گروه سیاسی: ماموریت شورای راهبری به ریاست محمدجواد ظریف به پایان رسید و فهرست وزرا و دیگر اعضای پیشنهادی برای کابینه، به رئیس‌جمهور ارائه شد. با توجه به این که مراسم تحلیف رئیس‌جمهور و ادای سوگند امروز در مجلس برگزار می‌شود و طبق قانون فرصتی دو هفته‌ای برای ارائه نام وزرا به پارلمان وجود دارد، دیر یا زود خروجی این شورا مشخص خواهد شد.
فرارو، جناح تندرو به خاطر حضور شخص محمدجواد ظریف در راس این سازوکار و حضور چهره‌های منتقد مانند عباس عبدی، تندترین حملات را به این شورا داشتند. برخی دیگر مساله تبعیض مثبت برای زنان و اقوام را هدف گرفتند. عده‌ای از فشار بر مسعود پزشکیان برای پذیرش نام‌های خارج شده از این سازوکار صحبت کردند.
در حالی که این شورا به فرمان رئیس‌جمهور و به خواست او تشکیل شد و قانون هم این اختیار را به رئیس قوه مجریه داده است که مدیران و اعضای هیئت دولت را به خواست خود، انتخاب کنند. شورای راهبری، کارگروه‌ها و کمیته‌ها متشکل از کارشناسان بود. یعنی همان وعده‌ای که پزشکیان در جریان انتخابات به سادگی مطرح کرد که باید کار را به کارشناسان سپرد.
طی روز‌ها آینده، صحبت‌های بیشتری درباره این بازوی مشورتی رئیس‌جمهور که دیروز آخرین جلسه خود را برگزار کرد، خواهیم شنید. برای رسیدن به پاسخ سوالاتی که داشتیم، با علی تاجرنیا عضو شورای راهبری و رئیس ستاد انتخاباتی استان تهران پزشکیان گفتگو کردیم.
تاجرنیا درباره این تجربه جدید برای انتخاب اعضای دولت به فرارو گفت: «فکر می‌کنم برای اولین بار بود که شاهد تشکیل یک شورای مشورتی بودیم که ماموریت و وظیفه آن ارائه مشاوره به رئیس‌جمهور برای انتخاب اعضای کابینه بود. قطعاً در همه ادوار، فرایند انتخاب اعضای کابینه شامل مصاحبه و بررسی سوابق وجود داشته است. اما می‌توانیم بگوییم برای اولین بار بود که این فرآیند به صورت شفاف در معرض دید و مشخص بود که چه روندی در جریان است. شاید در ابتدای مسیر و در بحث شکل گیری کمیته‌ها و شورای راهبری آنگونه که قرار بود، طبق شیوه‌نامه دقیق و از قبل تعیین شده پیش نرفت. اما معتقدم این روند در ادامه کار یک سیر تکاملی را طی کرد. به نظرم این شورا در نهایت موفق بود.»
وی افزود: «این مساله که گفته می‌شود خروجی کمیته‌ها و شورای راهبری ابزاری برای نوعی اعمال فشار بر آقای رئیس‌جمهور است، اصلا صحت ندارد. این شورا به دستور آقای پزشکیان تشکیل شد و ماموریت مذکور هم توسط رئیس‌جمهور به ما ابلاغ شد. شورا تلاش کرد از طریق کمیته‌ها و اعلام عمومی و همچنین فراخوانی که رئیس‌جمهور منتخب اعلام کرد، فضایی را برای بررسی سوابق و شایستگی‌های افرادی که در خود صلاحیت پذیرش مسئولیت را می‌دیدند، فراهم کند. اعضای شورا حاضر نبودند راجع به معاونین رئیس‌جمهور و معاون اول که انتخاب آن‌ها به طور مطلق در اختیار رئیس دولت است، اظهارنظر کنند. آقای پزشکیان از اعضای شورای راهبری خواستند که نظر مشورتی خود را اعلام کنند. آقای پزشکیان معتقد به کار کارشناسی است و بار‌ها نیز این را تکرار کرده.»
عضو شورای راهبری خاطرنشان کرد: «به نظرم این سازوکار یک اتفاق ویژه برای این دولت بود که ممکن است از این تجربه برای دولت‌های دیگر نیز استفاده شود. نکته مهم این است که بدانیم هیچ کاری بدون عیب و نقض نیست. ممکن است خطایی کرده باشیم، ترکیب کمیته‌ها و حتی شورا تکمیل و همه‌شمول نبوده باشد. اما معتقدم در مجموع تجربه موفقی بود.»
تاجرنیا افزود: «این سازوکار چند حسن داشت. کارشناسان و فعالان ستادی احساس کردند که در فرآیند‌های بعد از انتخابات هم حضور دارند. نکته دوم این بود که با توجه به اعلام عمومی و اعلام ایمیل دکتر پزشکیان ما شاهد بودیم بسیاری از احزاب، گروه‌های سیاسی، نهاد‌های مدنی و حتی انجمن‌های علمی به طور جدی وارد عرصه شدند. این مساله باعث پویایی مجموعه شورای راهبری شد. نکته بعدی، شناخته شدن نیرو‌های متخصص و جوان بود. چون بر اساس شیوه‌نامه قرار بود به کسانی که جوان‌تر هستند، سابقه وزارت ندارند امتیاز بیشتری اختصاص پیدا کند. همچنین برای زنان و اقلیت‌های دینی این مساله در نظر گرفته شده بود. این سازوکار باعث شد بسیاری از افرادی تا پیش از این به راحتی شناخته نمی‌شدند یا سر زبان‌ها نبودند، مورد توجه قرار بگیرند. برای هر پست کابینه و بعضی وزراتخانه‌ها شاید حدود ۵۰ تا ۸۰ نفر مطرح شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. در حال حاضر یک بانک اطلاعاتی مناسب از مدیران شایسته کشور وجود دارد که می‌تواند در جریان تشکیل دولت و انتخاب مدیران در وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.»
نماینده مجلس ششم در پاسخ به این مساله که در فضای مجازی مطرح می‌شود شورای راهبری به عنوان دولت سایه به کار خود ادامه خواهد داد، اظهار داشت: «بنایی برای ادامه این شورا نیست. ما دیروز آخرین جلسه را برگزار کردیم و کارمان پایان یافته است. شورای راهبری از نظر ماموریتی که رئیس جمهور به آن ابلاغ کرده بود کارش را خاتمه یافته می‌داند. مگر اینکه شخص رئیس‌جمهور برای این شورا ماموریت جدیدی تعریف کنند.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پایان خاطرنشان کرد: «در این ترکیب، چهره‌های سیاسی، مدنی، قومی و مذهبی حضور داشتند که معتقدم چیدمان و ترکیب خوبی بود. در شورا ترکیبی از نگاه‌ها و تفکرات متفاوت وجود داشت که با رئیس‌جمهور همراه بودند. تجربه گفتگوی خیلی خوبی را پشت سر گذاشتیم. در عین صراحت و شفافیت، شاهد یک نوع همکاری و همدلی برای یک هدف مشخص بودیم اگر روزی اسناد این گفتگو‌ها خروجی‌های شورای راهبری منتشر شود، قطعا می‌تواند برگ زرینی در تاریخ سیاسی ایران باشد.»
فرارو، جناح تندرو به خاطر حضور شخص محمدجواد ظریف در راس این سازوکار و حضور چهره‌های منتقد مانند عباس عبدی، تندترین حملات را به این شورا داشتند. برخی دیگر مساله تبعیض مثبت برای زنان و اقوام را هدف گرفتند. عده‌ای از فشار بر مسعود پزشکیان برای پذیرش نام‌های خارج شده از این سازوکار صحبت کردند.
در حالی که این شورا به فرمان رئیس‌جمهور و به خواست او تشکیل شد و قانون هم این اختیار را به رئیس قوه مجریه داده است که مدیران و اعضای هیئت دولت را به خواست خود، انتخاب کنند. شورای راهبری، کارگروه‌ها و کمیته‌ها متشکل از کارشناسان بود. یعنی همان وعده‌ای که پزشکیان در جریان انتخابات به سادگی مطرح کرد که باید کار را به کارشناسان سپرد.
طی روز‌ها آینده، صحبت‌های بیشتری درباره این بازوی مشورتی رئیس‌جمهور که دیروز آخرین جلسه خود را برگزار کرد، خواهیم شنید. برای رسیدن به پاسخ سوالاتی که داشتیم، با علی تاجرنیا عضو شورای راهبری و رئیس ستاد انتخاباتی استان تهران پزشکیان گفتگو کردیم.
تاجرنیا درباره این تجربه جدید برای انتخاب اعضای دولت به فرارو گفت: «فکر می‌کنم برای اولین بار بود که شاهد تشکیل یک شورای مشورتی بودیم که ماموریت و وظیفه آن ارائه مشاوره به رئیس‌جمهور برای انتخاب اعضای کابینه بود. قطعاً در همه ادوار، فرایند انتخاب اعضای کابینه شامل مصاحبه و بررسی سوابق وجود داشته است. اما می‌توانیم بگوییم برای اولین بار بود که این فرآیند به صورت شفاف در معرض دید و مشخص بود که چه روندی در جریان است. شاید در ابتدای مسیر و در بحث شکل گیری کمیته‌ها و شورای راهبری آنگونه که قرار بود، طبق شیوه‌نامه دقیق و از قبل تعیین شده پیش نرفت. اما معتقدم این روند در ادامه کار یک سیر تکاملی را طی کرد. به نظرم این شورا در نهایت موفق بود.»
وی افزود: «این مساله که گفته می‌شود خروجی کمیته‌ها و شورای راهبری ابزاری برای نوعی اعمال فشار بر آقای رئیس‌جمهور است، اصلا صحت ندارد. این شورا به دستور آقای پزشکیان تشکیل شد و ماموریت مذکور هم توسط رئیس‌جمهور به ما ابلاغ شد. شورا تلاش کرد از طریق کمیته‌ها و اعلام عمومی و همچنین فراخوانی که رئیس‌جمهور منتخب اعلام کرد، فضایی را برای بررسی سوابق و شایستگی‌های افرادی که در خود صلاحیت پذیرش مسئولیت را می‌دیدند، فراهم کند. اعضای شورا حاضر نبودند راجع به معاونین رئیس‌جمهور و معاون اول که انتخاب آن‌ها به طور مطلق در اختیار رئیس دولت است، اظهارنظر کنند. آقای پزشکیان از اعضای شورای راهبری خواستند که نظر مشورتی خود را اعلام کنند. آقای پزشکیان معتقد به کار کارشناسی است و بار‌ها نیز این را تکرار کرده.»
عضو شورای راهبری خاطرنشان کرد: «به نظرم این سازوکار یک اتفاق ویژه برای این دولت بود که ممکن است از این تجربه برای دولت‌های دیگر نیز استفاده شود. نکته مهم این است که بدانیم هیچ کاری بدون عیب و نقض نیست. ممکن است خطایی کرده باشیم، ترکیب کمیته‌ها و حتی شورا تکمیل و همه‌شمول نبوده باشد. اما معتقدم در مجموع تجربه موفقی بود.»
تاجرنیا افزود: «این سازوکار چند حسن داشت. کارشناسان و فعالان ستادی احساس کردند که در فرآیند‌های بعد از انتخابات هم حضور دارند. نکته دوم این بود که با توجه به اعلام عمومی و اعلام ایمیل دکتر پزشکیان ما شاهد بودیم بسیاری از احزاب، گروه‌های سیاسی، نهاد‌های مدنی و حتی انجمن‌های علمی به طور جدی وارد عرصه شدند. این مساله باعث پویایی مجموعه شورای راهبری شد. نکته بعدی، شناخته شدن نیرو‌های متخصص و جوان بود. چون بر اساس شیوه‌نامه قرار بود به کسانی که جوان‌تر هستند، سابقه وزارت ندارند امتیاز بیشتری اختصاص پیدا کند. همچنین برای زنان و اقلیت‌های دینی این مساله در نظر گرفته شده بود. این سازوکار باعث شد بسیاری از افرادی تا پیش از این به راحتی شناخته نمی‌شدند یا سر زبان‌ها نبودند، مورد توجه قرار بگیرند. برای هر پست کابینه و بعضی وزراتخانه‌ها شاید حدود ۵۰ تا ۸۰ نفر مطرح شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. در حال حاضر یک بانک اطلاعاتی مناسب از مدیران شایسته کشور وجود دارد که می‌تواند در جریان تشکیل دولت و انتخاب مدیران در وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.»
نماینده مجلس ششم در پاسخ به این مساله که در فضای مجازی مطرح می‌شود شورای راهبری به عنوان دولت سایه به کار خود ادامه خواهد داد، اظهار داشت: «بنایی برای ادامه این شورا نیست. ما دیروز آخرین جلسه را برگزار کردیم و کارمان پایان یافته است. شورای راهبری از نظر ماموریتی که رئیس جمهور به آن ابلاغ کرده بود کارش را خاتمه یافته می‌داند. مگر اینکه شخص رئیس‌جمهور برای این شورا ماموریت جدیدی تعریف کنند.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پایان خاطرنشان کرد: «در این ترکیب، چهره‌های سیاسی، مدنی، قومی و مذهبی حضور داشتند که معتقدم چیدمان و ترکیب خوبی بود. در شورا ترکیبی از نگاه‌ها و تفکرات متفاوت وجود داشت که با رئیس‌جمهور همراه بودند. تجربه گفتگوی خیلی خوبی را پشت سر گذاشتیم. در عین صراحت و شفافیت، شاهد یک نوع همکاری و همدلی برای یک هدف مشخص بودیم اگر روزی اسناد این گفتگو‌ها خروجی‌های شورای راهبری منتشر شود، قطعا می‌تواند برگ زرینی در تاریخ سیاسی ایران باشد.»
