دیگر باید به نام معتادان رکورد ثبت کرد، باید با خط درشت نوشت پای موادمخدر که در بین باشد عفریت مرگ آمارها را آن قدرخوب دستکاری می‌کند که جایگاه مرگ و میر معتادان می‌رسد به رده‌های بالای جدول مرگ و میر؛ ۱۴۷۰ مورد مرگ درعرض ۶ماه. ۱۴۷۰تقسیم بر شش می‌شود ۲۴۵ مرگ، می‌شود متوسط مرگ و میر معتادان در هرماه از سال ۹۴٫
جام جم آنلاین، سهم ماه شهریور از این مرگ ها البته ۲۷۹ نفر بود یعنی ۳۴ نفر بیشتر از میانگین شش ماه، این را آمار پزشکی قانونی نشان می دهد؛ این که در هر روز از ماه شهریور، اعتیاد به مرگ ۹ نفر ختم شده که یک نفر بیشتر از میانگین پنج ماه دیگر است. (میانگین مرگ معتادان از فروردین تا مرداد روزانه هشت نفر است.)
نزول مرگ، تداوم مرگ
معتادان می میرند، مثل همه آدم ها که مرگ پایان بخش زندگی شان است، با این فرق که اغلب ژولیده و مچاله، بیمار، یخ زده و گرسنه در خرابه ای، زیرگذری، غریب و دور ازخانواده و تنها جان می دهند.
از سال ۸۳ که آمار رسمی پزشکی قانونی در دسترس عموم قرار گرفته، هر سال وضع بر این منوال بوده و هر سال مرگ ناشی از سوء مصرف مواد توی ذوق زده است.
سال ۸۳ آمار مرگ و میر معتادان روی عدد ۴۰۰۶ ایستاد که می شد ۱۱ مرگ برای هر روز. سال ۸۴ اما وضع بدتر شد و رقم مرگ و میر به ۴۷۴۰ رسید که برای هر روز می شد نزدیک به ۱۳ مورد مرگ.
یک سال بعد این رقم اندکی فروکش کرد و رسید به عدد ۴۴۸۴ که این کاهش زیاد دوام نیاورد و سال ۸۶ آمار مرگ و میرها باز هم افزایش یافت و رسید به نزدیکی های آمار سال ۸۴، به عدد ۴۷۱۳٫
از این سال اما روند کاهش موارد فوتی آغاز شد، سال ۸۷، ۴۴۰۳، سال ۸۸، ۳۷۹۸، سال ۸۹، ۳۶۵۶، سال ۹۰، ۳۵۹۳، سال ۹۱، ۳۰۵۶، سال ۹۲، ۲۹۵۷ و سال ۹۳، ۲۷۴۷ مرگ.
از سال ۸۳ تا ۹۳، کمترین مرگ و میرها متعلق به سال ۹۳ بوده که نسبت به سال ۸۴ که بیشترین مرگ و میر معتادان در آن ثبت شده (۴۷۴۰ نفر) نزدیک به ۲۰۰۰ نفر کمتر شد که با وجود این روند کاهشی، آمار مرگ و میر معتادان علاوه بر سال ۹۳ برای امسال هم چشمگیر بود؛ در شش ماه نخست امسال هر ماه به طور متوسط ۲۴۵ نفر و هر روز هشت معتاد در کشور جان باخته اند. (به گفته کارشناسان علت کاهش سال به سال مرگ معتادان، افزایش خدمات رفاهی از جمله تاسیس گرمخانه ها در کشور بود؛ طوری که معتادانی که تا پیش از این به علت سرما یا بی غذایی جانشان را از دست می دادند از میانه دهه ۸۰ دیگر کمتر به این دو دلیل فوت شدند.)
اعتیاد، یک سر و گردن بالاتر از حوادث
می خواهیم تصادفات رانندگی را از آمارهایمان جدا کنیم تا بزرگی آمارهای مربوط به مرگ های ناشی از سوءمصرف مواد بهتر به چشم بیاید. می دانیم وقتی سازمان پزشکی قانونی آمار می دهد که در شش ماه نخست امسال ۷۲۸۹ نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده اند، این رقم تا چه اندازه بزرگ و غم انگیز است؛ مرگ این تعداد انسان در شش ماه یعنی برای هر ماه بیش از ۱۲۰۰ فوتی.
این آمار را که کنار بگذاریم، می رسیم به آمار مرگ و میر معتادان که پس از آمار تصادفات رانندگی رکورددار موارد فوتی است؛ آماری که یک سر و گردن بالاتر از چند حادثه ای است که هر سال قربانی می گیرد و مرگ آورتر از موادمخدر به نظر می آید.
ما از گازگرفتگی، غرق شدگی و برق گرفتگی حرف می زنیم، از این سه حادثه که تلفاتش در مجموع به آمار مرگ و میر ناشی از اعتیاد نمی رسد.
این سه حادثه در طول یک سال نیز حتی به اندازه مواد مخدر قربانی نمی گیرد چون در سال ۹۳ که اعتیاد ۲۷۴۷ نفر را راهی گورستان ها کرد، گازگرفتگی موجب مرگ ۶۲۶ نفر، غرق شدگی عامل مرگ ۸۹۸ نفر و برق گرفتگی مسبب فوت ۶۹۰ نفر شد که مجموعا ۲۲۱۴ مرگ را رقم زد. این آمارها یعنی اعتیاد تا چه حد به جامعه زخم می زند و عوارضش تا چه حد زیانباراست؛ اعتیادی که لابه لای مشکلات معمولا گم می شود.
مرگ با ناخالصی، مرگ با اوردوز
آخر اعتیاد از ابتدای آن معلوم است، نیستی پایان این راه است و مرگ بر اثر مواد، ته این خط. اما همه مصرف کنندگان مواد بر اثر اعتیاد جانشان را از دست نمی دهند و مرگ فقط نصیب گروهی خاص می شود. شهریور امسال، پرویز افشار، معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر به تسنیم گفته بود که علت عمده مرگ و میر معتادان به ویژه زنان، چند مصرفی است مثل ترکیب الکل، بنزودیازپین و دیازپام با هم.
چندمصرفی یا مولتی اعتیاد مشکل تازه کشور ماست که ناشی است از مصرف هر ماده ای که به دست شخص معتاد می رسد.
علاوه بر این، اما مصرف مواد ناخالص از دلایل عمده مرگ است، ناخالصی هایی که به گفته دکتر محمد عبدخدا، کارشناس درمان اعتیاد از تهیه مواد از ساقی های مختلف نشات می گیرد.
اوردوز ارتباط تنگاتنگی با مصرف مواد ناخالص دارد، به گفته عبدخدا، ناخالصی های مواد باعث می شود مصرف کننده برای رسیدن به نشئگی، مواد بیشتری مصرف کند که این مصرف بیشتر می تواند به اوردوز ختم شود.
اوردوز از نگاه عباس دیلمی زاده، کارشناس حوزه اعتیاد می تواند به شکلی دیگر نیز رخ دهد به این ترتیب که وقتی معتادی در چرخه ترک قرار می گیرد و دوره ای از پاکی را تجربه می کند، زمانی که میل به بازگشت در او زنده می شود و دوباره سراغ مواد می رود به اندازه مصرف قبلش، مصرف می کند که این می تواند دلیلی بر اوردوز باشد.
علاوه بر اوردوز و مصرف مواد ناخالص تاکنون دلایل دیگری نیز برای مرگ معتادان شمرده شده که ربط دارد به بیماری های ناشی از مصرف طولانی مدت مواد از سرطان گرفته تا سکته های قلبی و مغزی تا ایدز و هپاتیت؛ اینها بیماری های ناشی از اعتیاد است که هر سال بخشی از معتادان را به کام مرگ می کشاند.
آموزش، التیامی بر کاهش مرگ ها
مرگ معتادان هر سال یک پای ثابت آمارهای ملی ماست و با روندی که در پیش است تا سال ها جزو آمارهای قابل بررسی باقی خواهد ماند، اما این چرخه می تواند بشکند و این زنجیر می تواند بگسلد، اگر برای کاهش مرگ و میر معتادان برنامه ریزی شود.
عباس دیلمی زاده، کارشناس حوزه اعتیاد نیز معتقد است می توان از آمار مرگ ها کم کرد، اگر برای پیشگیری از اوردوز به معتادان آموزش داد.
او می گوید این هدف دست یافتنی است، همان طور که در برخی کشورهای جهان شده است با آگاهی دادن راجع به علایم اوردوز، راه های بروزش و روش های دوری از آن.
او حتی می گوید در مورد داشتن مواد ناخالص کم خطر نیز می توان کاری کرد مثل سازمان های مردم نهادی که در برخی نقاط جهان به خرده فروشان مواد آموزش می دهند که مواد را با مواد کم خطر یا بی خطر ناخالص کنند، اما این که این هدف در ایران ما دست یافتنی است یا نه، دیلمی زاده پاسخش منفی است بنابراین او برتقویت برنامه های کاهش آسیب ناشی از اعتیاد تاکیدی دوباره می کند و می گوید اگر معتادان راه های مصرف کم خطر را بیاموزند و روش های مصون ماندن از بیماری های کشنده را یاد بگیرند، آمار مرگ و میر معتادان نیز کم می شود.
باید قبول کرد اعتیاد در هیچ جامعه ای از جمله ما تمام نمی شود، پس بهتر است به کاهش عواقب مصرف فکر کنیم، از جمله کاهش مرگ و میر معتادان که رکوردی است برای خودش.
۱۴۷۰ مرگ ناشی از اعتیاد
سازمان پزشکی قانونی در پنج ماه نخست امسال ۱۴۱ مورد گازگرفتگی، ۲۹۳ مورد برق گرفتگی و ۴۹۷ مورد غرق شدگی را ثبت کرده که این سه روی هم ۹۳۱ نفر را به کام مرگ کشانده اند در حالی که اعتیاد به تنهایی باعث مرگ ۱۴۷۰ نفر در این مدت شده است.
