روزنامه همشهری در ادامه نوشت: «حفظ تعادل در اختصاص زمان به جنبه‌های مختلف زندگی، از ویژگی‌های پررنگ برنامه‌ریزی روزانه امام (ره) بود. بنیانگذار انقلاب هم برای مطالعه و عبادت ارزش قائل بودند و وقت می‌گذاشتند، هم برای معاشرت با خانواده، تفریح، رسیدگی به امور کشور و دیدار با مردم.
عادت به سحرخیزی
آنطور که در خاطرات خانواده امام(ره) ثبت شده، بنیانگذار انقلاب ترجیح می‌دادند کمتر بخوابند و از ساعت‌های شبانه‌روز حداکثر استفاده را ببرند. ایشان تلاش می‌کردند زمان‌های هدررفته را به حداقل برسانند و از هر زمانی، برای انجام کاری مفید بهره ببرند. امام(ره) در شبانه‌روز چهار ساعت بیشتر نمی‌خوابیدند؛ ساعت ۱۱ برای استراحت به رختخواب می‌رفتند و سه ساعت از شب که می‌گذشت، صدای ورق‌زدن کاغذ از اتاقشان شنیده می‌شد. حدود نیم‌ساعت قبل از اذان صبح از جا بلند می‌شدند (با ساعت شماته‌ای کوچک). بعد از ساختن وضو و ادای نماز شب و دعا و نماز صبح اول وقت، دوباره به خواب می‌رفتند. حدود ساعت شش و ۳۰ دقیقه صبح بدون زنگ ساعت از خواب بلند می‌شدند و بعد از صرف صبحانه حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پیاده‌روی می‌کردند. در این اوقات معمولاً به بعضی رادیوهای داخلی و خارجی نیز گوش می‌دادند.
عبادت صبحگاهی
برای رهبری با آن اعتقادات عمیق و خالصانه، عبادت صبحگاهی جزو برنامه‌های ثابت هر ۲۴ ساعت بود. در چندین سالی که در نجف به سر می‌بردند، هر شب درست در ساعت سه به حرم مطهر امیرالمؤمنین(ع) مشرف می‌شدند. رفتن به زیارت حرم امیرالمؤمنین(ع) به قدری برایشان ارزشمند بود که در تمامی مدتی که در نجف بودند، هرگز این برنامه را ترک یا لغو نکردند؛ مگر ایام زیارتی امام حسین(ع). حتی مواقعی که در نجف حکومت نظامی برقرار می‌شد و رفت‌وآمد در خیابان‌ها ممنوع بود، برنامه زیارتشان به هم نمی‌خورد. به پشت بام می‌رفتند و از آنجا دعا و زیارتنامه می‌خواندند. سال‌های بعد و در دوران بیماری و سال‌های پایانی عمر بابرکت‌شان نیز دست از عبادت برنداشتند و حتی در سخت‌ترین حال جسمی، قرآن و نمازخواندن و ذکرگفتن را ترک نکردند و این موارد، جزو ثابت برنامه‌هایشان بود.
عادت به پیاده‌روی
در خاطرات دکتر سیدحسن عارفی، پزشکی که در سال‌های پایانی زندگی امام (ره) با ایشان همراه بود، درباره عادت‌های صبحگاهی امام (ره) جزئیات جالبی منتشر شده است. او می‌گوید: «حدود ساعت ۹ صبح برای بار دوم حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پیاده‌روی می‌کردند. در فصل زمستان در داخل اتاق و در فصل بهار و پاییز و تابستان در فضای آزاد. در موقع پیاده‌روی معمولاً یا با تسبیح ذکر می‌گفتند یا به رادیوهای مختلف جهان یا به صحبت‌های مجلس شورای اسلامی گوش می‌کردند. بین ساعت ۹:۳۰ تا ۱۰ صبح اکثراً کمی میوه میل می‌کردند و مدتی با خانواده همراه بودند. گپ‌وگفت‌هایشان با اعضای خانواده معروف بود. با همه خانواده حرف می‌زدند. سیاسی صحبت نمی‌کردند. با خانواده مزاح می‌کردند. با بعضی از دوران جوانی حرف می‌زدند. برای برخی از حالشان می‌گفتند. با بچه‌ها بگو و بخند می‌کردند. از سال ۱۳۶۵ به بعد و به علت سکته قلبی، ساعت ۱۰ صبح حدود یک ساعت و نیم می‌خوابیدند. حدود ساعت ۱۱:۳۰ تطهیر و با ساختن وضو تا اذان ظهر به قرائت قرآن می‌پرداختند.»
مقید به خوش‌قولی
در دوره‌های مختلف زندگی امام(ره)، برنامه‌های صبحگاهی ایشان با توجه به مسئولیت‌هایشان تغییر می‌کرد. مثلاً پیش از استقرار جمهوری اسلامی و زمانی که امام(ره) در قم به سر می‌بردند، کلاس‌های درسشان در این شهر همیشه رأس ساعت هشت صبح شروع می‌شد. امام با آن تقید به حفظ نظم و انجام به‌موقع کارها، آنقدر برای سر وقت برگزارشدن کلاس‌هایشان حساسیت داشتند که اگر کسی در راه می‌خواست با ایشان صحبت کند، نمی‌توانست ایشان را متوقف کند و امام برای اینکه دیر به مقصد نرسند، پاسخ سؤال‌ها را در راه می‌دادند. البته بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، این زمان یعنی ساعت هشت تا ۹ صبح را به کارهای مربوط به مسائل کشور می‌پرداختند.
پیگیری اخبار روز دنیا
امام در زمان رهبری، دو ساعت در روز را به مصاحبه‌ها و دیدارهای خصوصی اختصاص داده بودند که همیشه از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۲ ظهر برگزار می‌شدند. نماز ظهر را در اول ساعت شرعی می‌خواندند و بعد از مختصر دعا و ذکر، برای صرف ناهار به اتاق همسرشان تشریف می‌بردند. ساعت صرف ناهار معمولاً ساعت یک بعدازظهر بود. بعد از ناهار به اتاق خودشان برمی‌گشتند و تا ساعت دو بعدازظهر به مطالعه می‌پرداختند و رأس ساعت ۱۴ اخبار رادیو تهران را گوش می‌دادند. از ساعت سه تا پنج بعدازظهر، به کارهای مربوط به ایران در رابطه با خودشان از قبیل اخبار و نامه‌های رسیده می‌پرداختند. گاهی هم یک ساعتی استراحت می‌کردند. ساعات زیادی از شبانه‌روز برای امام (ره) به مطالعه و بررسی‌های فکری سپری می‌شد. گاهی امام (ره) روزانه هشت ساعت یا کمتر مطالعه داشتند و به جمع‌آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها می‌پرداختند. برای بی‌خبرنماندن از اتفاقات مهم دنیا، معمولاً رادیوی کوچکی به همراه داشتند که گاهی از طریق آن رادیوهای بیگانه و خارجی را نیز گوش می‌دادند.
دقیق و منظم
ساعت پنج بعدازظهر تا نماز مغرب و عشا ساعاتی بود که به رسیدگی مجدد امام خمینی (ره) به مسائل داخلی ایران اختصاص داشت. در زندگی خودشان بسیار منظم و در اجرای کارهای روزانه بسیار دقیق بودند. آنقدر که مرضیه دباغ که در پاریس افتخار خدمت در خانه امام را داشت، می‌گوید: «اگر هر ساعتی از روز کسی سؤال می‌کرد که امام الان چه کار می‌کند خیلی راحت می‌توانستم بگویم که ایشان مشغول چه کاری هستند.»
ساعت ۹ شب موقع شام ایشان بود. بعد از شام تا ساعت ۱۱ شب به رادیوهای مختلف و اخباری که قبلاً ضبط شده بود، گوش می‌دادند. بعد از اخبار گاهی به فیلم‌های تلویزیون نگاه می‌کردند. ساعت ۱۱ شب هم می‌خوابیدند. زمان بیداری برای نماز شب هم ساعتی قبل از نماز صبح بود.»
انتهای پیام
