بازار، سهام عدالت در سه سال گذشته که شاخص کل بورس رشد قابل توجهی داشته با حاشیه های زیادی مواجه شده و در حال حاضر بیش از ۴ میلیون نفر هم سهام عدالت ندارند و در مقطع کنونی دولت برنامه جدی برای تخصیص سهام به آن‌ها ارائه نکرده است. هرچند وزیر کار و امور اجتماعی وعده هایی برای تخصیص سهام به سه دهک پایین جامعه که زیر پوشش نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی هستند را داده اند، اما بازهم ابهام زیادی درباره تکلیف نهایی جاماندگان سهام عدالت وجود دارد.
براساس آمارها حدود یک میلیون ۴۴۹ هزار نفر از جاماندگان سهام عدالت در دهک های پایین جامعه قرار دارند و احتمالا بخش عمده ای از آن‌ها زیر پوشش نهادهای حمایتی هستند که تقریبا حدود ۳۰ درصد از افرادی هستند که سهام عدالت ندارند و برای اعطای ده میلیون تومان سهام به همین تعداد حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است و با توجه به مشکلات اقتصادی که وجود دارد دولت فعلا تن به اجرای آن نداده است.
سخنگوی کانون سهامداران عدالت با اشاره به میزان سهام عدالت جاماندگان در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ اعلام کرده است «مجلس هم در قانون بودجه تاکید کرد که با اولویت مشمولان نهادهای حمایتی که سهام عدالت دریافت نکردند، اجرای طرح سهام عدالت برای جاماندگان کلید بخورد. این آمار قطعی است و اطلاعات آنهم استخراج شده است و توسط این دو نهاد هم به سازمان خصوصی سازی اعلام شده است.»
یک نماینده مجلس با اشاره به اینکه سهام عدالت حق همه مردم است، گفت: تلاش می کنیم در لایحه بودجه ۱۴۰۲ منابع لازم برای تخصیص سهام عدالت به تمام افرادی که در شرایط کنونی سهام عدالت ندارد پیش بینی شود.محمد حسن آصفری با بیان اینکه دولت باید بخش عمده ای از سهام شرکت های دولتی را واگذار کند، افزود: در مقطع کنونی مشکلی برای تخصیص سهام به جاماندگان سهام عدالت وجود ندارد و در این زمینه تنها به عزم نماینده های مجلس برای تصویب قوانین مربوطه نیاز دارد.
سهام عدالت طرح موقتی نیست
در شرایط کنونی دولت اعلام کرده در چارچوب طرح مولدسازی دارایی ها بخش از سهام شرکت ها را واگذار می کند و حتی قرار شده ۶۰ هزار میلیارد تومان از این اعتبارات برای همسان سازی حقوق بازنشستگان و حقوق کارکنان استفاده کند بنابراین مشکلی برای واگذاری سهام شرکت ها ندارند، اما در شرایط کنونی اراده ی برای اعطای سهام به جاماندگان سهام عدالت وجود ندارد.
همچنین نایب رئیس اول کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات با بیان اینکه سهام عدالت باید به همه آحاد مردم داده شود، تصریح کرد: دولت برنامه برای تخصیص سهام عدالت به همه جاماندگان برنامه ی ارائه نکرده، اما مجلس به طور قطع اصلاح تخصص سهام عدالت به مردم را پیگیری می کند.با بیان اینکه واگذاری سهام عدالت یک طرح پیوسته و مداوم است، تصریح کرد: این طرح تنها برای گذشتگان نبوده حتی در طرح جوانی جمعیت برای فرزندان تازه متولد شده هم واگذاری سهام عدالت پیش بینی شده و باید این مساله اجرایی برای همه کودکان اجرایی شود.
توقف ارزش سهام عدالت
در حال حاضر یکی از مهمترین چالش های سبد سهام عدالت نوسانی بودن شاخص کل بورس است به طوری که در یک محدوده شاخص نوسان می کند و معلوم نیست تا چه زمانی قرار است این نوسان بین یک میلیون و سیصد هزار واحد تا یک میلیون و ششصد هزار واحدی ادامه داشته باشد.
یک کارشناس بازار ضمن اشاره به چالش های که در بازار وجود دارد، گفت: در شرایط کنونی دولت مشکل اجرای تصمیم گیری دارد و همواره درباره مسایل این چنینی بیشتر از اینکه شفاف سازی کند گره افکنی کرده است.فردین آقابزرگی با بیان اینکه دولت در بخش واگذاری سهام شرکت های دولتی توان واگذاری به بخش خصوصی ندارد، اظهار کرد: در یک سال اخیر دولت سهام شرکت های دولتی را به صورت بلوکی واگذار کرده و کاملا به بخش خصولتی واگذار شده اند. اما برای واگذاری سهام به مردم در قالب سهام عدالت و… مشکلی وجود ندارد، هرچند در دو سال اخیر ارزش سهام عدالت در یک محدوده ثابت باقی مانده در حالی که تورم در اقتصاد کشور فزاینده بوده است.
براساس این گزارش به نظر می رسد گرچه دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۲ اعلام کرده سهام عدالت به جاماندگانی که زیر پوشش نهادهای حمایتی هستند می دهد، اما بارها مسئولان اعلام کردند مشخص نیست چه تعداد از جاماندگان سهام عدالت زیر پوشش نهادهای حمایتی هستند و این گره افکنی ها حکایت از این دارد که به دنبال مشروط کردن اجرای آن در لایحه بودجه ۱۴۰۲ است، همانطوری که واگذاری سهام عدالت فوت شدگان یکسالی به دلیل عوامل مختلفی به عقب موکول شده است و حالا گفته شده استان ها باید اطلاعات فوت شدگان و دارندگان سهام عدالت را در سامانه ارائه دهند تا در نهایت برپایه صحت سنجی قوه قضاییه تخصیص سهام عدالت اتفاق بیفتد. نکته جالب توجه اینجاست که اطلاعات مربوط به فوت شدگان سهام عدالت پویاست و عملا وعده های داده شده درباره سامانه ثبت اطلاعات بهانه ای برای تعویق واگذاری سهام عدالت به ورثه است، زیرا هنوز زیرساختی برای فروش این دارایی ها وجود ندارد.
