گروه سیاسی:روزنامه اعتماد نوشت: هنوز خورشید روز جمعه در افق اهواز غروب نکرده و نهمین شب اعتراض‌های خوزستانی‌ها آغاز نشده بود که هواپیمایی که ساعتی قبل از پایتخت برخاسته و آسمان ایران را به سوی جنوب تا خوزستان شکافته بود، روی باند فرودگاه دزفول فرود آمد تا پس از دقایقی مختصر، معاون اول رییس‌جمهوری از پله‌های هواپیما پایین بیاید و بالاخره قدم بر زمین سوزان خوزستان بگذارد. زمینی که از دیرباز سرزمین مردمی فداکار است که اگرچه سال‌های سال، سخت تشنه نگاه و توجه مسوولانند اما تا همین ۱۰ روز پیش هم همچنان شلاق بی‌مهری و بی‌تدبیری را بر گرده تحمل می‌کردند و به هزار مصلحت شخصی و ملی کلامی نمی‌گفتند. حالا اما چند روزی است که خوزستان و خوزستانی‌ها، انگار که جان به لب‌شان رسیده، دیگر نه تاب خشکیدگی زمینی را دارند که نان‌رسان‌شان است و نه تحمل تشنگی دام و احشامی را که همه‌دار و ندارشان؛ مردمی که پس از ۸ سال تحمل جنگ صدام، سال‌هاست با هزار و یک مشکل معیشتی و اقتصادی دست به گریبانند اما حالا کارشان به‌جایی رسیده که سطح نارسایی‌ها و کمبودها رسیده به آن‌چه مایه حیات بشری است؛ آب!
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری که عصر جمعه راس هیاتی متشکل از رضا اردکانیان و کاظم خاوازی، وزرای نیرو و جهاد کشاورزی و بعضی از دیگر مسوولان دولتی وارد خوزستان شد تا طی ۲ روز ضمن بازدید از هورالعظیم و سد کرخه و بررسی ابعاد ماجرا از نزدیک، نسبت به برگزاری نشست ستاد بحران و شورای آب و کشاورزی استان خوزستان به‌منظور اتخاذ تصمیمات لازم برای برون‌رفت از وضعیت فعلی اقدام کند، پیش از این اقدامات پای صحبت شیوخ، صاحب‌نظران و نخبگان استان خوزستان نشست تا از دغدغه‌ها و مطالبات آنان مطلع شود.
آن‌چه اما در این نشست انتظار معاون اول رییس‌جمهوری را می‌کشید، فراتر از طرح مطالبه، از آن‌جا که کارد به استخوان خوزستانی‌ها رسیده، فریاد اعتراضی بود که البته جهانگیری واکنشی معقول به آن داشت و پس از آنکه تاکید کرد که «مردم حق انتقاد دارند»، از این گفت که «مردم اگر صدای خود را در این جلسه بالا بردند، از درد زیادشان است» و بعد از نخبگان و سران عشایر خوزستان خواست تا برای مدیریت منابع آب به دولت کمک کنند. او در شرایطی از این «حق انتقاد» و فریاد ناشی از «درد زیاد» مردم خوزستان سخن می‌گفت که برخی سران و شیوخ عشایر و اعراب حاضر در این نشست، اقدام دولت را نوعی «گفتاردرمانی» خواندند که مردم از آن «خسته‌اند و دنبال عمل دولتند.»
چنان‌که بنابر گزارشی که از این نشست منتشر کرده، شیخ موسی کروشاتی، از بزرگان عشایر عرب خوزستان در سخنانی با اشاره به «بیکاری، محرومیت‌ها و بی‌توجهی‌های مربوط به ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز در شهرها و روستاهای استان» به عنوان بخشی از مطالبات مردم تاکید کرد که «آب تنها خواسته خوزستانی‌ها نیست» و با بیان اینکه «بخش قابل‌توجهی از برداشت آب از سرشاخه‌های کارون به مصرف صنعتی و کشاورزی می‌رسد»، خواهان جبران خسارت‌های ناشی از تنش آبی و خشکسالی در استان شد. آن‌هم در شرایطی که محسن حیدری، نماینده خوزستان در مجلس خبرگان رهبری نیز در سخنانی که اقدام به انتشارشان کرد، با نگاهی شبیه به آن‌چه از شیخ موسی کروشاتی شاهد بودیم، گفته است: «آب، بهانه‌ای برای فریاد مردم خوزستان از سایر مشکلات است» این عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه تاکنون ۱۰ تا ۱۲ درصد از آثار جنگ در خوزستان بازسازی شده، گفته است: «پیش از جنگ، خوزستان رتبه سوم کشور در زمینه برخورداری را داشت، بعد از آن به رتبه ۱۷ رسید و اکنون در جایگاه ۳۰ قرار دارد.»
اما شاید اوج بیان این گلایه‌ها وقتی رقم خورد که یکی دیگر از حاضران در این نشست، خطاب به معاون اول رییس‌جمهوری گفت: «آب را به روی مردم بستید، مردم هم بلند شدند و زد و خورد شد و ما کشته دادیم. آقای جهانگیری آمده اینجا به ریش مردم می‌خندد؛ خجالت بکشید!» جهانگیری اما ظاهراً انتظاری جز این نداشت، درنتیجه جز سکوت واکنشی با این فضای تاحدودی متشنج نشان نداد و در ادامه نیز سعی کرد با بیان آن‌چه پیش‌تر به بخش‌های آن اشاره شد، فضای جلسه و حاضران در فضای این جلسه را تاحدودی آرام کند.
جهانگیری که صبح دیروز در نشست ستاد مدیریت بحران و شورای کشاورزی استان خوزستان حاضر شده بود، در بخشی از سخنانش به نشست شامگاه جمعه با نخبگان و عشایر اشاره و تاکید کرد که آنان گله‌های بسیاری داشتند که همه باید به آن توجه کنیم. معاون اول رییس‌جمهوری در این نشست گفت: «یکی از مهم‌ترین وظایف مسوولان این است که درک صحیحی از مسائل جامعه، قدرت شنیدن و تصمیمگیری صحیح داشته باشند و صرف یدک کشیدن یک عنوان، برای انسان کفایت نمی‌کند.» او با تاکید بر اینکه آن‌چه مردم ایران را آزار می‌دهد، تبعیض است، خاطرنشان کرد: «از اینکه به ما زخم زبان زده می‌شود، ذره‌ای هم ناراحت نمی‌شویم زیرا سابقه ما نشان‌دهنده این است که کارآمد هستیم یا نه؛ کارآمدی در این است که در یک دوره با وجود محدودیت‌ها به گونه‌ای عمل کنیم که کمترین خسارت و بیشترین بازدهی را داشته باشیم.»
سفر معاون اول رییس‌جمهوری به خوزستان البته هنوز به پایان راه نرسیده و همچنان ادامه دارد. آن‌هم در شرایطی که نارضایتی خوزستانی‌ها هم به نقطه پایانی نرسیده و اگرچه از مجموع گزارش‌های رسمی و غیررسمی از نهمین شب اعتراضات خوزستان، این‌طور به نظر می‌رسد که فضا اندکی نسبت به شب‌ها و روزهای گذشته آرام‌تر دنبال می‌شود و تا حدودی از تنش حاکم بر فضای شهرهای مختلف خوزستان کاسته شده اما در عین حال اعتراضات کمابیش ادامه یافته است. آن‌هم با وجود اینکه طی شبانه‌روز گذشته نیز اخباری درخصوص اختلال اینترنت در چند شهر استان خوزستان و همچنین قطع برق برخی مناطق و شهرهای این استان ازجمله اهواز، سوسنگرد و رامهرمز به گوش می‌رسد.
همزمان با سفر هیات اعزامی دولت به ریاست معاون اول رییس‌جمهوری به خوزستان، فرمانده‌کل سپاه پاسداران نیز روز گذشته به این استان سفر کرد تا از نزدیک در جریان آخرین وضعیت تنش آبی خوزستان قرار گیرد. سردار حسین سلامی که در جمع خبرنگاران حاضر در منطقه جفیر اهواز صحبت می‌کرد، در بخشی از سخنانش به اقدامات مثبت قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و سپاه ولیعصر (عج) خوزستان با کمک سایر سپاه‌های استانی اشاره کرد و در توضیحاتی درباره طرح آبرسانی غدیر، گفت که بر اساس این طرح حدود ۵۲۵ کیلومتر لوله با قطر۲ متر توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا از شهرستان شوش کشیده شده که به سوسنگرد، حمیدیه، اهواز، شادگان، دارخوین، خرمشهر و آبادان آبرسانی خواهد شد.»
این درحالی است که فرمانده کل سپاه نیز بنا دارد در ادامه سفر خود، با برخی عشایر و همچنین خانواده‌های آسیب‌دیده از تنش آبی خوزستان دیدار کند. همزمان با این دیدارها اما بسیاری از کنشگران سیاسی و مدنی نیز به شیوه‌های دیگر سعی در همراهی مردم خوزستان دارند. چنان‌که کانون وکلای استان خوزستان درحمایت از معترضان خوزستانی و مطالبات آنها خواستار آزاد شدن تمام بازداشت‌شدگان اعتراضات شده و اعلام کرده که با تشکیل کمیسیون حقوق آب، حق مردم را پیگیری خواهد کرد.
محمود صادقی، دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها و ازجمله اعضای فراکسیون امید مجلس دهم نیز در نامه‌ای خطاب به رییس‌جمهوری منتخب، در حالی خواهان رسیدگی دولت آینده به بخشی دیگر از معضلات ناشی از تنش آبی در این منطقه شده که ابراهیم رییسی نیز طی روزهای گذشته ضمن اعزام هیاتی به استان خوزستان و اظهارنظر درباره وضعیت مردم این استان، بر لزوم حل مشکلات به‌طور ریشه‌ای تاکید کرده بود. فارغ از این اما محمود صادقی تاکید کرده که «زمینه اعتراض‌ها در استان‌هایی که مبدأ انتقال آب بین حوضه‌ای هستند نیز وجود دارد» و بروز اعتراض‌های ۳۱ تیرماه شهرستان الیگودرز را یکی از نشانه‌های این مساله عنوان کرده است. صادقی معتقد است: «اجرای پروژه عظیم انتقال آب از سرشاخه‌های دز که در حوزه این شهرستان قرار دارد، به استان‌های اصفهان، مرکزی و قم موجب پیامدهای زیست‌محیطی و خشکی آب‌های بیش از ۱۰۰ روستا و عواقب اجتماعی، ازجمله مهاجرت روستاییان به شهر شده ،سال‌ها است که مورد نارضایتی، اعتراض و بدبینی مردم به نظام و روحانیت (به‌لحاظ انتقال آب به قم) شده است.»
شامگاه شنبه‌ای که گذشت درحالی دهمین شب پس از آغاز اعتراض‌های خوزستان را پشت‌سر گذاشتیم که مردم خوزستان فارغ از اینکه همچنان در خیابان هستند یا نه اما مطالبات بر زمین مانده بسیاری دارند که شاید برای پاسخگویی به این خواسته‌های انباشت‌شده در گذر سالیان، شب‌ها و روزهای بسیاری را باید با تمام قوا تلاش کرد. تلاشی که حالا البته رگه‌ها و نشانه‌هایی از آن پیداست و امید آن است که این نشانه‌ها با آرام شدن مقطعی درد خوزستانی‌ها رنگ نبازند.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری که عصر جمعه راس هیاتی متشکل از رضا اردکانیان و کاظم خاوازی، وزرای نیرو و جهاد کشاورزی و بعضی از دیگر مسوولان دولتی وارد خوزستان شد تا طی ۲ روز ضمن بازدید از هورالعظیم و سد کرخه و بررسی ابعاد ماجرا از نزدیک، نسبت به برگزاری نشست ستاد بحران و شورای آب و کشاورزی استان خوزستان به‌منظور اتخاذ تصمیمات لازم برای برون‌رفت از وضعیت فعلی اقدام کند، پیش از این اقدامات پای صحبت شیوخ، صاحب‌نظران و نخبگان استان خوزستان نشست تا از دغدغه‌ها و مطالبات آنان مطلع شود.
آن‌چه اما در این نشست انتظار معاون اول رییس‌جمهوری را می‌کشید، فراتر از طرح مطالبه، از آن‌جا که کارد به استخوان خوزستانی‌ها رسیده، فریاد اعتراضی بود که البته جهانگیری واکنشی معقول به آن داشت و پس از آنکه تاکید کرد که «مردم حق انتقاد دارند»، از این گفت که «مردم اگر صدای خود را در این جلسه بالا بردند، از درد زیادشان است» و بعد از نخبگان و سران عشایر خوزستان خواست تا برای مدیریت منابع آب به دولت کمک کنند. او در شرایطی از این «حق انتقاد» و فریاد ناشی از «درد زیاد» مردم خوزستان سخن می‌گفت که برخی سران و شیوخ عشایر و اعراب حاضر در این نشست، اقدام دولت را نوعی «گفتاردرمانی» خواندند که مردم از آن «خسته‌اند و دنبال عمل دولتند.»
چنان‌که بنابر گزارشی که از این نشست منتشر کرده، شیخ موسی کروشاتی، از بزرگان عشایر عرب خوزستان در سخنانی با اشاره به «بیکاری، محرومیت‌ها و بی‌توجهی‌های مربوط به ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز در شهرها و روستاهای استان» به عنوان بخشی از مطالبات مردم تاکید کرد که «آب تنها خواسته خوزستانی‌ها نیست» و با بیان اینکه «بخش قابل‌توجهی از برداشت آب از سرشاخه‌های کارون به مصرف صنعتی و کشاورزی می‌رسد»، خواهان جبران خسارت‌های ناشی از تنش آبی و خشکسالی در استان شد. آن‌هم در شرایطی که محسن حیدری، نماینده خوزستان در مجلس خبرگان رهبری نیز در سخنانی که اقدام به انتشارشان کرد، با نگاهی شبیه به آن‌چه از شیخ موسی کروشاتی شاهد بودیم، گفته است: «آب، بهانه‌ای برای فریاد مردم خوزستان از سایر مشکلات است» این عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه تاکنون ۱۰ تا ۱۲ درصد از آثار جنگ در خوزستان بازسازی شده، گفته است: «پیش از جنگ، خوزستان رتبه سوم کشور در زمینه برخورداری را داشت، بعد از آن به رتبه ۱۷ رسید و اکنون در جایگاه ۳۰ قرار دارد.»
اما شاید اوج بیان این گلایه‌ها وقتی رقم خورد که یکی دیگر از حاضران در این نشست، خطاب به معاون اول رییس‌جمهوری گفت: «آب را به روی مردم بستید، مردم هم بلند شدند و زد و خورد شد و ما کشته دادیم. آقای جهانگیری آمده اینجا به ریش مردم می‌خندد؛ خجالت بکشید!» جهانگیری اما ظاهراً انتظاری جز این نداشت، درنتیجه جز سکوت واکنشی با این فضای تاحدودی متشنج نشان نداد و در ادامه نیز سعی کرد با بیان آن‌چه پیش‌تر به بخش‌های آن اشاره شد، فضای جلسه و حاضران در فضای این جلسه را تاحدودی آرام کند.
جهانگیری که صبح دیروز در نشست ستاد مدیریت بحران و شورای کشاورزی استان خوزستان حاضر شده بود، در بخشی از سخنانش به نشست شامگاه جمعه با نخبگان و عشایر اشاره و تاکید کرد که آنان گله‌های بسیاری داشتند که همه باید به آن توجه کنیم. معاون اول رییس‌جمهوری در این نشست گفت: «یکی از مهم‌ترین وظایف مسوولان این است که درک صحیحی از مسائل جامعه، قدرت شنیدن و تصمیمگیری صحیح داشته باشند و صرف یدک کشیدن یک عنوان، برای انسان کفایت نمی‌کند.» او با تاکید بر اینکه آن‌چه مردم ایران را آزار می‌دهد، تبعیض است، خاطرنشان کرد: «از اینکه به ما زخم زبان زده می‌شود، ذره‌ای هم ناراحت نمی‌شویم زیرا سابقه ما نشان‌دهنده این است که کارآمد هستیم یا نه؛ کارآمدی در این است که در یک دوره با وجود محدودیت‌ها به گونه‌ای عمل کنیم که کمترین خسارت و بیشترین بازدهی را داشته باشیم.»
سفر معاون اول رییس‌جمهوری به خوزستان البته هنوز به پایان راه نرسیده و همچنان ادامه دارد. آن‌هم در شرایطی که نارضایتی خوزستانی‌ها هم به نقطه پایانی نرسیده و اگرچه از مجموع گزارش‌های رسمی و غیررسمی از نهمین شب اعتراضات خوزستان، این‌طور به نظر می‌رسد که فضا اندکی نسبت به شب‌ها و روزهای گذشته آرام‌تر دنبال می‌شود و تا حدودی از تنش حاکم بر فضای شهرهای مختلف خوزستان کاسته شده اما در عین حال اعتراضات کمابیش ادامه یافته است. آن‌هم با وجود اینکه طی شبانه‌روز گذشته نیز اخباری درخصوص اختلال اینترنت در چند شهر استان خوزستان و همچنین قطع برق برخی مناطق و شهرهای این استان ازجمله اهواز، سوسنگرد و رامهرمز به گوش می‌رسد.
همزمان با سفر هیات اعزامی دولت به ریاست معاون اول رییس‌جمهوری به خوزستان، فرمانده‌کل سپاه پاسداران نیز روز گذشته به این استان سفر کرد تا از نزدیک در جریان آخرین وضعیت تنش آبی خوزستان قرار گیرد. سردار حسین سلامی که در جمع خبرنگاران حاضر در منطقه جفیر اهواز صحبت می‌کرد، در بخشی از سخنانش به اقدامات مثبت قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و سپاه ولیعصر (عج) خوزستان با کمک سایر سپاه‌های استانی اشاره کرد و در توضیحاتی درباره طرح آبرسانی غدیر، گفت که بر اساس این طرح حدود ۵۲۵ کیلومتر لوله با قطر۲ متر توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا از شهرستان شوش کشیده شده که به سوسنگرد، حمیدیه، اهواز، شادگان، دارخوین، خرمشهر و آبادان آبرسانی خواهد شد.»
این درحالی است که فرمانده کل سپاه نیز بنا دارد در ادامه سفر خود، با برخی عشایر و همچنین خانواده‌های آسیب‌دیده از تنش آبی خوزستان دیدار کند. همزمان با این دیدارها اما بسیاری از کنشگران سیاسی و مدنی نیز به شیوه‌های دیگر سعی در همراهی مردم خوزستان دارند. چنان‌که کانون وکلای استان خوزستان درحمایت از معترضان خوزستانی و مطالبات آنها خواستار آزاد شدن تمام بازداشت‌شدگان اعتراضات شده و اعلام کرده که با تشکیل کمیسیون حقوق آب، حق مردم را پیگیری خواهد کرد.
محمود صادقی، دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها و ازجمله اعضای فراکسیون امید مجلس دهم نیز در نامه‌ای خطاب به رییس‌جمهوری منتخب، در حالی خواهان رسیدگی دولت آینده به بخشی دیگر از معضلات ناشی از تنش آبی در این منطقه شده که ابراهیم رییسی نیز طی روزهای گذشته ضمن اعزام هیاتی به استان خوزستان و اظهارنظر درباره وضعیت مردم این استان، بر لزوم حل مشکلات به‌طور ریشه‌ای تاکید کرده بود. فارغ از این اما محمود صادقی تاکید کرده که «زمینه اعتراض‌ها در استان‌هایی که مبدأ انتقال آب بین حوضه‌ای هستند نیز وجود دارد» و بروز اعتراض‌های ۳۱ تیرماه شهرستان الیگودرز را یکی از نشانه‌های این مساله عنوان کرده است. صادقی معتقد است: «اجرای پروژه عظیم انتقال آب از سرشاخه‌های دز که در حوزه این شهرستان قرار دارد، به استان‌های اصفهان، مرکزی و قم موجب پیامدهای زیست‌محیطی و خشکی آب‌های بیش از ۱۰۰ روستا و عواقب اجتماعی، ازجمله مهاجرت روستاییان به شهر شده ،سال‌ها است که مورد نارضایتی، اعتراض و بدبینی مردم به نظام و روحانیت (به‌لحاظ انتقال آب به قم) شده است.»
شامگاه شنبه‌ای که گذشت درحالی دهمین شب پس از آغاز اعتراض‌های خوزستان را پشت‌سر گذاشتیم که مردم خوزستان فارغ از اینکه همچنان در خیابان هستند یا نه اما مطالبات بر زمین مانده بسیاری دارند که شاید برای پاسخگویی به این خواسته‌های انباشت‌شده در گذر سالیان، شب‌ها و روزهای بسیاری را باید با تمام قوا تلاش کرد. تلاشی که حالا البته رگه‌ها و نشانه‌هایی از آن پیداست و امید آن است که این نشانه‌ها با آرام شدن مقطعی درد خوزستانی‌ها رنگ نبازند.
