گروه اقتصادی: سید مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد با سابقه دانشگاه ضمن بررسی شرایط کنونی اقتصاد ایران، اظهار داشت: شواهد نشان می‌دهد که سال ۱۴۰۱ یکی از بدترین سال‌ها از نظر وضعیت معیشتی مردم ایران بوده است. از عوامل خلق این وضعیت می‌توان به دو عامل عمده اشاره کرد. یکی آن بی‌تدبیری که در ابتدای سال در حذف ارز ترجیحی و وارد آوردن شوک بزرگ به قیمت‌ها اعمال شد. یکی هم، اثرات روانی ناشی از اعتراضات سه ماهه پاییز و افزایش تنش‌های منطقه‌ای-تنش با باکو و تهدیدات مکرر تل‌آویو- مجموعا سبب شد تا شوک‌های قیمتی به شکل دومینو ادامه پیدا کند.
امتداد، وی ادامه داد: طبیعی است که وارد آمدن این شوک‌ها، بدون افزایش دستمزد یا درآمد افراد به کاهش شدید قدرت خرید مردم منجر خواهد شد. به هر حال و بر خلاف وعده‌ها برای جدا کردن سفره مردم از درآمدهای نفتی، شاهد وضعیت بغرنجی بودیم که از همان ابتدا مشخص بود که چنین وعده‌ای، یک بلوف بیشتر نیست. حال یا از روی ناآشنایی نسبت به ساختارهای اقتصادی کشور و یا برای کسب رای، وعده دیگری مطرح و در عین حال محقق نشد.
بدون هیچ تردیدی در وهله اول و در کوتاه مدت برای اینکه اثر مثبت نسبتا فوری را در اقتصاد ایران شاهد باشیم، باید در سال آتی، حتما مشکل تحریم‌ها-یا با زنده شدن برجام و یا با شروع مذاکرات جدید- باید مرتفع شده و در کنار آن به شکل مکمل FATF نیز به جریان بیفتد. یعنی ما بتوانیم تجارت و روابط مالی خود را از طریق سیستم‌های مالی رایج در دنیا برقرار کنیم.
اگر این اتفاق نیفتد، حتما شاهد شرایط به مراتب بدتری در سال پیش رو خواهیم بود. در کنار این مهم، باید تنش‌زدایی که در توافق اخیر با ریاض آغاز شده، تداوم پیدا کند. چرا که در فضای پرتنش، هیچ سرمایه‌گذاری دست به فعالیت نزده و مصرف‌کننده نیز ترجیح خواهد داد تا پول خود را به سرمایه‌هایی مثل ارز و طلا بدل کند.
کابینه سیزدهم از ضعیف‌ترین کابینه‌های پس از انقلاب است
این اقدامات در کوتاه‌مدت مورد نیاز بوده و در میان‌مدت و بلندمدت باید یک سری تحولات ساختاری را شاهد باشیم تا شرایط اقتصادی به روال و ریل خود برگردد. به نظر من در کنار تحریم‌ها، دولت باید یک خانه‌تکانی در هیئت دولت نیز انجام دهد.
چرا که به نظر می‌رسد، کابینه موجود از ضعیف‌ترین کابینه‌های پس از انقلاب است. کما اینکه هنوز یک سال از عمر دولت نگذشته بود که یکی از وزرای اصلی کابینه تغییر یافته و رئیس بانک مرکزی نیز جابجا شد. در عین حال، خبر چندانی هم از معاون اقتصادی نبوده و همه این‌ها نشان می‌دهد که کابینه به شدت ضعیف بوده-که به اعتقاد من همینطور است-و یا اعضای تیم اقتصادی به شدت با هم ناهمسو عمل می‌کنند. البته به نظر می‌رسد که دولت خیلی اعتقادی به لزوم این ترمیم ندارد.
سال‌هاست که سفره مردم به مشکلات ناشی از تحریم وصل شده
کسانی که شعار گره نزدن معیشت و سفره مردم به برجام را سر می‌دادند، امروز خلاف این مسئله را به اثبات رسانده و آشکار کرده‌اند که کمترین آشنایی با اقتصاد کشور ندارند. خیلی آشکار بود که ما نمی‌توانیم به زعم آقایان در کوتاه‌مدت، سفره ملت را از تحریم‌ها جدا کنیم. سال‌هاست که سفره مردم به مشکلات ناشی از تحریم وصل شده است.
دولت حتی نتوانست سفره خودش را از تحریم‌ها جدا کند، چه برسد به سفره مردم!
این موضع یا از روی ناآگاهی بود که خود، عذر بدتر از گناه است و یا برای کسب رای بود که آن هم ظلم به مردم بوده است. و الا بخش قابل توجهی از GDP و درآمدهای اصلی دولت وابسته به درآمدهای نفتی بوده و کسی که ادعا کند که اتصال سفره مردم به تحریم را قطع می‌کنیم، ناشی از بی‌اطلاعی آشکار اوست.
البته، متاسفانه دولت از جیب مردم و از محل مالیات‌ها تلاش کرد که جیب خود-سفره خودش- را از تحریم‌ها جدا کند که همین کسری بودجه نشان داده که حتی در این فقره هم موفق نبوده و نتوانست سفره خودش را از تحریم‌ها جدا کند، چه برسد به سفره مردم!
امتداد، وی ادامه داد: طبیعی است که وارد آمدن این شوک‌ها، بدون افزایش دستمزد یا درآمد افراد به کاهش شدید قدرت خرید مردم منجر خواهد شد. به هر حال و بر خلاف وعده‌ها برای جدا کردن سفره مردم از درآمدهای نفتی، شاهد وضعیت بغرنجی بودیم که از همان ابتدا مشخص بود که چنین وعده‌ای، یک بلوف بیشتر نیست. حال یا از روی ناآشنایی نسبت به ساختارهای اقتصادی کشور و یا برای کسب رای، وعده دیگری مطرح و در عین حال محقق نشد.
بدون هیچ تردیدی در وهله اول و در کوتاه مدت برای اینکه اثر مثبت نسبتا فوری را در اقتصاد ایران شاهد باشیم، باید در سال آتی، حتما مشکل تحریم‌ها-یا با زنده شدن برجام و یا با شروع مذاکرات جدید- باید مرتفع شده و در کنار آن به شکل مکمل FATF نیز به جریان بیفتد. یعنی ما بتوانیم تجارت و روابط مالی خود را از طریق سیستم‌های مالی رایج در دنیا برقرار کنیم.
اگر این اتفاق نیفتد، حتما شاهد شرایط به مراتب بدتری در سال پیش رو خواهیم بود. در کنار این مهم، باید تنش‌زدایی که در توافق اخیر با ریاض آغاز شده، تداوم پیدا کند. چرا که در فضای پرتنش، هیچ سرمایه‌گذاری دست به فعالیت نزده و مصرف‌کننده نیز ترجیح خواهد داد تا پول خود را به سرمایه‌هایی مثل ارز و طلا بدل کند.
کابینه سیزدهم از ضعیف‌ترین کابینه‌های پس از انقلاب است
این اقدامات در کوتاه‌مدت مورد نیاز بوده و در میان‌مدت و بلندمدت باید یک سری تحولات ساختاری را شاهد باشیم تا شرایط اقتصادی به روال و ریل خود برگردد. به نظر من در کنار تحریم‌ها، دولت باید یک خانه‌تکانی در هیئت دولت نیز انجام دهد.
چرا که به نظر می‌رسد، کابینه موجود از ضعیف‌ترین کابینه‌های پس از انقلاب است. کما اینکه هنوز یک سال از عمر دولت نگذشته بود که یکی از وزرای اصلی کابینه تغییر یافته و رئیس بانک مرکزی نیز جابجا شد. در عین حال، خبر چندانی هم از معاون اقتصادی نبوده و همه این‌ها نشان می‌دهد که کابینه به شدت ضعیف بوده-که به اعتقاد من همینطور است-و یا اعضای تیم اقتصادی به شدت با هم ناهمسو عمل می‌کنند. البته به نظر می‌رسد که دولت خیلی اعتقادی به لزوم این ترمیم ندارد.
سال‌هاست که سفره مردم به مشکلات ناشی از تحریم وصل شده
کسانی که شعار گره نزدن معیشت و سفره مردم به برجام را سر می‌دادند، امروز خلاف این مسئله را به اثبات رسانده و آشکار کرده‌اند که کمترین آشنایی با اقتصاد کشور ندارند. خیلی آشکار بود که ما نمی‌توانیم به زعم آقایان در کوتاه‌مدت، سفره ملت را از تحریم‌ها جدا کنیم. سال‌هاست که سفره مردم به مشکلات ناشی از تحریم وصل شده است.
دولت حتی نتوانست سفره خودش را از تحریم‌ها جدا کند، چه برسد به سفره مردم!
این موضع یا از روی ناآگاهی بود که خود، عذر بدتر از گناه است و یا برای کسب رای بود که آن هم ظلم به مردم بوده است. و الا بخش قابل توجهی از GDP و درآمدهای اصلی دولت وابسته به درآمدهای نفتی بوده و کسی که ادعا کند که اتصال سفره مردم به تحریم را قطع می‌کنیم، ناشی از بی‌اطلاعی آشکار اوست.
البته، متاسفانه دولت از جیب مردم و از محل مالیات‌ها تلاش کرد که جیب خود-سفره خودش- را از تحریم‌ها جدا کند که همین کسری بودجه نشان داده که حتی در این فقره هم موفق نبوده و نتوانست سفره خودش را از تحریم‌ها جدا کند، چه برسد به سفره مردم!
