سکه طلا طی روز‌های اخیر، رشد‌های قیمتی بالایی را تجربه کرد؛ به نحوی که به‌راحتی از کانال ۶ میلیون تومان گذشت و در برخی مواقع به بالای ۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان هم رسید و در این روند همواره قیمت‌های بورسی از بازار آزاد جلوتر بوده است. طی چند هفته اخیر قیمت گواهی سکه یک روزه در بورس کالا ۵۰۰ تا۷۰۰ هزار تومان بالاتر از بازار معامله می‌شد.
از همین رو برخی مسئولان معتقدند دماسنج نرخ‌های سکه حرارت خود را از بازار گواهی سپرده سکه در بورس کالا یا همان معاملات موسوم به سکه یک روزه می‌گیرد. هر چند برخی هم بر این باورند که برخی مزیت‌های ویژه بورس نسبت به بازار، موجبات این فاصله قیمتی را ایجاد کرده بود، اما به نظر نمی‌رسد این تفاوت قیمتی ۱۰ درصدی صرفاً به همین آپشن‌های حاشیه‌ای مرتبط باشد و سرانجام هم مقام ناظر بورس روز یکشنبه اعلام کرد: نماد‌های معاملاتی گواهی سپرده کالایی سکه طلا به دلیل وجود قیمت‌های نامتعارف در تابلوی معاملات، تا اطلاع ثانوی در مرحله پیش‌گشایش باقی خواهد ماند.
دو روز بعد از این اطلاعیه، بورس کالا تصمیم‌گیری نهایی خود را در زمینه این نوع معاملات اعلام کرد. بر اساس مصوبه جدید سازمان بورس، از روز سه‌شنبه تا اطلاع ثانوی معامله حقوقی‌ها به‌جز بازارگردان‌ها و صندوق‌های طلا و همچنین کد‌های سبد در گواهی سپرده سکه ممنوع شد.
ماهیت معاملات سکه یک روزه
منظور از این مفهوم، معاملات سکه طلا در قالب گواهی سپرده کالایی در بازار بورس کالا است. یکی از موضوع‌های رایج در مورد خرید و فروش دارایی‌های مالی، خرید و فروش سکه از طریق صرافی‌های موجود در کشور است. در واقع، گواهی سپرده، ورقه بهاداری است که نشان می‌دهد صاحب آن مالکیت مقدار مشخصی از یک کالا را بر عهده دارد؛ کالایی که این اوراق بابت آن منتشر شده‌اند. مثلاً اگر پنج سکه به انبار تحویل داده شود، گواهی سپرده بابت فروش پنج سکه به فرد داده می‌شود تا بتواند آن را در بازار به‌جای سکه فیزیکی معامله کنند.
مزیت این بازار در این است که افراد به‌جای تحمل ریسک نگه‌داری سکه در منزل و ریسک تقلبی بودن سکه فیزیکی، به‌راحتی در خانه و به‌صورت آنلاین، اوراق سکه معامله کنند. اوراق سکه منتشر شده در بورس قابلیت تحویل یک روزه را دارند و در صورت تمایل می‌توانید با مراجعه به انبار بانک‌ها، سکه فیزیکی معادل آن را تحویل بگیرید؛ بنابراین در خرید اوراق گواهی، ریسک‌های ناشی از تقلبی بودن سکه یا ریسک‌های مرتبط با نگه‌داری سکه فیزیکی در منازل عملاً صفر می‌شود و هر زمانی قصد خرید یا فروش سکه وجود داشته باشد، نیازی به مراجعه حضوری به بازار نیست و به‌صورت آنلاین امکان خرید و فروش این اوراق وجود دارد. مزیت بعدی، کارمزد کمتر معامله این اوراق در بازار بورس است.
بعد از تعطیلی معاملات سکه یک روزه در روز یکشنبه، محمد کشتی‌آرای، رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف اعلام کرد: بازار سکه شاهد کاهش حباب سکه به ۲۰۰ هزار تومان بوده است. وی با تأکید بر اینکه بعد از توقف معاملات سکه در بورس، عرضه و تقاضا متعادل شد، گفت: همین امر سبب شد تقاضای کاذب در بازار سکه از بین برود.
خط‌شکنان قیمت سکه
آیت محمدولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر نیز در این خصوص به پلاس گفت: خرید سکه با قیمت بالاتر از کف بازار در بورس، انگیزه‌ای ایجاد کرده بود که مردم برای فروش سکه‌های خود به این بازار هجوم بیاورند.
وی افزود: پس از توقف این بازار، مطمئناً این سرمایه‌ها به بازار طلا بازخواهد گشت. بازار طلا در چند روز گذشته رو به افزایش بوده که دلیل آن هم افزایش قیمت ارز‌های خارجی و رشد انس جهانی است.
به گفته محمدولی، متأسفانه بازار طلا چند سالی است که به بازار سکه و طلای آب شده تبدیل شده و نمی‌توان آن را یک بازار واقعی دانست، بلکه یک بازار دلالی و واسطه‌گری است و از نظر تولید و اشتغال تأثیری ایجاد نمی‌کند.
وی درباره علت تفاوت قیمت سکه یک روزه و بازار توضیح داد: باید دید خط‌شکنان دنبال چه می‌گشتند. به هر صورت چند بانک بودند که از طریق بازار بورس اقدام به خرید سکه از مردم با قیمت بالاتر می‌کردند، ولی اطلاع نداریم این‌ها با چه اهدافی دست به این کار زدند. اصلاً مگر می‌شود کسی در بازار اسکناس یک هزار تومانی را با قیمت یک هزار و ۵۰ تومان خریداری کند؟
