معجزه‌ی پیاز!

پیاز علاوه بر مصارف آشپزی در مصرف دارویی نیز دارد از خواص دارویی پیاز در درمان بسیاری از بیماری ها می توان بهره برد. پیاز سرشار از گوگرد است و همین عامل خاصیت ضد عفونی کنندگی قوی به آن می بخشد و باعث میشود در مواجه با آب‌های آلوده در سفر در پیشگیری از بیمار شدن بکار می رود.

پیاز غنی از ویتامین‌های C، B1، B2، B6 و حاوی میزان قابل توجهی پتاسیم، کلسیم و فسفر است. بیشترین اثرات مفید پیاز مربوط به ترکیبات آنتی‌اکسیدانی آن می‌شود. کرستین، یک ترکیب با خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالا در پیاز است که می‌تواند به بهبود زخم‌ها کمک کند و سبب کاهش بیماری‌های تخریب‌کننده اعصاب و انواع سرطان‌ها و جلوگیری از کاتاراکت (آب مروارید) شود و به دلیل داشتن خاصیت ضدانعقادی خون، اثرات قابل مقایسه‌ای با آسپرین دارد و به همین دلیل می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی ـ عروقی کمک کند.

پیاز حاوی ترکیبی با خاصیت پره‌بیوتیکی است که زمینه را برای افزایش رشد باکتری‌های مفید و کاهش باکتری‌های مضر روده فراهم آورده و در درمان و پیشگیری از برخی بیماری‌های گوارشی موثر است.

از نظر ارزش غذایی به دلیل دارا بودن قندها، ویتامین ها به ویژه و ویتامین ث، مواد معدنی بخصوص کلسیم، فسفر و پتاسیم دارای اهمیت است. از سوی دیگر به دلیل داشتن مواد آنتی بیوتیک پیاز از جنبه دارویی پراهمیت است به گونه ای که این محصول می تواند با تقویت سیستم دفاعی بدن در پیشگیری از بیماری ها موثر باشد.

پیاز خام، برای تقویت پوست، موهای سر، کلیه ها و مثانه مفید است. پیاز نیز مانند سیر خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد و می تواند از تجمع پلاکت ها جلوگیری کند و در تجزیه ی فیبرین(لخته ی خون) دخالت نماید. پیاز از قدیمی ترین سبزی هایی است که بشر استفاده می کند. از این سبزی نه تنها برای طعم دادن به غذا، بلکه حتی برای بسیاری حکم طلا داشته و آن را در داد و ستدهایشان به کار می برده اند .

بهترین نوع پیاز کدام است؟

بهترین نوع پیاز از دیدگاه طب سنتی پیاز سفید، بزرگ و آبدار است. طبیعت پیاز گرم و خشک است و گرمی آن در درجه سوم و خشکی‌اش در درجه اول قرار دارد. به گفته دکتر نمازی با توجه به مزاج پیاز، افراد با مزاج گرم بهتر است کمتر از آن استفاده کنند و در مصرف آن زیاده‌روی نکنند. پیاز برای تقویت اشتها و افزایش میل جنسی مناسب است، به‌خصوص اگر با گوشت پخته مصرف شود. خوردن پیاز به‌خصوص در سفر، مشکلات ناشی از آلودگی آب‌ها را می‌تواند از بین ببرد.

خواص پیاز در طب سنتی

– ضد انعقاد خون: پیاز قرمز می تواند به حفظ کلسترول خوب کمک و از ابتلا به بیماری های قلبی پیشگیری کند. مصرف پیاز قرمز بعد از ۸ هفته می تواند میزان کلسترول بد را در بدن به میزان قابل توجهی کاهش دهد اما در همین دوره زمانی، هیچ تغییری در میزان کلسترول های خوب بدن به وجود نمی آورد.

فلاونوئیدی به نام روتین که به وفور در خانواده پیازها و سیب وجود دارد، از تشکیل لخته های خونی در عروق پیشگیری می کند. در حقیقت، تشکیل فیبرین در سیاهرگ ها و تجمع پلاکت ها در سرخرگ ها از عوامل بروز لخته های خونی و سکته است که این ترکیب مانع ساخت آن می شود.

– ضد سرطان: پیاز بر رشد سلولی و تخریب رادیکال های آزاد تاثیر می گذارد. موسیر و انواع پیاز به دلیل خواص آنتی اکسیدانی برجسته ، تاثیر ویژه ای بر کاهش پیشرفت سرطان کبد دارند و از رشد سلول های سرطانی پیشگیری می کنند.

مصرف منظم پیاز، به طور واضح خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کم می کند. پیاز سرشار از فلاونوییدهاست و از رشد تومورها جلوگیری و سلول های روده بزرگ را از آسیب حفظ می کند. پختن گوشت با پیاز نیز می تواند به کاهش مواد سرطان زایی که هنگام پخت گوشت در حرارت ایجاد می شوند، کمک کند.

– رفع کم خونی: اسیدفولیک یا ویتامین ۹ B یکی از ترکیبهای مورد نیاز مغز و تضمین کننده سلامت روان و احساس افراد است. ۱۲۵ میلی لیتر یا نصف پیمانه آب پیاز می تواند ۹ درصد از نیاز روزانه بدن به اسیدفولیک را برطرف کند بنابراین عادت به خوردن پیاز به تامین نیاز بدن به اسید فولیک کمک می کند.

– استخوان ساز: زنانی که مرتب پیاز مصرف می کنند در مقایسه با زنانی که پیاز نمی خورند، احتمال شکستگی لگن کاهش می یابد. بنابراین به خانم ها توصیه می شود برای پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان، خوردن پیاز را به یکی از عادت های غذایی خود تبدیل کنند.

– ضد درد: زنانی که رژیم غذایی غنی از منگنز دارند، کمتر دچار علایم نشانگان قبل از قاعدگی مثل دردهای شکمی یا بدخلقی می شوند زیرا پیاز یکی از منابع خوب منگنز به شمار می رود و این ماده معدنی مانند یک ضددرد عمل می کند.

– کاهش فشارخون: پیاز مانند سیب منبع بسیار خوب نوعی آنتی اکسیدان به نام کرکتین است.  کرکتین تاثیر ویژه ای بر کاهش فشارخون دارد و از تخریب دیواره عروق پیشگیری می کند و به این ترتیب خطر بروز بیماری های قلبی- عروقی را کاهش می دهد.

– التیام زخم‌: پیاز از سبزیجاتی است که در التیام زخم‌های عفونی به صورت موضعی از آن استفاده میشود، چون پیاز آلودگی‌ها را به خود جذب و زخم یا هوای محیط را ضدعفونی می‌کند.

– درمان بیماری های گوارشی: پیاز حاوی ترکیبی با خاصیت پره‌بیوتیکی است که زمینه را برای افزایش رشد باکتری‌های مفید و کاهش باکتری‌های مضر روده فراهم آورده و در درمان و پیشگیری از برخی بیماری‌های گوارشی موثر است.

رفع سرماخوردگی: پیاز دارای خواص درمانی مختلفی از جمله خاصیت ضدمیکروبی و کاهنده وضعیت التهابی است. خاصیت ضدباکتریایی و ضدویروسی سیر و پیاز، مصرف این دو سبزی می‌تواند هنگام سرماخوردگی به‌خصوص به شکل پخته موثر باشد.

– تقویت‌ سیستم ایمنی: پیاز به دلیل داشتن آلیسین می‌تواند سبب کاهش عفونت‌های ویروسی و باکتریایی به‌خصوص در فصل زمستان شود و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک زیادی می کند.

– افزایش قدرت باروری: از دیگر خواص پیاز، خاصیت مدر بودن و قاعده‌آوری آب‌پیاز است. پیاز می‌تواند سبب دفع بلغم از بدن شود و دردهای مفصلی ناشی از سوءمزاج سرد و تر یا ناباروری‌های ناشی از این سوءمزاج را رفع کند. مصرف پیاز به دلیل مزاج گرم و نفاخیتی که دارد در مردانی که به دلیل کمی مایع منی نابارور هستند به همراه گوشت و زرده تخم‌مرغ توصیه شده و در رفع ضعف عمومی که خود سبب کاهش مایع منی و ناباروری می‌شود، موثر است.

چگونه پیاز بخوریم؟

پیاز را به صورت خام یا پخته می توانید مصرف کنید ولی یادتان باشد که پیاز خام آنتی اکسیدان های بیشتری دارد. البته پخت و پز میزان آنتی اکسیدان های این ماده غذایی را فقط کمی کاهش می دهد.

توصیه می کنیم از پیاز خام برای تهیه انواع سالاد استفاده کنید. البته پیاز به تنهایی معجزه نمی کند. زمانی خواص این ماده غذایی بیشتر می شود که تغذیه سالم و متنوع حاوی انواع میوه و سبزی های سرشار از آنتی اکسیدان داشته باشید.

در بیشتر غذاها می توانید از پیاز برای گرفتن بوی زحم استفاده کنید اما اگر می خواهید پیاز را بپزید یا سرخ کنید، از روغن زیاد استفاده نکنید. اگر هم علاقه ای به پیاز پخته ندارید، می توانید آن را ریز رنده یا از آب آن در غذاها استفاده کنید.

مضرات پیاز در طب سنتی

یکی از مشکلات مطرح در طب سنتی که می‌تواند سبب بروز برخی بیماری‌ها از جمله کیست تخمدان، مشکلات ریوی و گوارشی شود نزله است. نزله هنگامی ایجاد می‌شود که ریزش فضولات دماغی به سمت حلق یا سینه باشد که سبب ایجاد ترشحات پشت حلق طی روز می‌شود. پیاز به اصطلاح طب سنتی بخارناک است و سبب تشدید نزله می‌شود. در نتیجه در افرادی که نزله دارند مصرف پیاز ممنوع است.

برخی افراد پس از مصرف پیاز دچار سردرد می‌شوند، افرادی که مزاج گرم دارند و مستعد ابتلا به سردرد هستند نباید پیاز بخورند، زیرا مزاج پیاز گرم سبب تشدید درد در این افراد می‌شود، به‌خصوص اگر پیاز خام و تازه باشد. البته مصرف پیاز با سرکه (ترشی پیاز) اشتها را باز می‌کند و بخارات تولید شده در نتیجه مصرف پیاز به سر آسیب نمی‌رساند. بد نیست بدانید مصرف پیاز پخته با سرکه برای تقویت هاضمه مناسب است.

در کتب طب سنتی آمده است زیاده‌روی در مصرف پیاز برای مغز و چشم مضر است و سبب فراموشی می‌شود. مصرف مداوم پیاز در افرادی که دارای مزاج گرم هستند یا بیماری‌های ناشی از سوءمزاج گرم و خشک دارند، توصیه نمی‌شود. استفاده از پیاز خام در افراد مبتلا به سینوزیت، آلرژی، میگرن، سرگیجه و اختلال حافظه ممنوع است، زیرا سبب تشدید بیماری می‌شود.

راه‌کارهای مفید در رفع  بوی بد پیاز

شستن پیاز با آب و نمک و خوردن آن با سرکه و همچنین مصرف آب انار و کاسنی بعد از خوردن پیاز، موجب اصلاح مضرات پیاز می‌شود. باقلا، مغز گردو، گشنیز و سرکه می‌تواند بدبویی ناشی از خوردن پیاز را کاهش دهد. در ضمن حرارت، انجماد و خشک کردن از خاصیت اشک آوری و بوی بد پیاز می‌کاهد.

نکته‌ای که در نگهداری و مصرف پیاز حائز اهمیت است جوانه زدن پیاز است. پیاز را باید در محیطی دور از آفتاب ترجیحا در جای تاریک با حداقل رطوبت که هوا در آن جریان دارد، نگهداری کرد تا جوانه زدنش به تاخیر بیفتد. در صورتی که پیاز جوانه زد باید قبل از مصرف جوانه را کاملا از پیاز جدا کنید و دور بیندازید.