فاطمه عباسی| اشراف‌زاده بریتانیایی را که در میانسالی به اسلام گروید و به حج مشرف شد، اولین زن اسکاتلندی زائر خانه خدا دانسته‌اند و جالب اینکه او تجربیات و خاطرات شرق‌شناسانه خود را در قالب کتاب‌های مختلفی به جا گذاشته است.
این اسناد امروزه نکات زیادی را درباره این چهره تاریخی آشکار می‌کنند.
«اسلام دین عقل سلیم است». این جمله مشهوری از لیدی اِولین موری (Lady Evelyn Murray) است؛ شرق‌شناس و بانوی برجسته بریتانیایی که در دوران ویکتوریا به اسلام گروید و به حج رفت. اِولین که بعد‌ها نام اسلامی زینب را برای خود برگزید، درباره زندگی، تغییر دین و زیارت حجش، یادداشت‌هایی دارد که توسط نوه‌اش سرگرد فیلیپ هوپ کوبلد، منتشر شده است؛ فیلیپ درباره مادربزرگش گفت: «او یک مسلمان انگلیسی-اسکاتلندی بسیار سرزنده و فوق‌العاده بود که با عشق فعالیت و مردم زندگی می‌کرد.»
زینب کوبلد زنی نویسنده، جهانگرد و اشراف‌زاده بود که در دوران ویکتوریایی، سال ۱۸۶۷، در اسکاتلند به دنیا آمد. الجزیره عربی درباره او نوشت: پدر اولین هر زمستان خانواده‌اش را به شمال آفریقا می‌برد؛ و بقیه دوران کودکی خود را بین الجزایر و قاهره گذراند، زبان عربی را آموخت و با مسلمانان معاشرت کرد.
اولین در قاهره با جان دی بویز کوبلد، تاجری ثروتمند از شرق انگلستان آشنا شد و در قاهره ازدواج کرد و سه فرزند به دنیا آورد، اما این دختر نیز مانند والدینش علاقه‌مند به سفر بود، پس تصمیم گرفت زندگی مجلل و آرامش خانه انگلیسی‌اش را رها کند و به سفر برود.
وی در یکی از بازدیدهایش از رم با پاپ ملاقات کرد و بعد از احوالپرسی در پاسخ به این سوال که آیا او کاتولیک است یا نه، به شکلی شگفت‌زده پاسخ داد: «من یک مسلمان هستم».
اولین درباره این تجربه نوشت: «من ادعا نمی‌کنم که می‌دانم چه چیزی متعلق به من است، زیرا سال‌ها به اسلام فکر نمی‌کردم، اما اتفاقی که افتاد مرا گیج کرد و چیزی را در درونم روشن کرد و مصمم به خواندن و مطالعه دین اسلام شدم. من همیشه در قلبم مسلمان بوده‌ام بی‌آن‌که بدانم.»
در سال ۱۹۱۲، این جهانگرد بریتانیایی اولین کتاب خود را به نام «مسافران صحرای لیبی» منتشر کرد که در آن از سفر‌های خود به شمال آفریقا، پرواز در صحرا، کمپینگ و مساجد صحبت کرده بود. این کتاب از ارتباط عمیق او با خاورمیانه و اسلام حکایت داشت.
بی‌بی‌سی نوشته است که «شاید بذر اسلام در سفر‌های کودکی در او کاشته شده باشد، اما به نظر می‌رسد که ایمان لیدی اولین پس از آن دیدار معروفش با پاپ تقویت شد.»
او در خاطراتش می‌نویسد: «شما اغلب از من می‌پرسید که کی و چرا مسلمان شدم؟ فقط می‌توانم پاسخ دهم که لحظه دقیق انفجار نور اسلام در درونم را نمی‌دانم… به نظر می‌رسد که من همیشه مسلمان بوده‌ام.»
سفر مقدس
مسلمان شدن اولین -که مدت‌ها بود به بانو «زینب» معروف شده بود- تأثیر زیادی در روابط او با خانواده‌اش داشت؛ همسرش از او جدا شد و زینب نیز شروع به سفر و شرق‌شناسی کرد تا زمانی که ۶۵ سال داشت و به حج رفت؛ گفته شده او اولین زن مسلمان بریتانیایی بود که به حج مشرف شد.
پس از این سفر کتابی به نام «زیارت مکه» نوشت و در آن جزئیات آن سفر مقدس و احساس خود را از ابتدای دریافت خبر اجازه به حج تا ادای مناسک توضیح داد.
دختر اسکاتلند و زیارت مکه دو کتاب مشهور لیدی کوبلد
او در این باره نوشته است: «امروز خبر رسید که زیارت مکه و مدینه برای من جایز است. مدت طولانی در میان امید و ناامیدی زندگی کردم، تا جایی که به سختی می‌توانم باور کنم که آرزوی بزرگم سرانجام برآورده شد.» زینب در ۹۵ سالگی درگذشت و در دامنه کوهی دورافتاده در ارتفاعات وستروس اسکاتلند، در ملک شخصی خود و رو به کعبه به خاک سپرده شد.
گاردین، زینب در اسکاتلند و در ۹۶ سالگی از دنیا رفت، اما به دلیل عدم وجود فردی مسلمان در اسکاتلند، از امام جماعت مسجد ووکینگ، مسجد مسلمانان انگلیس) خواستند تا برای خاکسپاری او به اسکاتلند برود.
بر اساس وصیتش سوره نور را در مراسم تدفینش خوانند و آیه‌ای از همین سوره نیز زینب بخش تخته سنگ قبر او شد، زیرا زینب تاکید کرده بود که می‌خواهد روی تپه‌ای در ملک خود رو به مکه با کلمات نورانی قرآن به خاک سپرده شود: «اللّه نور السموات و الارض». (خداوند روشنی بخش آسمان‌ها و زمین است.)
