محمود میرلوحی، سال ۱۴۰۱ را سال سخت توصیف کرد و گفت: «ما سال سختی را پشت سر گذاشتیم. سال گذشته با تصمیمات اقتصادی دولت تحت عنوان جراحی اقتصادی و به ویژه حذف ارز ترجیحی شروع شد و متاسفانه با تورم و تلاطم ارزی و …ادامه پیدا کرد. در واقع ما یکی از سال‌های سخت اقتصادی را پشت سر گذاشتیم. تصور دولت این بود که مثلا ۴۰ قلم کالا تحت تاثیر این تصمیمات قرار می‌گیرد اما در عمل ۴ هزار کالا تحت تاثیر این جراحی اقتصادی قرار گرفت. مسکن به تبع تغییرات نرخ ارز وضع بحرانی پیدا کرد. اجاره بهار به شدت افزایش پیدا کرد. وضعیت قیمت اتومبیل هم با نوسان‌های شدید رو‌به‌رو بود. مجلسی‌ها فکر می‌کردند با اجازه واردات خودرو، بازار آرام می‌گیرد که متاسفانه این اتفاق رخ نداد. از ارز و طلا و مسکن تا وسایل اولیه برای گذران معیشت و حتی نهاده‌های دامی در این یک سال متلاطم بود. اگر گوشت چندین برابر شد اما سال بسیار سختی هم برای دامداران بود و به شدت آسیب دیدند.»
میرلوحی ادامه داد: «در حوزه اجتماعی هم شاهد اتفاق دردناک مهسا امینی و ماجرای گشت ارشاد و تلاطم‌های پس از آن بودیم که هنوز هم ادامه دارد. در این حوزه هم سال سختی را سپری کردیم. چند صد نفر از فرزندان کشور از دو طرف درگذشتند. خانواده‌های زیادی عزادار شدند.»
او همچنین افزود: «در زمینه برجام هم شرایط مساعد نبود. متاسفانه اتحاد علیه جمهوری اسلامی ایران که مدت‌ها بود، شکسته شده‌بود، به حالت قبل بازگشت. اروپا و آمریکا در کنار هم و مقابل جمهوری اسلامی قرار گرفتند. همچنین برخی ادعاها باعث شد پای جمهوری اسلامی به جنگ روسیه و اوکراین نیز باز شود. همچنین به دلیل تداوم این جنگ مشکلاتی در زمینه تامین غلات ایجاد شده‌بود که البته در ایران کمتر تاثیرگذار شد ولی به هر حال ما هم بخشی از این بحران را تجربه کردیم.»
این عضو حزب اتحاد ملت به تلاطم‌های اقتصادی اشاره کرد و گفت: «در مجموع سال سختی را پشت سر گذاشتیم که امیدواریم با آمدن آقای گروسی به ایران و خبرهایی که از رایزنی‌ها شنیده می‌شود، سال ۱۴۰۲ شاهد تغییرات خوبی در این زمینه باشیم و به برجام بازگردیم تا تلاطم‌های اقتصادی کاهش پیدا کند. امیدوارم حاکمیت به اعتراضات توجه کرده و اصلاحات جدی را در دستور کار قرار دهد.»
میرلوحی در پاسخ به این پرسش که پیش‌بینی می‌کنید سال آینده با فضای سیاسی و اجتماعی بازتری مواجه باشیم یا شرایط تغییری نخواهد کرد، توضیح داد: «حاکمیت از سال ۱۳۹۸ تصمیمی گرفت و انتخاباتی بسته برگزار کرد و همه چیز را به سمت یک دستی پیش برد. این تصمیم هزینه‌های بسیاری را بر کشور تحمیل کرد. اگر می‌بینیم دوباره شرایط بین‌المللی علیه ایران است، بخشی از آن به انتخابات باز می‌گردد. ما سال ۱۳۹۶ هم اعتراضاتی داشتیم اما چون دولتی سر کار بود که منبعث از رای مردم بود، اعتراضات زودتر حل و فصل شد. گرچه اعتراضات در همه این سال‌ها انباشته هم شده‌است و مطالبات سالیان و اقشار مختلف است. این بار دامنه اعتراضات بسیار گسترده بود. طبق گفته آقای اژه‌ای چند هزار نفر آزاد شدند و این یک فاجعه است.»
او ادامه داد: «ما دنبال این بودیم که زندان نداشته‌باشیم. با همین دیدگاه زندان قصر را به موزه تبدیل کردند. فکر می‌کردیم باید زندان‌ها را تعطیل کنیم. حالا به روزی رسیدیم که در اعتراضات بیش از صدهزار نفر را بازداشت می‌کنیم. چرا باید آمار سرانه زندانی‌ها آنقدر زیاد باشد. چرا هر مساله‌ای را جرم‌انگاری کرده‌ایم. بیش از ۲ هزار عنوان مجرمانه در کشور وجود دارد. این روش جواب نمی‌دهد. چرا به این روز رسیدیم که اهل فکر و فرهنگ و ادب باید در زندان‌ها باشند؟ چون می‌خواهند نظری یا اندیشه‌ای را مطرح کنند. واقعیت این است که ما دچار بحران هستیم و باید این بحران حل شود.»
میرلوحی همچنین افزود: «وقتی اعتراضاتی این حجم بازداشتی داشته‌است پس باید به اصل ماجرا توجه و رسیدگی کرد. طبق نظرسنجی‌های داخلی هم نارضایتی‌ها کم نیست. مصایب اقتصادی فشار زیادی ایجاد کرده‌است و متاسفانه خط فقر نیمی از جمعیت را در بر گرفته‌است. قبل از جنبش مهسا شاهد بودیم که هر روز یک قشر اعتراض می‌کردند. از کارکنان قوه قضاییه تا معلم و بازنشسته و کارمندان استانداری و … اعتراض می‌کردند و مطالباتی داشتند. به همین دلیل باید حکومت گوش شنوا داشته‌باشد.»
این کنشگر سیاسی در پایان متذکر شد: «تعدادی تندور در ظاهر با قلم علیه بزرگان سیاسی، احزاب، ان‌جی‌او‌ها و … می‌نویسند ولی در واقع شمشیر می‌کشند. ادبیات حاکمیت باید تغییر کند. باید گفت‌و‌گوی ملی شکل بگیرد. این مسیر قابل ادامه دادن نیست. گفته می‌شد اقتدار داخلی و وسعت نفوذ منطقه‌ای از المان‌های مهم حاکمیت است اما این طور نیست. مساله مسمومیت‌های سریالی دانش‌آموزان نشان داد که این رویکرد هم تغییر کرده‌است. همه چیز با برخوردهای نظامی و انتظامی درست نمی‌شود. مرحوم هاشمی می‌گفت که فقط پیشرفت نظامی کفایت نمی‌کند و شاهد بودیم که چقدر به او حمله کردند. دست آنهایی که موشک ساختند، درد نکند اما نباید پیشرفت نظامی را ارجح دانست و در حوزه‌های دیگر منفعل بود. به تعبیر آقای ظریف توسعه رویکرد میدان باعث محدودیت توسعه حوزه‌های دیگر مثل توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و … شده‌است.»
او ادامه داد: «حاکمیت باید سال پیش رو تصمیمات جدی بگیرد و از یک دستی و انحصار خارج شود. باید این محدودیت‌ها برای رسانه‌ها و احزاب کمتر شود. حداقل قانون اساسی را اجرایی کنند. آقای خاتمی هم در نامه‌ای موضوعات راهگشایی را مطرح کردند. اگر این اتفاقات رخ ندهد باید نگران آینده باشیم.»
میرلوحی ادامه داد: «در حوزه اجتماعی هم شاهد اتفاق دردناک مهسا امینی و ماجرای گشت ارشاد و تلاطم‌های پس از آن بودیم که هنوز هم ادامه دارد. در این حوزه هم سال سختی را سپری کردیم. چند صد نفر از فرزندان کشور از دو طرف درگذشتند. خانواده‌های زیادی عزادار شدند.»
او همچنین افزود: «در زمینه برجام هم شرایط مساعد نبود. متاسفانه اتحاد علیه جمهوری اسلامی ایران که مدت‌ها بود، شکسته شده‌بود، به حالت قبل بازگشت. اروپا و آمریکا در کنار هم و مقابل جمهوری اسلامی قرار گرفتند. همچنین برخی ادعاها باعث شد پای جمهوری اسلامی به جنگ روسیه و اوکراین نیز باز شود. همچنین به دلیل تداوم این جنگ مشکلاتی در زمینه تامین غلات ایجاد شده‌بود که البته در ایران کمتر تاثیرگذار شد ولی به هر حال ما هم بخشی از این بحران را تجربه کردیم.»
این عضو حزب اتحاد ملت به تلاطم‌های اقتصادی اشاره کرد و گفت: «در مجموع سال سختی را پشت سر گذاشتیم که امیدواریم با آمدن آقای گروسی به ایران و خبرهایی که از رایزنی‌ها شنیده می‌شود، سال ۱۴۰۲ شاهد تغییرات خوبی در این زمینه باشیم و به برجام بازگردیم تا تلاطم‌های اقتصادی کاهش پیدا کند. امیدوارم حاکمیت به اعتراضات توجه کرده و اصلاحات جدی را در دستور کار قرار دهد.»
میرلوحی در پاسخ به این پرسش که پیش‌بینی می‌کنید سال آینده با فضای سیاسی و اجتماعی بازتری مواجه باشیم یا شرایط تغییری نخواهد کرد، توضیح داد: «حاکمیت از سال ۱۳۹۸ تصمیمی گرفت و انتخاباتی بسته برگزار کرد و همه چیز را به سمت یک دستی پیش برد. این تصمیم هزینه‌های بسیاری را بر کشور تحمیل کرد. اگر می‌بینیم دوباره شرایط بین‌المللی علیه ایران است، بخشی از آن به انتخابات باز می‌گردد. ما سال ۱۳۹۶ هم اعتراضاتی داشتیم اما چون دولتی سر کار بود که منبعث از رای مردم بود، اعتراضات زودتر حل و فصل شد. گرچه اعتراضات در همه این سال‌ها انباشته هم شده‌است و مطالبات سالیان و اقشار مختلف است. این بار دامنه اعتراضات بسیار گسترده بود. طبق گفته آقای اژه‌ای چند هزار نفر آزاد شدند و این یک فاجعه است.»
او ادامه داد: «ما دنبال این بودیم که زندان نداشته‌باشیم. با همین دیدگاه زندان قصر را به موزه تبدیل کردند. فکر می‌کردیم باید زندان‌ها را تعطیل کنیم. حالا به روزی رسیدیم که در اعتراضات بیش از صدهزار نفر را بازداشت می‌کنیم. چرا باید آمار سرانه زندانی‌ها آنقدر زیاد باشد. چرا هر مساله‌ای را جرم‌انگاری کرده‌ایم. بیش از ۲ هزار عنوان مجرمانه در کشور وجود دارد. این روش جواب نمی‌دهد. چرا به این روز رسیدیم که اهل فکر و فرهنگ و ادب باید در زندان‌ها باشند؟ چون می‌خواهند نظری یا اندیشه‌ای را مطرح کنند. واقعیت این است که ما دچار بحران هستیم و باید این بحران حل شود.»
میرلوحی همچنین افزود: «وقتی اعتراضاتی این حجم بازداشتی داشته‌است پس باید به اصل ماجرا توجه و رسیدگی کرد. طبق نظرسنجی‌های داخلی هم نارضایتی‌ها کم نیست. مصایب اقتصادی فشار زیادی ایجاد کرده‌است و متاسفانه خط فقر نیمی از جمعیت را در بر گرفته‌است. قبل از جنبش مهسا شاهد بودیم که هر روز یک قشر اعتراض می‌کردند. از کارکنان قوه قضاییه تا معلم و بازنشسته و کارمندان استانداری و … اعتراض می‌کردند و مطالباتی داشتند. به همین دلیل باید حکومت گوش شنوا داشته‌باشد.»
این کنشگر سیاسی در پایان متذکر شد: «تعدادی تندور در ظاهر با قلم علیه بزرگان سیاسی، احزاب، ان‌جی‌او‌ها و … می‌نویسند ولی در واقع شمشیر می‌کشند. ادبیات حاکمیت باید تغییر کند. باید گفت‌و‌گوی ملی شکل بگیرد. این مسیر قابل ادامه دادن نیست. گفته می‌شد اقتدار داخلی و وسعت نفوذ منطقه‌ای از المان‌های مهم حاکمیت است اما این طور نیست. مساله مسمومیت‌های سریالی دانش‌آموزان نشان داد که این رویکرد هم تغییر کرده‌است. همه چیز با برخوردهای نظامی و انتظامی درست نمی‌شود. مرحوم هاشمی می‌گفت که فقط پیشرفت نظامی کفایت نمی‌کند و شاهد بودیم که چقدر به او حمله کردند. دست آنهایی که موشک ساختند، درد نکند اما نباید پیشرفت نظامی را ارجح دانست و در حوزه‌های دیگر منفعل بود. به تعبیر آقای ظریف توسعه رویکرد میدان باعث محدودیت توسعه حوزه‌های دیگر مثل توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و … شده‌است.»
او ادامه داد: «حاکمیت باید سال پیش رو تصمیمات جدی بگیرد و از یک دستی و انحصار خارج شود. باید این محدودیت‌ها برای رسانه‌ها و احزاب کمتر شود. حداقل قانون اساسی را اجرایی کنند. آقای خاتمی هم در نامه‌ای موضوعات راهگشایی را مطرح کردند. اگر این اتفاقات رخ ندهد باید نگران آینده باشیم.»
