محمد یعقوبی با بیان اینکه فرسودگی شغلی عبارت است از خستگی جسمی، روانی و هیجانی که فرد به دنبال قرار گرفتن طولانی مدت در شرایط کاری آن را تجربه میکند، اظهار کرد: در فرسودگی شغلی میل و تمایل فرد برای انجام فعالیت خود به نحو احسن، کاهش مییابد.وی با اشاره به اینکه عدم تمایل به ادامه کار، کاهش دقت در کار و غیبت بیش از اندازه از جمله نشانههای فرسودگی شغلی است، افزود: بیتفاوتی نسبت به کار و احساس سستی نیز از دیگر نشانههای فرسودگی شغلی است. این روانشناس بالینی خاطر نشان کرد: فرسودگی شغلی با استرس نیز ارتباط مستقیم دارد و وقتی انگیزه فرد به دلیل استرس کاری کم میشود، فرد دچار فرسودگی شغلی میشود.
یعقوبی با اشاره به اینکه فرسودگی شغلی به دو دلیل بیرونی و درونی ایجاد میشود، ادامه داد: احساس ناتوانی، بار سنگین کار و وظایف تکراری از علل بیرونی و انتظارات غیرواقعی از علل درونی فرسودگی شغلی است. وی با اشاره به اینکه فرسودگی شغلی به عنوان یک استرس مزمن عمل میکند و جسم و روح شخص را تحت تاثیر قرار میدهد، اضافه کرد: از نظر جسمی، فرسودگی شغلی منجر به بیماریهای روان تنی از جمله زخم معده، سردردهای میگرنی، فشار خون، جوش صورت و اختلالات دستگاه گوارشی میشود.
این روانشناس بالینی ادامه داد: از نظر روحی فرسودگی شغلی باعث افسردگی و اختلالات شبه جسمی و عصبانیت میشود. اختلالات شبه جسمی، اختلالاتی با زیربنای مسائل روحی است که در آن فرد از درون درد دارد، اما این درد جسمی نیست، بلکه روحی است. یعقوبی با بیان اینکه فرسودگی شغلی بر روابط خانواده بویژه روابط با همسر تاثیرگذار است، افزود: از جمله راهکارهایی که منجر به رفع فرسودگی شغلی میشود این است که فضای کاری هر شخصی باید واضح و روشن باشد و در ارتقاها، توبیخها، تنبیهها و تشویقها عدالت رعایت شود. در شرایط محیط کار تا حدی آزادی حاکم باشد، جو بسته و محدود نباشد و باید شرایطی برای کارمندان فراهم شود که بتوانند در سازمان پیشرفت کنند.
وی ادامه داد: احترام گذاشتن متقابل و روابط صمیمانه در هر سازمان و ارگانی در کاهش فرسودگی شغلی موثر است. سازمان باید در حد توان از کارمندانش توقع داشته باشد و چند نقش را به یک شخص واگذار نکند، سلسه مراتب رعایت شود و سازمان باید به نیازهای روحی و معنوی پرسنل توجه کند.
این روان شناس بالینی در خصوص اینکه در چه شغلهایی فرسودگی شغلی بیشتر ایجاد میشود، گفت: هر چقدر شغلها اورژانسیتر باشند، فرسودگی نیز در آنها بیشتر است؛ مانند کار در اورژانس بیمارستانها، خلبانها و مهندسین پرواز، همچنین در شغلهایی که راکد است و شخص امکان پیشرفت ندارد و فرد مداوم کاری را تکرار میکند، فرسودگی بیشتر مشاهده میشود. یعقوبی اضافه کرد: روشهای درمانی فرسودگی شغلی شامل درمان دارویی، روان درمانی و گروه درمانی است که توسط روانپزشک و روانشناس بالینی انجام میشود.
ایسنا