بازار، این در حالی است که بنا بر اعلام معاونت امور دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی این استان با تولید ۸۳ هزار تن گوشت قرمز، رتبه نخست تولید این نوع گوشت در کل کشور را دارد و نیاز آن در سال ۷۲ هزار تن و سرانه مصرف آن بین ۱۰ تا ۱۲ کیلوگرم است لذا بخشی از گوشت قرمز تولیدی این استان یعنی سالانه بین ۱۵ تا ۲۰ هزار تن گوشت قرمز اضافه است اما چرا باوجود افزایش تولید شاهد افزایش قیمت‌ها بودیم سؤالی است که سعی کردیم در گفت‌وگو با مسئولان جوابی برای آن پیدا کنیم.
مدتی است قیمت گوشت قرمز در بازار مجددا افزایش‌یافته است، مسوولان مدعی هستند افزایش قیمت گوشت قرمز در حد ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان در هر کیلو است اما واقعیت بازار از افزایش بیشتر قیمت گوشت حکایت دارد، البته شرایط فعلی قیمت گوشت طوری است که تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان هر دو ناراضی هستند.گزارش خبرنگار بازار حاکی است این هفته گوشت گوسفندی نسبت به هفته گذشته ۲۵ هزار تومان افزایش قیمت داشت و از ۲۸۰ هزار تومان به کیلویی ۳۰۵ هزار تومان رسید.از دلایل افزایش قیمت گوشت می‌توان به افزایش قیمت نهاده‌های دامی، قاچاق دام، حذف دام‌های مولد و آزاد شدن مجوز صادرات در مردادماه سال جاری اشاره کرد.
با لغو مجوز صادرات دام زنده انتظار می‌رفت قیمت گوشت کاهش یابد یا به ثبات برسد، اما این‌گونه نشد و قیمت این کالا مجدداً افزایش یافت. در چنین شرایطی ورود جهاد کشاورزی در بررسی علل این افزایش قیمت و راهکارهای به تعادل رسیدن آن ضروری است، چرا که دامداران معتقدند باوجود این افزایش قیمت‌های افسارگسیخته، باز هم در حال متضرر شدن هستند، چراکه با حذف ارز ترجیحی قیمت نهاده‌های دامی چند برابر شده است.
نهاده‌های دامی عامل اصلی گرانی
بسیاری از تولیدکنندگان و پروار کنندگان گوسفند مدعی هستند که گرانی خوراک دام برای تولیدکنندگان دام سبک و به‌ویژه دام سنگین سخت‌تر شده است این مشکلات از سال‌های گذشته به دلیل خشکسالی‌های طولانی سال به سال تکرار شده و اکنون به مشکل بزرگی تبدیل‌شده است.بارش سالانه در کشور میانگین ۲۳۰ میلی متر است و ایران به عنوان کشوری خشک محسوب می‌شود در سال‌های اخیر بارش‌ها به کمترین میزان خود رسیده است، بخش زیادی از خوراک دام سبک از طریق تعلیف در مراتع تامین می‌شد که اکنون این شرایط سخت‌تر شده است.
از سوی دیگر کشور وابستگی بیش از ۷۰ درصدی به واردات خوراک دام و طیور دارد که در دو سال گذشته به دلیل مشکلات بازارهای جهانی واردات به سختی انجام‌شده است.
علاوه بر آن حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در ۷ ماه گذشته اگرچه توانسته میزان واردات به کشور را تسهیل کند و رانت و فسادهای پیرامون این ارز دولتی را کاهش دهد، اما نهاده باقیمت گران‌تری به دست تولید کننده رسیده است، تولیدکنندگان می‌گویند قیمت نهاده پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی حدود ۴ برابر شده است قیمت هر کیلو نهاده به طور میانگین از کیلویی ۳۵۰۰ به ۱۴ هزار تومان افزایش‌یافته است علاوه بر اینها افزایش قیمت انرژی و هزینه‌های دستمزد که در سال گذشته ۵۷ درصد رشد کرد هزینه‌های تولید را افزایش داد.
دامداران ضرر می‌دهند
حمزه خواجه مرادی یکی از پروار کنندگان دام سبک اظهار می‌کند: با توجه به اینکه قیمت علوفه و نهاده‌های دامی پس از حذف ارز ۵ برابر شده لذا پرواربندی هم گران تمام می شود.وی با اشاره به قیمت‌های جدید می‌گوید: هنوز هم باوجود این افزایش قیمت‌ها، قیمت گوشت در بازار به نحوی نیست که تولید برای دامدار به‌صرفه باشد.
وی ابراز می‌کند: هنوز هم هر کیلو گوسفند زنده در میدان دام ۱۱۰ تا ۱۲۰ هزار تومان معامله می‌شود و این در حالی است که بهای تولید هر کیلو دام برای دامدار همین قیمت است و لذا هنوز هم دامداران به سود نرسیده و در حال ضرر دهی هستند.این پرورش دهنده دام سبک به ما می گوید: سال گذشته که هنوز دولت قیمت‌ها را آزاد نکرده بود هر کیلو جو را کیلویی ۴ هزار تومان خریداری می‌کردیم اما حالا همین محصول به کیلویی ۱۱ هزار تومان و تقریبا سه برابر قیمت سال گذشته رسیده است.
وی ابراز می‌کند: همچنین پیش از این سویا کیلویی ۹ هزار تومان بوده و اکنون قیمت هر کیلو سویا ۱۸ هزار تومان است.خواجه مرادی بابیان اینکه با رشد این چنین قیمت ها اما قیمت گوسفند زنده از سال گذشته تاکنون سه برابر نشده است ادامه می‌دهد: سال گذشته هر کیلو گوسفند زنده ۶۰ هزار تومان بود و اکنون شاهد افزایش بهای ۱۰۰ درصدی در علوفه دامی هستیم، اما قیمت گوشت ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش‌یافته است.
وی عنوان می کند: ۲ ماه قبل قیمت هر کیلو گوسفند زنده ۷۰ تا ۷۵ هزار تومان بود و اکنون قیمت آن به ۱۲۰ هزار تومان رسیده و هنوز هم دامدار در حال ضرر دهی است.
وی بابیان اینکه در طی دو سال گذشته شاهد افزایش تولید بودیم اما این روز ها به دلیل افزایش قیمت پرواربندی امکان افزایش تولید نداریم ادامه می‌دهد: در حال حاضر به دلیل افزایش هزینه‌های تولید لذا پرواربندی و تعداد دام های سنتی کاهش‌یافته است و دیگر تولید برای دامدار توجیه اقتصادی ندارد.
ریشه گرانی کجاست؟
اگرچه آمارهای قطعی درباره قاچاق وجود ندارد اما شواهدی است که دام سبک به کشورهای همسایه قاچاق می‌شود این به دو دلیل خوش‌خوراکی دام ایران و پایین بودن قیمت نسبت به کشورهای همسایه است.از سوی دیگر وزارت جهاد کشاورزی تحت‌فشار اتحادیه‌های تولیدکننده که ادعا می‌کردند مازاد تولید در کشور وجود دارد مجوز صادرات دام را صادر کرد این در حالی است که همان زمان هم قیمت گوشت بالابود.
برخی ادعا می‌کنند تولید دام سبک در کشور ۳۰ درصد کاهش داشته است، آن‌ها حتی می‌گویند عرضه دام به کشتارگاه‌ها افزایش‌یافته است. گزارش‌هایی هم از عرضه دام آبستن و مولد به کشتارگاه‌ها وجود داشته است اما اگر چنین مسئله صحت داشته باشد چرا قیمت در بازار پایین نیامده است؟ اگر عرضه دام به کشتارگاه بیشتر شده یعنی عرضه در بازار هم باید افزایش‌یافته و قیمت را پایین می‌آورد اما چنین اتفاقی نیفتاده است؟
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزایش مصرف و کاهش عرضه دام در ایام زمستان را عامل گرانی گوشت می‌داند و می‌گوید: در فصل زمستان بره آماده کشتار نداریم بنابراین عرضه دام به بازار کم می‌شود در عین حال به صورت طبیعی و معمول در این فصل میزان مصرف پروتئین مردم از جمله گوشت و تخم‌مرغ نیز افزایشی است.
حسن جعفری با اشاره به این موضوع که هم‌اکنون قیمت هر کیلوگرم دام زنده سبک به ۱۲۰ تا ۱۲۵ هزار تومان رسیده است می افزاید: باقیمت کنونی گوشت می‌توان گفت قیمت فعلی گوشت به نقطه سر به سری هزینه تمام‌شده تولید و عرضه رسیده است.معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی خراسان رضوی بابیان اینکه تاکنون افزایش قیمت گوشت متناسب با افزایش قیمت سایر کالاها در کشور نبوده است اظهار می کند: تورم نقطه‌به‌نقطه سایر محصولات در مقایسه با گوشت قرمز بالاتر بوده است.
جعفری با اشاره به این که هم‌اکنون صادرات متوقف و ممنوع شده است عنوان می کند: قیمت بالا و نداشتن قدرت خرید مصرف‌کننده موضوعی جدا از تولید است و باید توجه داشت که حمایت از تولید کننده ضروری است تا شاهد پایداری تولید باشیم.وی افزایش هزینه‌های تولید را در گرانی تاثیر گذار دانسته و ابراز می‌کند: علاوه بر این در حال حاضر شاهد افزایش قیمت نهاده‌های دامی و سایر هزینه‌ها از جمله حامل‌های انرژی، داروهای دامپزشکی و هزینه‌های کارگری هستیم که موجب ضرر دهی دامداران شده است.
امید مصرف‌کنندگان به تنظیم بازار
رئیس اداره نظارت و بازرسی جهاد کشاورزی مشهد در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی برگرانی و افزایش قیمت گوشت اظهار می‌کند: در قالب طرح تنظیم بازار و تامین گوشت قرمز مصرفی شهروندان توزیع گوشت گوسفندی و گوساله منجمد در شرکت های تعاونی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای مشهد در دستور کار قرارگرفته است.
نصری می گوید: گوشت گوساله منجمد شامل ران، سردست، گردن، قلوه‌گاه و راسته است که قیمت مصرف‌کننده برای ران ۱۵۵ هزار تومان، سردست و گردن ۱۵۰ هزار تومان، قلوه‌گاه ۱۳۰ هزار تومان و برای راسته نیز ۱۶۰ هزار تومان در نظر گرفته‌شده است.وی ادامه می دهد: همچنین قیمت مصرف‌کننده گوشت گوسفندی برای ران ۱۵۵ هزار تومان، برای دست ۱۴۵ هزار تومان، گردن ۱۳۵ هزار تومان، راسته ۱۴۰ هزار تومان و برای قلوه‌گاه ۱۳۰ هزار تومان خواهد بود.وی با بیان اینکه کار توزیع گوشت بر اساس ثبت کدملی انجام خواهد شد می افزاید: این شیوه در راستای ارایه خدمت‌رسانی به تمامی شهروندان است تا یک نفر از چند محل اقدام به دریافت کالا نکند.
کمبود توزیع گوشت در بازار
بنا بر اظهارات رئیس اداره نظارت و بازرسی جهاد کشاورزی مشهد با شروع بارش ها حالا خیال بسیاری از دامداران راحت شده که در بهار سال بعد با خشکسالی روبرو نبوده و لذا می‌توانند دام خود را تا سال آینده نگهداری کنند و با اضافه وزن بیشتری راهی بازار کنند لذا کمبود توزیع خود به قیمت این محصول دامن زده است.رئیس اتحادیه صنعت دام‌پروری خراسان رضوی نیز در این رابطه توزیع کمتر را دلیل افزایش قیمت‌های اخیر می‌داند. امین هراتی می‌گوید: قیمت گوشت قرمز در کشتارگاه حدود ۱۲۵ هزار تومان است، لاشه گوسفندی ۲۵۰ هزار تومان و قیمت درب فروشگاه هم حدود ۳۰۰ هزار تومان می رسد.
به گفته وی، به‌مراتب وقتی قیمت افزایش پیدا می‌کند، تقاضا کم می‌شود. اکنون طرح توزیع گوشت قرمز منجمد از استان خارج‌شده است.وی درباره نوسان قیمت گوشت قرمز بابیان اینکه وقتی قیمت افزایش پیدا می‌کند، تقاضا هم کاهش پیدا می‌کند، گفت: اکنون با کاهش دام مواجه هستیم و لذا نوسان قیمتی گوشت قرمز رابطه مستقیمی با وضعیت هوا دارد از همین رو در روزهایی که سرما و بارندگی باشد، عرضه دام کم می‌شود و با کاهش دام برای عرضه در بازار و کشتارگاه روبرو هستیم.
هراتی بابیان اینکه اکنون قیمت گوشت برای دامدار به‌صرفه نیست اذعان می‌کند: از طرفی مردم هم‌توان خرید گوشت باقیمت بیشتر را ندارند و اکنون شاهد یک اتفاق دوطرفه هستیم که هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده با چالش روبه‌رو شده‌اند. وی یادآورمی شود: دامدار و تولیدکننده طی سه سال گذشته درگیر بهای تمام‌شده و قیمت موجود در بازار بوده که همیشه اختلاف قابل توجهی داشته است.
