توسعه شبکه‌های پهن‌باند دغدغه همه کشورهاست. ازطرفی فرکانس هرچه پایین‌تر باشد، طول موج آن بزرگ‌تر و پوشش و مقاومت آن در برابر خطا بیشتر است. با استفاده از فرکانس‌های پایین، اپراتورها می‌توانند با کمترین سرمایه‌گذاری پوشش بیشتر و بهتری را ایجاد کنند و شبکه‌های پهن‌باند با هزینه کمتری دست مصرف‌کننده نهایی قرار می‌گیرد. درحالیکه هرچه به سمت فرکانس‌های بالاتر بروند، تعداد دکل‌های بیشتری لازم است و هزینه پوشش بالاتر می‌رود.
ازطرفی این روزها به دلیل شیوع کرونا ضرورت استفاده از ظرفیت‌های ارتباطی را بیشتر آشکار کرده است. صرف‌نظر از استفاده‌هایی که جنبه سرگرمی، یکی از شاخه‌های اصلی دیجیتالی شدن این است که بتوانیم از ابزارهای ارتباطی استفاده کاربردی کنم. در روزهایی که کار مردم به شکل دورکاری انجام می‌شود، آموزش از راه مجازی و و بر بستر ارتباطی اینترنت صورت می‌گیرد، کسب‌وکارهایی هم که از ابتدا به ساکن در بستر مجازی بودند هم به شیوه مجازی خود ادامه می‌دهند و مصرف اینترنت با رشد ۱.۵ برابری مواجه شده، لزوم افزایش ظرفیت شبکه گریزناپذیر است.
همان‌طور که محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- که این روزها بارها به ضرورت آزادسازی باندهای فرکانسی اشاره کرده و روز گذشته با بیان اینکه اکنون ظرفیت شبکه موبایل از ۱۱ پتابایت عبور کرده، از ارسال نامه‌ای به رئیس جمهوری برای پیگیری آزادسازی فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتزی خبر داده تا این موضوع به‌صورت فوری در دستور کار ستاد ملی مقابله با کرونا قرار بگیرد و با اختصاص باندهای فرکانسی به شبکه تلفن همراه، سرعت اینترنت افزایش یابد.
اختصاص باندهای ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز برای سرویس موبایل
در این راستا نسترن محسنی -معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی- در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر ضرورت استفاده از باندهای فرکانسی برای ارتباطات رادیویی، بیان کرد: محمل ارتباطات بی‌سیم بر اساس فرکانس است و ارتباطات موبایلی، روی یک طول موج و بستر فرکانس شکل می‌گیرد. مورد استفاده هر یک از باندهای فرکانسی موجود از طرف ITU مشخص شده، اینکه هر کدام برای موبایل، سرویس ماهواره، سرویس ردیابی زمینی و ماهواره‌ای و سرویس‌های رادیویی مورد استفاده قرار گیرند. باندهای ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز هم برای سرویس موبایل در نظر گرفته شدند.
وی با اشاره به اختلاف وزارت ارتباطات با صداوسیما درباره واگذاری باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز بیان کرد: تفسیری که آنها از قانون دارند با ما متفاوت است؛ آنها معتقدند طبق قوانین، وزارت ارتباطات نباید دخل و تصرفی در باندهای فرکانسی داشته باشد، در حالی که قانون باید طبق مقتضیات زمان استفاده شود و حتی طبق همین قانون، وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات ارتباطات متولی فرکانس است و با رصد و پایش متوجه شده که در دو سال گذشته، استفاده از این باندها از ۲۶ درصد به ۱۵ درصد رسیده است.
معاون امور رادیویی رگولاتوری با بیان اینکه قوانین و مقررات تسهیل‌گری را به دنبال دارند و قانون نیامده که منافع کشور را نادیده بگیرد، گفت: وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات متولی فرکانس هستند و این آزادسازی باید اتفاق بیفتد. این موضوع تا کنون در شورای عالی امنیت ملی، شورای عالی فضای مجازی و حتی مرکز پژوهش‌های مجلس مورد بررسی قرار گرفته و حتی دو بار از هیات وزیران خواستیم به آن رسیدگی شود، اما تا کنون به نتیجه‌ای نرسیده است.
۸۵ درصد باند فرکانس ۷۰۰ مگاهرتز بی‌استفاده مانده است
محسنی با بیان اینکه در توافق‌نامه ITU قرار بر این شد پخش همگانی از آنالوگ به دیجیتال ارتقا یابد، گفت: با دیجیتالی شدن، پهنای باند مورد استفاده کوچک می‌شود و دیگر به آن میزان پهنای باند سابق نیاز ندارند، کمااینکه در بررسی‌هایی که انجام شده هم مشخص است که بالغ‌بر ۸۵ درصد این پهنای باند بی‌استفاده مانده و صداوسیما هم باید از این توافق‌نامه تبعیت کند، زیرا در آینده با طی شدن مسیر دیجیتالی شدن، غالب تلویزیون روی موبایل و اینترنت قرار خواهد گرفت.
به گفته وی، در حال حاضر تمامی ظرفیت‌های باندهای فرکانسی در اختیار اپراتورهای موبایل قرار گرفته، اما باندهای۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتزی باقی مانده که اکنون در اختیار صداوسیماست و درصورتی که این باند را آزاد نکند، نمی‌توانیم ظرفیت‌سازی کنیم؛ در حالی که مصرف اینترنت هر روز افزایش می‌یابد و این اتفاق نیازمند افزایش ظرفیت شبکه است.
برای افزایش ظرفیت ارتباطات لازم است لاین‌های تردد و کریرهای ارتباطی را افزایش دهیم. درحال حاضر تمامی ظرفیت‌های باندهای دیگر برای سرویس موبایل در نظر گرفته شده، باند بلااستفاده‌ای برای افزایش ظرفیت موبایل وجود ندارد، باندهای ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتزی که می‌توان از آنها استفاده کرد، هم توسط صداوسیما مسدود شده است؛ در حالی که اکنون تنها کمتر از ۱۵ درصد این باند فرکانسی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از بیش از ۸۵ درصد آن استفاده نمی‌شود.
بر این اساس درواقع شرایط حال حاضر مانند این است که ما سه لاین برای تردد خودرو داشته باشیم، اما تعداد ماشین‌ها به اندازه پنج لاین باشد. در صورتی که با افزایش لاین، می‌توان از اشباعی که ایجاد شده جلوگیری کرد. درحال حاضر هم ظرفیت شبکه موبایل اشباع شده و نیاز است با آزادسازی باندهای فرکانسی پایین که ضریب پوششی خوبی دارند، ظرفیت شبکه را افزایش داد.
