«ریچارد نفیو» معمار تحریم‌های ایران در دولت «باراک اوباما» و عضو اندیشکده واشنگتن در سیاست‌های خاور نزدیک در مطلبی تحلیلی به تحولات اخیر در منطقه و تاثیر آن روی سیاست‌های واشنگتن در برابر برنامه هسته‌ای ایران پرداخته است.
نفیو در مجله فارن‌افرز نوشت: «بیش از ۲ دهه، سیاستمداران تندرو آمریکایی خواستار حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران شده بودند و همواره خواست آن‌ها رد شده بود. دلیل خواست آن‌ها برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، حمایت جامعه جهانی از آمریکا در برابر ایران و عدم بلوغ کافی برنامه هسته‌ای تهران بود. در شرایط کنونی، دلایل بسیار خوبی برای عدم حمله به ایران وجود دارد. هرگونه حمله به این کشور، خاورمیانه را وارد هرج و مرج بیشتری خواهد کرد.»
او در ادامه نوشته است: «از طرفی، اکنون نیاز است که آمریکا به دیگر مناطق جهان توجه کند و هرگونه اقدام نظامی علیه ایران، برای واشنگتن هزینه‌های بسیاری به همراه خواهد داشت و حتی در صورت خواست آمریکا برای حمله به این تأسیسات، احتمال شکست آن بسیار بالاست و در صورت شکست آمریکا در اقدام نظامی خود علیه ایران، اعتبار نظامی آمریکا تضعیف خواهد شد.»
دیپلمات پیشین آمریکایی افزود: «بهترین راهکار برای جلوگیری از تبدیل شدن ایران به کشوری هسته‌ای، توافق دیپلماتیک است. ایران بیش از همیشه به هسته‌ای شدن نزدیک شده است و با توجه به جنگ متحدان تهران با اسرائیل و حملات اسرائیل به ایران، این کشور بیش از گذشته به بازدارندگی هسته‌ای نیاز دارد. از طرفی، دیگر جامعه جهانی در برابر ایران متعهد نیست و با وجود حضور تحریم‌های گسترده، کشورهای بسیاری از جمله چین، هند و روسیه برای همکاری خود با ایران درحال نقض این تحریم‌ها هستند.»
نفیو با اعتراف به اینکه «احتمال متحد کردن جهان در برابر ایران نیز بسیار کمتر از گذشته است»، نوشت: «هر ۲ حزب سیاسی آمریکا به‌دنبال تقابل با چین هستند. روابط ایران و روسیه به قوی‌ترین حد خود در دهه‌های اخیر رسیده است. پس با توجه به احتمال شکست بالای هرگونه اقدام نظامی علیه ایران و خطرات آن، دولت ترامپ در روزهای اول خود باید با حسن نیت به مذاکره با ایران بپردازد.»
خطرات هرگونه اقدام نظامی علیه ایران
معاون فرستاده ویژه پیشین آمریکا در امور ایران در ادامه این مطلب افزوده است: «دلایل بسیار زیادی برای تلاش مجدد روی راهکار دیپلماتیک وجود دارد. مهم‌تر از هرچیزی، مقامات آمریکایی نمی‌دانند که آیا هرگونه حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران موفقیت‌آمیز خواهد بود یا خیر. آمریکا و متحدان آن (اسرائیل) از توانایی لازم برای نابودی کامل تأسیسات هسته‌ای ایران برخوردار هستند، اما حتی چنین حمله‌ای مانع تصمیم ایران برای هسته‌ای شدن یا جابجایی تأسیسات خود نخواهد شد.»
او همچنین نوشت: «ایران می‌تواند سریعا پیش از حملات آمریکا، تأسیسات و ذخایر اورانیوم خود را به تأسیساتی محرمانه منتقل کند. از طرفی، پس از حمله کشوری هسته‌ای همچون آمریکا، تهران می‌تواند بسیار راحت‌تر حمایت جامعه‌جهانی از هسته‌ای شدن خود را جلب کند و با ذخایر اورانیوم منتقل شده خود چندین بمب هسته‌ای بسازد.»
ادعای نفیو درباره «توانایی آمریکا برای نابودی کامل تأسیسات هسته‌ای ایران» درحالی است که پیشتر، «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه‌ای اظهار داشت: «دیپلماسی به اتکای قدرت است که حرکت می‌کند و قدرت را همین عوامل است که می‌سازد من بارها هم گفتم و معتقدم که اگر توانمندی موشکی ما نبود، اساساً کسی با ما مذاکره نمی‌کرد، اگر می‌توانستند تاسیسات هسته‌ای ما را با یک حمله نظامی مثلاً نابود کنند، چه دلیلی داشت با ما مذاکره کنند و ۲ سال و خرده‌ای بنشینند و مذاکره کنند، ۱۸ روز وزیر خارجه آمریکا یا وزرای خارجه ۱+۵ جمع شوند تا یک تفاهمی به دست بیاید، علتش این بود که توان از بین بردن نظامی تأسیسات ما را نداشتند. نیروهای مسلح ما به وسیله موشک‌هایی که جنبه بازدارندگی داشتند، این توان را ایجاد کرده بودند.»
مقام پیشین آمریکایی مجددا با اشاره به خطرات هرگونه اقدام نظامی علیه ایران و احتمال موفقیت اندک آن، افزود: «حتی در صورت موفقیت کامل آمریکا در نابودی تأسیسات هسته‌ای و ذخایر اورانیوم ایران، دهه‌ها تجربه متخصصین ایرانی در صنعت هسته‌ای به معنای توانایی آن‌ها برای ایجاد مجدد این تأسیسات خواهد بود.»
تنگنای سیاسی آمریکا در برابر ایران و عدم حمایت جامعه جهانی از واشنگتن
ریچارد نفیو در ادامه تصریح کرد: «پس با توجه به احتمال موفقیت اندک آمریکا برای جلوگیری از هسته‌ای‌شدن ایران با نابودی تأسیسات این کشور، جز مذاکره، تنها راهکار ممکن آمریکا، آمادگی برای جنگ گسترده است، اما واشنگتن از توانایی یا اراده لازم برای این اقدام برخوردار نیست. گزینه تغییر رژیم در ایران نیز تضمین‌کننده آینده‌ای بهتر نخواهد بود. احتمال روی کار آمدن رژیمی ستیزه‌جو پس از سقوط جمهوری اسلامی بسیار بالاست.»
او در ادامه افزود: «در صورت سقوط جمهوری اسلامی، ایران وارد هرج و مرج خواهد شد. شاید عده‌ای اندک از این مسئله خوشحال شوند اما همین هرج و مرج دلیل اصلی عدم خواست ایرانیان برای تغییر رژیم در ایران است. صرف‌نظر از نتایج، هرگونه حمله به ایران، اعم از حمله‌ای محدود یا جنگی تمام عیار، این اقدام برای آمریکا پرهزینه خواهد بود. همین لحظه گزارشات بسیاری درباره کمبود مهمات و پدافند هوایی آمریکا منتشر شده و هرگونه فشار علیه واشنگتن در چنین شرایطی، غیرمنطقی خواهد بود.»
مقام پیشین آمریکایی در ادامه گزارش کرد: «از طرفی، شرایط بین‌المللی نیز بسیار متفاوت‌تر از گذشته است. جنگ در اوکراین ادامه دارد و هر لحظه خطر حمله چین به تایوان وجود دارد و سراسر خاورمیانه در تنش قرار گرفته است. عملیاتی نظامی علیه ایران در شرایطی که اروپا، جهان جنوبی و شرکای عربی آمریکا با واشنگتن همسو نیستند، برای آن پرخطر خواهد بود.»
ترامپ؛ تنها دلیل شکست برجام
نفیو در ادامه یادداشت خود با تأکید روی باقی‌ماندن دیپلماسی به‌عنوان «بهترین راهکار ممکن» برای «مدیریت برنامه هسته‌ای ایران» نوشت: «تنها دلیل شکست برجام، خروج یکجانبه دونالد ترامپ از آن بود. مذاکرات در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ نیز به علت عدم اعتماد ایران به آمریکا و اروپا و عدم خواست واشنگتن برای تن دادن واقعی به راهکار دیپلماتیک شکست خورد اما در صورت موافقت ترامپ با توافقی تازه، احتمال موافقت ایران نیز بالاست. دموکرات‌ها نیز خواستار توافق هستند و در صورت موافقت ترامپ، جمهوری‌خواهان نیز از آن حمایت خواهند کرد.»
معمار تحریم‌های ضدایرانی افزود: «ترامپ علاقه خود به توافقی که او آن را “ساده” خوانده است، ابراز کرده اما چنین توافقی به تلاش‌های پیچیده نیاز خواهد داشت. تهران و واشنگتن باید روی سقف برنامه هسته‌ای ایران، نحوه عملکرد ایران در منطقه و ضمانت‌های آمریکا و چگونگی برداشته‌شدن تحریم‌ها توافق کنند.»
او در ادامه نوشت: «در آخر، توانایی آمریکا در برابر معادله هسته‌ای ایران محدود است. هیچ یک از مقامات آمریکایی شیوه فکری مقامات ایرانی را نمی‌دانند. فشار حداکثری مجدد علیه ایران می‌تواند ایران را به سوی هسته‌ای‌شدن، مخفی‌کردن مواد هسته‌ای خود و خروج از توافق عدم اشاعه سلاح هسته‌ای یا هر سه گزینه به‌طور همزمان سوق دهد.»
نفیو در پایان تأکید کرد: «هیچ جایگزینی برای مذاکرات جدی وجود ندارد. بهترین و ایمن‌ترین راه، مذاکرات مجدد است.»
انتهای پیام
