گروه علمی: زمانی که به عوارض مخرب آلودگی پلاستیکی می‌اندیشیم، معمولا تصویر لاک پشت‌هایی به ذهن ما می‌رسد که در کیسه‌های پلاستیکی یک بار مصرف یا انبوهی از بطری‌های پلاستیکی در محل دفن زباله گیر افتاده اند؛ برای اکثر ما این موضوع یک مشکل زیست محیطی محسوب می‌شود.اما شواهدی نیز وجود دارد که نشان می‌دهند زباله‌های پلاستیکی می‌توانند یک مشکل سلامتی نیز باشند. مشکل از آنجاست که پلاستیک به ذرات ریز تقسیم می‌شود که اصطلاحاً میکروپلاستیک گفته می‌شود که طول آن ۵ میلی متر (به اندازه یک عدس) یا کمتر است.
این ذرات ریز در همه جا وجود دارد: این عناصر از خراب شدن کیسه‌ها و بطری‌های پلاستیکی، ساییدگی و پارگی کف کفش هنگام راه رفتن و از لاستیک‌های اتومبیل در هنگام رانندگی تولید می‌شوند. حتی شستوشوی لباس در ماشین لباس شویی نیز صد‌ها هزار الیاف میکروپلاستیکی (از پارچه‌هایی مانند نایلون، اکریلیک و پلی استر) تولید می‌کند.
بعلاوه «الکس مک گوران»، محقق میکروپلاستیک در «رویال هالووی» دانشگاه لندن و موزه تاریخ طبیعی می‌گوید، استفاده از ماسک‌های صورت نیز میزان مواجهه انسان‌ها را با ذرات پلاستیکی افزایش می‌دهد. استفاده از ماسک‌های یکبار مصرف صورت، موجب پخش شدن فیبر‌های میکروپلاستیکی به هوای پیرامون ما می‌شود، اما احتمالا منفعتی که از پوشیدن آنها به دست می‌آوریم، بیش از معایب بالقوه استنشاق این میکرو الیاف هاست.
این ذرات ریز در آب، غذا و روی سطوحی که لمس می‌کنیم نیز وجود دارد. بر اساس مطالعه سال ۲۰۱۸ محققان «کالج کینگ لندن» تصور می‌شود بدن انسان برخی از میکروپلاستیک‌هایی را که در درون آن جمع می‌شوند، پاک می‌کند، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که میکروپلاستیک‌ها از راه تنفس و یا از طریق روده نیز به خون و اندام‌های انسان منتقل می‌شوند. در تئوری، پلاستیک می‌تواند باعث التهاب آسیب رسان و یا نشت مواد شیمیایی مضر شود.
در یکی از تازه‌ترین مطالعات، محققان ایتالیایی برای اولین بار موفق به کشف میکروپلاستیک‌ها در جفت انسان شدند که می‌تواند بر سلامت و رشد جنین تأثیر گذارد.این یافته‌ها که ماه گذشته در ژورنال Environment International منتشر شد، محققان را بر آن داشت که تصور کنند، زنان در حال تولد «نوزادان سایبورگ» – یعنی فرزندی هستند که فقط از سلول‌های انسانی تشکیل نشده است، بلکه آمیزه‌ای از مواد زیستی و مواد غیرآلی است.
محققان ایتالیایی می‌گویند با توجه به نقش اساسی جفت در حمایت از رشد جنین و نقش آن به عنوان میانجی میان جنین با محیط خارج، وجود ذرات پلاستیکی بالقوه آسیب رسان نگرانی عمده ایجاد می‌کند. به گفته این پژوهشگران از جمله اثرات بالقوه این میکروپلاستیک‌ها در رشد جنین است.الکس مک گوران می‌گوید: پلاستیک‌های کوچک در همه جا وجود دارد: ما در مورد ماهی‌هایی که پلاستیک در بدن آنها وجود دارد مطلع شده ایم و تصور می‌شود که بیشتر پلاستیک‌های کوچک مصرفی انسان از طریق غذا‌های دریایی حاصل می‌شود.
وی افزود: انسان با پلاستیک احاطه شده است. به عنوان مثال؛ در خانه ممکن است بر روی یک فرش مصنوعی راه برویم، پرده‌هایی را که از جنس پلی استر هستند باز و بسته کنیم و روی صندلی بشینیم که یک الیاف کوسن آن پلاستیکی است – تمام این فعالیت‌ها باعث پراکنده شدن الیاف پلاستیکی به هوا شده و در نتیجه باعث می‌شود که ما این ذرات را استنشاق کنیم.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ که توسط محققان دانشگاه‌های «هریوت وات» و «پلیموث» انجام شد، نشان داد که یک فرد انگلیسی به طور متوسط سالانه ۶۸ هزار و ۴۱۵ قطعه میکروپلاستیک را از گرد و غبار می‌بلعد.همچنین به نوشته مجله Environmental Science & Technology در سال ۲۰۱۹، ۵۲ هزار قطعه دیگر از این ذرات پلاستیکی سالانه توسط رژیم غذایی به بدن انسان راه می‌یابند.اما عواقب تجمع این ذرات پلاستیکی در بدن ما چیست؟
محققان مرکز پزشکی دانشگاه «اوترخت» در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۹ انجام شد، نحوه برخورد سلول‌های ایمنی انسان را با میکروپلاستیک‌ها بررسی کردند. آنها سلول‌ها را با میکروپلاستیک در یک ظرف پتری قرار دادند و متوجه شدند که سلول‌های ایمنی بدن ما در نتیجه فرو بردن ذرات پلاستیک می‌میرند.
این مرگ سلولی می‌تواند با بروز التهاب بالقوه مضر مرتبط باشد. در همین حال، این نگرانی وجود دارد که برخی از میکروپلاستیک‌ها به اندازه کافی کوچک هستند و می‌توانند وارد جریان خون و اندام‌های ما شوند.محققان در سال ۲۰۱۸ در جریان مطالعه‌ای نمونه مدفوع هشت نفر را از اروپا، ژاپن و روسیه تجزیه و تحلیل کردند و متوجه شدند که پلاستیک‌ها از جمله پلی پروپیلن (که معمولاً در لباس و بسته بندی مواد غذایی استفاده می‌شود) و پلی اتیلن ترفتالات (پلی استر مورد استفاده در لباس و بسته بندی مواد غذایی) در نمونه‌های مدفوع آنها وجود دارد که این موضوع نشان می‌دهد میکروپلاستیک‌ها می‌تواند از دستگاه گوارش انسان عبور کند.
محققان می‌گویند: پلاستیک در روده می‌تواند بر واکنش سیستم ایمنی دستگاه گوارش تأثیر بگذارد یا به انتقال مواد شیمیایی و عوامل بیماری زا کمک کند. آنها افزودند این موضوع ممکن است برای «بیماران مبتلا به بیماری‌های دستگاه گوارش» پیامد‌هایی داشته باشد.در مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۸ بر روی حیوانات انجام و در مجله Environment Science & Technology، منتشر شد، «ریچارد تامپسون»، زیست شناس دریایی از دانشگاه «پلیموث»، که برای اولین بار اصطلاح میکرو پلاستیک را در سال ۲۰۰۴ ابداع کرد، نشان داد که قطعات پلاستیکی از روده به سیستم گردش خون منتقل می‌شود.
وی اظهار داشت: در حالی که در «گوش ماهی» نشان داده ایم که قطعات کوچک پلاستیک می‌توانند از روده به سیستم گردش خون منتقل شوند، احتمالاً این موضوع در مورد انسان نیز رخ دهد.در مطالعه اخیر محققان ایتالیایی، ۱۲ قطعه پلاستیک در چهار جفت کشف شد. سه قطعه از این مواد پلاستیکی به عنوان پلی پروپیلن شناخته شده اند، در حالی که به نظر می‌رسد قطعات دیگر ذرات پلاستیکی حاصل از «پوشش‌های ساخته شده توسط بشر، رنگ ها، چسب ها، گچ‌ها و مواد آرایشی» باشند. این زنان بارداری سالمی داشتند، اما محققان خاطر نشان کردند که با توجه به نقش حیاتی جفت، وجود ذرات پلاستیک در آن بسیار نگران کننده است.
این اولین بار نیست که کارشناسان انگلیسی بر سر تأثیر میکروپلاستیک نگرانی می‌کنند. در گزارش سال ۲۰۱۹ «انجمن سلطنتی لندن برای پیشرفت دانش طبیعی» مطالعات دهه گذشته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و سه روش احتمالی را که میکروپلاستیک می‌توانند بر سلامت حیوانات و در نتیجه انسان‌ها تأثیر بگذارند، تعیین کرد.
اولین آسیب این ذرات در روده است. نگرانی‌هایی وجود دارد که میکروپلاستیک‌ها می‌توانند میکروبیوم، جامعه میکروب‌ها را که به انسان در هضم غذا و تنظیم سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند، مختل کنند. میکروپلاستیک همچنین می‌تواند به سلول‌های روده آسیب برساند و «احتمالاً خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند».
دومین آسیب، ناشی از مواد شیمیایی است که برای ساخت پلاستیک استفاده می‌شود. به عنوان مثال، «بیس فنول A» که در لایه‌های پلاستیکی قوطی‌های حلبی وجود دارد، می‌تواند با هورمون‌ها تداخل ایجاد کنند و با ابتلا به بیماری‌های از جمله کاهش قدرت باروری، مشکلات رشد مغز و استخوان و سرطان ارتباط داشته باشند؛ و سرانجام، محققان انجمن سلطنتی انگلیس نگرانی‌هایی را مطرح کردند مبنی بر اینکه میکروپلاستیک‌ها احتمالا مواد شیمیایی سمی دیگری را نیز به بدن حمل می‌کنند.
