد، از همه جای کشور دوست موتورسوار داشت که پس از انتشار خبر فوتش با اینکه شرایط کرونا بود جمعیت زیادی به کرمان آمدند و مراسم تشییع جنازه بسیار شلوغ شده بود. در این مدت ما حال خوبی نداشتیم و زندگی برایمان کاملا بی‌اهمیت بود، متاسفانه در همان زمان مادر همسرم را نیز از دست دادیم که شرایط سخت تر از قبل شد».
ادامه داد: فرد دیگری که به همراه پسرم کشته شد، خودش پدر ۲ فرزند کوچک بود و ما از این بابت نیز ناراحت بودیم زیرا اگر این موتورها بیمه و قانونی بودند، بیمه هزینه ای به خانواده آنان می داد و بالاخره کمک‌خرجی بود.
«چکار کنم که پسر دیگرم هم مانند برادرش عشق موتور است، نه تنها نگران فرزند خودم بلکه نگران همه این جوانان هستم، چون خودم داغ دیدم نمی خواهم خانواده‌های دیگر هم داغدار شوند».
مادری که از نگرانی فرزند به پیست آمده
مادر یکی از موتورسواران که در پیست حضور داشت نیز گفت: بعضی وقت ها خبر مرگ و کشته شدن یکی از جوانان شهرمان با موتور می رسد، خیلی از خانواده ها داغدار شده اند و باید برای این جوانان فکری کرد.
وی می گوید: بیشتر این جوانان موتورهایشان سند قانونی ندارد، حوادث هنگام موتورسواری یک طرف، بعضی وقت ها برای فرار از دست قانون عجله می کنند و دچار تصادف می شوند.
این مادر که نگران فرزندش است و می‌گوید به‌علت نگرانی فرزندش به پیست می‌آید، تصریح کرد: ما مادران هم جوش می زنیم (دلشوره داشتن) و نگران فرزندانمان هستیم، برای همین اینجا می آییم تا حداقل قوت قلبی برایمان باشد و از سلامت فرزندانمان مطمئن شویم.
پیست و ایمنی موتورسواران
در همین زمینه با پیشکسوت موتورسواری که می‌گوید بنیانگذار هیات موتورسواری و اتومبیلرانی کرمان بوده مصاحبه کردیم؛ فردی که می گوید در گذشته هر سال عنوان ۴-۵ کورس قهرمانی را داشته؛ ۱۵ سال ریاست این هیات و ۲۵ سال نیز دبیری هیات موتورسواری و اتومبیلرانی کرمان را در کارنامه دارد.
محمدرضا نیکزاد که از سال ۵۲ موتورسواری می کند، می گوید: این روزها موتورسواری کاری گران شده است؛ بسیاری از اعضای تیم ها که در کرمان و کشور هزینه نگهداری موتور را ندارند، گاهی ماشین خود را می فروشند تا بتوانند از پس خرج ها و هزینه های موتور بر آیند.
به گفته وی، این گرانی ها سبب می شود کمتر کسی بتواند موتوربزرگ و حرفه ای بخرد و در نتیجه با همین موتورهای کوچک به کارهای نمایشی و خطرناک دست می زنند.
کلاه و کفش مناسب که پول زیادی نمی خواهد
وی با انتقاد از بی احتیاطی هایی که برخی موتورسواران می کنند، گفت: درست است بعضی از این جوانان هزینه موتور بزرگ ندارند اما می توانند کلاه، لباس یا کفش مناسبی بپوشند؛ در این تجمع های موتوری دیده ایم که برخی بدون کلاه و با دمپایی موتورسواری می کنند که بسیار خطرناک است و در صورت بروز حادثه، سر و پا آسیب جدی می بیند.
نیکزاد خطاب به جوانانی که عشق موتور هستند و کارهای پرخطر انجام می دهند، تاکید کرد: حادثه در یک چشم به هم زدن اتفاق می افتد باید مراقب باشند و در شهر با سرعت بیشتر از ۴۰ کیلومتر نروند.
او که حدود نیم قرن موتورسواری می کند، گفت: تاکنون دچار حادثه نشده ام زیرا همیشه ایمنی را مقدم دانستم و برای مهم است که بی گدار به آب نزنم.
قواعد موتورسواران ذیل هیات
وی در خصوص موتوسواران ذیل هیات اتومبیلرانی و موتورسواری تصریح کرد: موتورسواران ما تعهد می دهند که در جاده نروند، کارهای نمایشی انجام ندهند و جان خود و دیگران را به خطر نیندازند؛ حتی وقتی می خواهند به پیست بیایند، موتور را با یدک کش می آورند.
رئیس کیف قاپ ها؟
این پیشکسوت خاطرنشان کرد: در گذشته دید درستی درباره موتورسواران نبود و آن اوایل خاطرم هست که در یک جلسه به رئیس هیات موتورسواری گفتند رئیس کیف قاپ ها آمد.
وی ادامه داد: اما امروزه کسانی که عضو هیات موتورسواری هستند با روحیه ورزشی بالا هستند، دیدها نسبت به آنان نیز عوض شده و اینکه دیگر هر کسی هم نمی تواند موتورسواری کند و کسانی در هیات هستند که از نظر اجتماعی و مالی جایگاه خوبی دارند و مردم و مسئولان نباید ما را به چشم موتور سواران خیابانی و با حرکات پرخطر ببینند.
نیکزاد گفت: شما موتورسوار حرفه ای را هیچگاه در خیابان نمی بینید، آنان با یدک کش موتور را به پیست می آورند و با یدک کش هم بر می گردند،خوشبختانه در هیات هیچ حادثه ای تاکنون نداشته ایم.
وی با بیان اینکه در سال های متوالی کرمان دارای رتبه دوم یا سوم کشوری در موتورسواری بود گفت: البته ما امکانات و جمعیتمان از استان های دیگر پایین تر است.
چاره کار از نگاه پیشکسوت موتورسواری
به گفته این پیشکسوت موتورسواری و اتومبیلرانی کرمان، جوانان نیاز به تخلیه هیجان دارند و وقتی زمینه مناسب فراهم نباشد در کوچه و خیابان این کار را انجام می دهند و جان خود و زن و بچه مردم را به خطر می اندازند.
مشکل پیست آسفالت در کرمان
او معتقد است که کرمان در پیست موتور کراس مشکلی ندارد و یکی از بهترین پیست های کشور را دارد اما در پیست آسفالت جایی وجود ندارد و این نیز انگیزه موتورسواران را کم می کند.
وی افزود: اگر پیست بزرگ و مناسب آسفالت داشته باشیم که جا برای تماشا هم داشته باشد موتورسواران جمع می شوند و همانجا موتور سواری و حرکات نمایشی را انجام می دهند.
اختصاص پلاک ورزشی
صحبت بر سر این مشکل در حالی است که مسئولان می گویند تلاش کرده اند که با اختصاص و تعریف پلاک ورزشی چاره ای بیندیشند اما مخاطبان این رویداد چندان همراهی نمی کنند.
مدیرکل ورزش و جوانان استان کرمان با اشاره به اینکه مکان اختصاصی برای موتورها وجود ندارد و تردد آنان نیز در سطح شهر خلاف قانون است، گفت: در همین زمینه در گذشته پیگیری هایی انجام شد و رئیس فدراسیون موتور سواری و اتومبیل رانی را به کرمان دعوت کردیم.
میثم پاریزی با بیان اینکه به همین منظور جلسه ای مشترک باحضور مسئولان انتظامی برگزار شده است، افزود: در آن جلسه مطرح شد کسانی که علاقه مندند، موتورهایشان مورد تایید است و شرایط را دارند، پلاک ورزشی به آنان اختصاص یابد.
وی تاکید کرد: پلاک ورزشی برای زمانی است که اگر این موتورها جابه جا می شوند به مشکلی بر نخورند اما تردد آنان همچنان ممنوع است، مشکل ما این است که بخش عمده از این ها قاچاق هستند و ساماندهی آنها نیز مشکل است.
بازهم کرونا که همه چیز را محدود کرد
به گفته پاریزی، از طرفی دیگر برنامه ریزی شد که تمرین ها هم در محل مناسب و تحت کنترل باشد که ساماندهی صورت گیرد، مقرر شد هیات موتورسواری و اتومبیلرانی این موضوع را پیگیری کند که متاسفانه به بحث کرونا خوردیم و فضا را برای همه ورزش ها و فعالیت ورزشی محدود کرد.
ضرورت ایجاد پیست آسفالت
مدیرکل ورزش و جوانان استان کرمان در ادامه با اشاره به ضرورت ایجاد پیست آسفالت برای کرمان خاطرنشان کرد: از افرادی که می توانند شرایط اختصاصی فضایی را برای این مساله ایجاد کنند، استقبال می کنیم و ما هم آمادگی داریم که واگذاری زمین و پرداخت تسهیلات را انجام دهیم.
خطراتی که به جامعه سرریز می شود
وی معتقد است که این موضوعات خطراتی به جامعه سرریز می کند و مردم در این رابطه نگرانند و این نگرانی نیز بحق و بجاست.
پاریزی افزود: اگر این کار واقعا هیجانات و علاقه به موتور داشته باشد و به سمت خودنمایی نرود این افراد می توانند به پیست آفشید نیز بروند و حتی شرایطی فراهم شود که حتی موتورها همانجا نگهداری شود؛ متاسفانه علاقه مندی بیشتر این افراد به انجام رفتارهای نمایشی است البته این کار نیز امکان ساماندهی در مجموعه آن پیست را دارد.
وی معتقد است که برخی از این افراد اصرار به انجام این کار خارج از چارچوب قانونی دارند.
پاریزی افزود: این کار انجام شدنی و قابل حل است اما مجموعه موتورسواران باید به این موضوع تمکین کنند و در چارچوب قوانین فعالیت داشته باشند.
حتی یک نفر برای پلاک ورزشی مراجعه نکرد
رئیس هیات موتورسواری و اتومبیلرانی شهرستان کرمان نیز به خبرنگار گفت: از آنجا که فرماندار کرمان ریاست این هیات در استان را برعهده دارد با هماهنگی و پیگیری ها قرار شد به علاقه مندان موتورسنگین پلاک ورزشی بدهیم که با مراجعه به پلیس امنیت اخلاقی، ارائه سند و کپی شناسنامه و کارت ملی گواهینامه و با دارا بودن شرایط این پلاک به آنان تعلق می گیرد.
مصطفی مرادی با بیان اینکه فرد باید شرایط و صلاحیت را داشته باشد افزود: به دلیل مسائل امنیتی، فردی که موتورسنگین دارد باید شناسایی شود، امروزه حتی برای اسلحه مجوز داده می شود تنها باید مراحل قانونی آن طی شود.
رئیس هیات موتورسواری شهرستان کرمان گفت: از آنجاکه اغلب موتورها سند ندارند، این افراد با یک عکس کنار موتور می توانند شناسایی شوند و ما مراحل پلاک ورزشی را انجام خواهیم داد، همچنین قرار شد به آن موتورها جی پی اس نصب شود و روزهای تمرین مشخص باشد و مجوز های کوتاه مدت بگیرند.
به گفته مرادی، این کار به گونه ای است که محل تمرین در پیست آفشید باشد و موتورها با یدک کش به محل پیست آورده شوند.
رئیس هیات موتورسواری و اتومبیلرانی شهرستان کرمان خاطرنشان کرد: باوجود انجام این اقدامات، هنوز یک نفر از افرادی که موتورسنگین دارند هم به پلیس امنیت اخلاقی برای درخواست پلاک و مجوز مراجعه نکرده است.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر نگرانی این افراد مبنی بر به خطر افتادن موتور یا توقیف آنها گفت: ما از هیات موتورسواری تعهد اخلاقی دادیم که مشکلی پیش نخواهد آمد و اخلاقا متعهد شدیم که اگر بچه های جزو هیات بیایند برخوردی صورت نگیرد و موتورهایشان توقیف نشود.
مرادی ادامه داد: حتی برای برخی از آیین ها همانند سالگرد سردارسلیمانی و تشییع پیکر شهدا ما از ظرفیت این موتورسواران استفاده کردیم؛ اگر ورزشکاران به هیات موتورسواری و اتومبیلرانی اعتماد کنند شاهد اتفاقات و برنامه های خوبی خواهیم بود.
وی با بیان اینکه حضور این افراد در جاهای غیرقانونی بیشتر سبب سلب اعتماد می شود، تصریح کرد: پیست آفشید مجموعه ای خصوصی است، به طور کلی اتومبیلرانی و موتورسواری ورزش های گرانی هستند؛ به طور مثال در سال های اخیر به دلیل مسائل اقتصادی کارتینگ تعطیل است.
مرادی می گوید اگر دارندگان موتورسنگین مراجعه کنند و به ما بپیوندند ما نیز برنامه هایی داریم، مسابقه و دوره آموزشی برگزار خواهیم کرد اما متاسفانه این کم مهری از سوی این افراد است.
وی با اشاره به اینکه برخی از موتور سنگین داران دستی در خرید و فروش این موتورها نیز دارند، تاکید کرد: با ساماندهی این عزیزان قطعا کاسبی آنان با مشکل مواجه خواهد شد، به همین دلیل بسیاری از آنان مخالف قانونی شدن این موضوع هستند.
رئیس هیات موتورسواری و اتومبیلرانی شهرستان کرمان معتقد است: در استان کرمان حدود هزار موتورسنگین وجود دارد که تعداد کمی از آنها سند دارند، همچنین در این هزار نفر تعداد کمی علاقه مند به ورزش موتورسواری هستند و خیلی ها غیرحرفه ای پا به جاده می گذارند.
آمار حوادث موتوری چه می گوید؟
اگرچه آمار دقیق و مستندی از حوادث مربوط به راکبان موتورسیکلت که به شکل نمایشی و دور دور دچار حادثه می شوند به خبرنگار تحویل نشد اما مسئولان اورژانس علوم پزشکی کرمان اعلام کردند: در ۶ ماهه اول امسال از میان هزار و ۲۸۸ ماموریت، هزار و ۶۳۶ نفر مصدوم شدند که هشت نفر آنان قبل از رسیدن اورژانس فوت کرده بودند؛ در این میان ۷۲۹ نفر، راننده راکب و بقیه سرنشین بودند.
این آمار تنها شامل حوادث پیش بیمارستانی است و آمار کشته ها پس از رساندن افراد به بیمارستان نیز می تواند گویای وضعیت دیگری باشد.
از منظر جامعه شناختی و چرایی اقدام جوانان
دکتر علی اصغر مقصودی، جامعه شناس معتقد است که در دنیای امروز نیازهای افراد جامعه بخصوص جوانان متاثر از جهانی شدن و فراهم آمدن امکان تبادل اطلاعات آسان، سریع و گسترده بشدت در حال تغییر لذا شایسته است نهادهای متولی با آگاهی از این تغییرات نسبت به برآوردن منطقی این نیازها اقدام کنند در غیر این صورت باید منتظر رفع این نیازها به شیوه هایی باشند که علاوه بر اینکه با هنجارهای حاکم بر جامعه ممکن است سازگاری نداشته باشد، موجب بروز آسیب های اجتماعی جدی نیز شود.
وی افزود: موتورسواری یکی از جذاب ترین فعالیت های مورد علاقه جوانان است که از دیرباز طرفداران بسیاری داشته است؛ به طور طبیعی راندن موتورسیکلت های سنگین و انجام حرکات نمایشی و برگزاری مسابقات با این نوع موتورسیکلت ها این جذابیت را بیشتر می کند. گردآمدن برخی جوانان دربرخی جاده ها و مناطق حاشیه ای شهر کرمان برای برگزاری مسابقه و انجام حرکات نمایشی گواه این مدعاست.
۲ رویکرد در مقابل یک پدیده
مقصودی با بیان اینکه دو رویکرد را می توان در مورد این پدیده اتخاذ کرد تصریح کرد: یکی ممانعت از انجام آن است که منجر به انجام آن به صورت غیرقانونی و مخاطره آمیز می شود و دیگری شناخت همه جانبه این پدیده و فراهم آوردن امکان این فعالیت در محیطی امن و قانونی.
وی تاکید کرد: انتخاب رویکرد دوم نشانگر هوشمندی سازمان ها و نهادهای مرتبط است که با درک موقعیت و ضرورت رفع نیازهای مشروع اعضای جامعه مبادرت به سیاستگذاری، برنامه ریزی و اقدام کنند.
این جامعه شناس با بیان اینکه پشت این ماجرا جریان های دیگری نیز وجود دارد که ممکن است حساسیت توجه به آن را بیشتر می کند، یکی از مهمترین آنها را احتمال انجام شرط بندی و دیگری انحرافات مضاعفی دانست که متاثر از فضای حاکم بر این محیط ها به وجود می آید و می تواند به توزیع و مصرف مواد مخدر، مشروبات الکلی و دیگر مفاسد اجتماعی حتی فحشا بینجامد.
به گفته وی، آمار بسیار نگران کننده جانباختگان و مصدومان این نوع فعالیت ها بر اهمیت و ضرورت توجه یه موضوع می افزاید.
کارگروهی ویژه تشکیل شود
در نهایت این جامعه شناس پیشنهاد می کند کارگروه ویژه ای با حضور مسئولان فدراسیون موتورسواری، اداره کل ورزش و جوانان، استانداری، نیروی انتظامی، شهرداری، متخصصان حوزه های جامعه شناسی و روانشناسی و سایر نهادهای ذیربط تشکیل و با بهره گیری از تجربه سایر شهرهای ایران و نیز سایر کشورها اقدام به تصمیم گیری همه جانبه و منطقی در این مورد شود تا با بررسی همه جانبه موضوع در صورت اتفاق نظر، محیط و زمینه ای قانونی برای انجام این فعالیت در قالب یک رشته ورزشی فراهم آید.
مقصودی معتقد است که بیقین سرمایه گذاران علاقه مندی نیز وجود دارند که مشتاق هستند با ایجاد پیست های مناسب، استاندارد و رعایت ضوابط قانونی و فنی محیطی سالم را برای علاقه مندان به این فعالیت فراهم آوردند.
ناجا: برنامه مدون با همراهی مجموعه نهادها
سرهنگ دکتر وحید عضدی رئیس دفتر تحقیقات کاربردی نیروی انتظامی استان کرمان نیز در گفت و گو با خبرنگار گفت: جایی برای تفریح و تخلیه هیجانات جوانان متناسب با ذائقه‌شان در نظر گرفته نشده است، آنان نیاز به تخلیه هیجانات دارند، برخی نیز به حدی رسیده اند که از نظر مالی می توانند موتور بخرند و به وسیله آن این کار را انجام دهند.
وی افزود: مسئولان باید مکانی قانونی را برای این کار در نظر بگیرند وگرنه هرجا که بتوانند این هیجانات تخلیه و دردسرساز می شود.
این مسئول انتظامی معتقد است: حاکمیت باید مکانی را در نظر بگیرد و در سایه آن شرکت کنندگان نیز قوانین را رعایت کنند؛ مثلا باید جایی باشد که امکانات لازم، محلی برای تماشاگران و وسایل امداد ونجات و …. نیز وجود داشته باشد؛ البته موتورسواران هم موتورهایشان را با یدک کش به آن محل بیاورند.
سرهنگ عضدی با بیان اینکه صدا و سیما و رسانه ها با تبلیغات نقش موثری در آمدن افراد به پیست های قانونی دارند، گفت: اگر این جوانان به پیست بیایند، با بهترین امنیت این کار انجام می شود، همه جای دنیاهم این کار انجام می شود، اگر این کار را نکنیم خروجی آن در قالب جاده ماهان، هفت باغ و جاده زرند رخ می دهد که خطرآفرین است.
وی ادامه داد: این تنها مشکل کرمان نیست، رفسنجان هم همین مشکل را دارد و تعداد زیادی از موتورها روزهای جمعه جمع می شوند؛ برخورد ها و کارهای گذشته به دور باطلی تبدیل شده که موثر نیست.
به گفته این مسئول انتظامی، بالاخره این افراد جوانان ما هستند و باید راهی برایشان فراهم شود؛ مکانی قانونی، با حضور پلیس وجود داشته باشد، حتی برایشان مسابقه بگذراند و جایزه هم بدهند اما کارهایشان هدفمند باشد.
عضدی با بیان اینکه برای رسیدن به راه حل این مشکل باید مجموعه ای از نهادها کمک کنند، تصریح کرد: در گذشته کارهایی که انجام شده مقطعی و زودبازده بوده مثلا یک هفته بشدت نظارت و بعد صورت مساله پاک می شود.
وی معتقد است که باید در این زمینه آسیب شناسی و کار کارشناسی صورت گیرد زیرا پیست های خالی هم در شهر هست و باید بررسی شود چه چیزی می خواستند که فراهم نشده؛ نتیجه گیری نیازمند کاری مدون و هدفمند است، رسیدگی به این قشر مهم ضرورت دارد چون هم خود و رانندگان دیگر را درگیر می کنند و هم این رویداد در فرهنگ رانندگی در جامعه موثر است و باعث افزایش خشونت در نسل آینده نیز می شود.
به گفته عضدی شاید یکی از اشتباهها این است که وقتی حل مساله ای سخت شود، صورت مساله را پاک کنیم که به دنبال آن مساله پیچیده تر و بزرگ تر می شود؛ هنگامی که مساله ای کنترل نشود خارج از چارچوب قوانین، افسارگسیخته می شود و امید است با تشکیل کارگروه های تخصصی بزودی این مشکل نیز حل شود.
موتورسواران و جوانان را به رسمیت بشناسیم
سرپرست دفتر اداره کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری کرمان نیز گفت: برای توجه به نیازهای جوانان و این امر لازم است نهادها هماهنگ شوند و ورزش و جوانان به عنوان متولی باید هماهنگ کننده باشد، متاسفانه در این موضوع همانند بقیه مسائل اجتماعی مثل موسیقی یا …. اتفاق نظری بین برخی دستگاه ها نیست.
پرویز افزون افزود: من به عنوان یک کارشناس می گویم این موضوع یک ضرورت است، اما برخی این موضوع را لازم نمی دانند؛ نداشتن وحدت رویه و رویکرد واحد، باعث شده این کار معطل بماند وگرنه یک ضرورت است.
به گفته این مسئول هزینه ها و خسارت هایی که با چنین رویکردهایی می دهیم زیاد است و این افراد نه تنها خود گرفتار می شوند بلکه شهروندان دیگر را نیز درگیر می کنند.
سرپرست دفتر امور اجتماعی استانداری کرمان با بیان اینکه این مساله بین دستگاه ها اعلام شده اذعان کرد: ورزش و جوانان به عنوان متولی قرار شد پیگیری کند و بالاخره یک مرجعی این افراد و این پدیده را به رسمت بشناسد.
افزون اظهارداشت: پیشنهاد مشخص این است که ابتدا «بپذیریم» و بعد برای اجرا برویم و فضایی را برای آنان در نظر بگیریم و متناسب با نیاز امکاناتشان را فراهم کنیم.
وی تاکید کرد: کارها باید با رضایت دستگاه های متولی، با حساب و کتاب و با نظارت انجام شود، بحث موتورهای سنگین بحث امنیتی هم هست و خیلی از دستگاه ها نظر دارند و این وحدت نظر باید ایجاد شود.
به گفته افزون، این مساله باید به عنوان یک ضرورت اجتماعی دیده شود که می‌تواند در زمینه نشاط، شادابی و ورزش خیلی کمک کند.
افزون با اشاره به اینکه هیچ رفتار اجتماعی را مطلق نمی توانیم به یک مورد ربط دهیم گفت: این راه حل ممکن است عوارضی هم داشته باشد اما وقتی این موتورسواران در پیست باشند، خشونت نیز کاهش می یابد.
به گفته وی در این موضوع افرادی هستند که باید تخلیه انرژی شوند و وقتی مصرانه به دنبال این موضوع هستند ما باید چکار کنیم؟ اگر این مساله را پیگیری، پیست مناسبی ایجاد کنیم و ساماندهی صورت گیرد وضعیت نزاع های اجتماعی نیز کاهش پیدا خواهد کرد.
وی اظهارداشت: متاسفانه جامعه در حوزه پرخاشگری دچار وضعیت نامناسبی شده است که به شکل های مختلف می تواند نمود یابد.
اشاره این مسئول به دعواهای جوانان در جریان موتورسواری است که علاقه مندان به این رویداد می گویند بارها شاهد آن و تبعات خشونت آمیز پس از آن بوده اند؛ لذا همانطور که همه مسئولان و کارشناسان اعتقاد دارند، انتظار می رود با جلب اعتماد این جوانان و افراد درگیر این نوع از موتورسواری، زمینه برقراری تعامل و تماس با مجاری رسمی تعریف شده برای این کار نزد آنان، بیش از پیش فراهم و مسیر این رفتارها و رویدادها را به سمت جاهای تعریف شده و با نظارت هدایت کنیم تا هم تخلیه هیجانات جوانان را شاهد باشیم و هم رفتار و پدیده ای خطرناک و مخرب، رفته رفته به پدیده ای با رویکردهای اجتماعی، ورزشی و سازنده تبدیل شود.
