حمید بعیدی‌نژاد، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه ایران بعدازظهر سه‌شنبه در اجلاس مشترک معاونان فرهنگی اجتماعی دانشگاه‌های سراسر کشور، گفت: نباید تفاهمی که صورت گرفته را پایان یافته تلقی کرد چرا که هم‌چنان ابعاد دیگری از آن مورد بحث خواهد بود و به هم‌اندیشی‌های بیش‌تری در خصوص آثار و عواقب آن نیازمندیم. مهم‌ترین چیزی که از دانشگاه یاد می‌گیریم یک توسعه متوازن در کشور است. نمی‌توان فقط به پیشرفت و توسعه در یک زمینه خاص محدود شد. یکی از مهم‌ترین جنبه‌هایی که کشور تصمیم به وارد شدن به مذاکرات گرفت این بود که کشور ما در مسیر رشد و توسعه خود نقطه عطفی را می‌گذراند و وارد عرصه‌ای خواهد شد که به رشد آن کمک می‌کند.
او افزود: ما در مذاکرات به عنوان نمایندگان جمهوری اسلامی به بخش‌های مختلف کشور از جمله حوزه علمی نمایندگی می‌کردیم. یکی از موانعی که ما در مذاکرات باید برای حصول تفاهم پشت سر می‌گذاشتیم که از بزرگترین موانع در تفکرات و برداشت طرف‌های مقابل ما بود این بود که ما به مذاکرات آمده‌ایم که به تحریم‌ها پایان دهیم. ما بدون گذشتن از این مانع نمی‌توانستیم به این توافق برسیم. آنها فکر می‌کردند ایران دارای مشکلات متعددی است و دنبال لغو تحریم‌هاست و این که دولت باید پاسخگوی نیازهای جامعه‌اش باشد. برای مدت طولانی آنها حاضر نبودند در عرصه‌هایی که برای ایران از اهمیت برخوردار است انعطاف لازم را نشان دهند.
این عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با بیان این که تمدیدهای مذاکرات به این علت که طرف‌های مقابل آمادگی کامل برای به رسمیت شناختن اصول و سیاست‌های اصلی کشور را نداشتند، صورت گرفت، گفت: آنها فکر می‌کردند ایران برای رفع تحریم‌ها در سایر حوزه‌ها نرمش نشان می‌دهد.
او خاطرنشان کرد: آمریکا برای اولین‌بار با اسراییل دچار دوگانگی جدی شده است و لابی‌های اسراییل مخالفت با تفاهم را بزرگترین هدف خود قرار دادند.
وی با اشاره به علت طولانی شدن زمان مذاکرات، گفت: اتکای تیم مذاکره‌کننده به توانایی‌های کشور و نگاه همه‌جانبه به تفاهم توسط تیم مذاکره‌کننده علت اصلی طولانی شدن این مذاکرات بود.
بعیدی‌نژاد با بیان این که به رسمیت شناختن حقوق علمی و صنعتی کشور یکی از مهم‌ترین بحث‌ها در زمان مذاکرات بود، گفت: یکی از مهم‌ترین بحث‌ها مساله به رسمیت شناختن حقوق علمی و صنعتی برای کشور بود که زمان زیادی طول کشید. برای طرف مقابل این مساله خیلی قابل درک نبود و مقاومت زیادی می‌کرد. امروز در شرایطی هستیم که می‌شود با قدرت گفت کشور بعد از یک مقاومت موفق شده است به تمام حقوق هسته‌ای خود دست یابد و بتواند آن را به اجرا بگذارد.
این عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با بیان این که اختلاف ما با طرف‌های توافق در حوزه عمل بود، افزود: کشورهای غربی با این که بگوییم در زمینه هسته‌ای حقوقی برای ما وجود دارد مخالف نیستند اما می‌گفتند لازم نیست کشوری همه حقوق خود را به اجرا بگذارد. اختلاف ما در حوزه عمل بود. آنها صراحتا اعلام می‌کردند که موضع اصلی ۱+۵ به‌خصوص کشورهای غربی این است که کشورهای عضو NPT و غیر از آن نباید وارد حوزه غنی‌سازی شوند.
او افزود: امروز کشوری مثل کره‌جنوبی نیز که از متحدان غرب و آمریکاست اجازه ورود به حوزه غنی‌سازی را ندارد. در گذشته در دولت ایران که از متحدان غرب بود تلاش می‌کرد که به حوزه غنی‌سازی وارد شود اما آنها حتی به شاه نیز این اجازه را ندادند و نپذیرفتند که متحد خودشان وارد این حوزه شود. آنها اعتقاد داشتند که اگر بپذیریم ایران وارد حوزه غنی‌سازی شود متحدان ما نیز آن را طلب می‌کنند.
بعیدی‌نژاد گفت: ما به پشتوانه علمی کشور توانستیم در مقابل شش قدرت بزرگ از غنی‌سازی صحبت کنیم. اگر دانشمندان ما این ظرفیت را ایجاد نمی‌کردند امروز نمی‌توانستیم با آنها درباره این موضوع صحبت کنیم. کشاکش‌هایی که با ۱+۵ داشتیم به خاطر حوزه‌ای از مسائل علمی است که دامنه نزدیکی با مسائل امنیتی دارد.
این عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ادامه داد: امروز مقامات آمریکایی به صراحت می‌گویند که علم را با حمله و بمب نمی‌توان از بین برد و دنیا نیز پذیرفته است که حتی اگر به فرض محال تمام صنعت غنی‌سازی ما از بین برود این دانش بومی شده است و روز به روز در حال توسعه است.
وی تاکید کرد: با وجود تشویش‌هایی که ممکن است برخی مطرح کنند تمام حقوق پژوهشی ما به رسمیت شناخته شده است و ما می‌توانیم به تمام برنامه‌های خود در صنعت هسته‌ای ادامه دهیم.
مدیرکل سیاسی وزارت خارجه ایران با اشاره به طرح ایران در مذاکرات در خصوص طراحی راکتور اراک به عنوان یک راکتور آب سنگین با پلوتونیوم کم‌تر، گفت: یکی از عرصه‌هایی که بسیار مهجور واقع شده است عرصه تقابل و رویارویی علمی در مذاکرات هسته‌ای است. ایران راکتور آب سنگین اراک را از سال‌ها پیش طراحی کرده و در حال تکمیل است. ویژگی این راکتور، تولید پلوتونیوم است که می‌تواند در ساخت سلاح هسته‌ای استفاده شود. از روز اول مذاکرات طرف‌های مقابل این مساله را مطرح می‌کردند که ماهیت این راکتور باید به آب سبک تغییر کند تا ضامن رفع نگرانی‌ها در غرب باشد. چند روز مانده به پایان مذاکرات غربی‌ها مجبور شدند بپذیرند که ماهیت این راکتور حفظ می‌شود. در برابر این استدلال آنها برای تبدیل راکتور آب سنگین به سبک دانشمندان ما طرحی دادند که برای اولین بار ایران پیشنهاد می‌کند که راکتور آب سنگین با حفظ ماهیت آب سنگین آن، مقدار پلوتونیوم را پایین بیاورد.
وی افزود: آنها از روز اول گفتند این طراحی از نظر علمی امکان اجرایی شدن ندارد اما جوانان و دانشمندان هسته‌ای ما این طرح را فنی و عملی کردند. ما مدت‌ها فقط درباره این موضوع با طرف غربی هماوردی علمی داشتیم و توانستیم این طرح را تصویب کنیم.
بعیدی‌نژاد تصریح کرد: ما اولین و آخرین دستاورد تفاهم را حفظ و تثبیت کرامت و نظام جمهوری اسلامی می‌دانیم. ما زمانی که در مذاکرات بودیم آن را شبیه معجزه‌ای می‌دانستیم که کشورهایی که بعد از انقلاب تلاش می‌کردند این ملت را به زانو در آوردند تمام مواضع خود را تغییر دادند. کسی در این مذاکرات به عنوان مسوول تحریم می‌آمد که قبلا مسوول این بود که به مناطق مختلف سفر کند و برنامه‌های تحریم را به اجرا بگذارد. او می‌گفت ما نظام تحریم ایران را طوری طراحی کنیم که برای اولین‌بار در دنیا تعریف می‌شد.
این عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با اشاره به تحریم‌های مالی و بانکی ایران، گفت: آنها به جای این‌که از حوزه نظامی وارد شوند نظامی طراحی کردند که زیرساخت بانکی و مالی ایران را مورد حمله قرار دهد. زمانی که تحریم‌ها علیه ایران شروع نشده بود روزانه دو میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت صادر می‌کردیم اما بعد از تحریم‌ها صادرات نفت ایران به یک میلیون بشکه رسید که همه درآمد آن نیز در ایران کسب نمی‌شد.
وی هم‌چنین در خصوص سه طرح سنای آمریکا برای تحریم ایران گفت: سه طرح وجود داشت که نشان می‌داد آنها برنامه‌ای برای محدود کردن دارایی‌های ایران و کاهش صادرات نفت به ۵۰۰ هزار بشکه داشتند که با توافق ژنو منقضی شد. هم‌چنین قرار بود صادرات نفت ایران به صفر برسد. لایحه سوم توسط ۱۷ سناتور امضا شد. در این طرح کشورهای دنیا باید بین صادرات و واردات به ایران و آمریکا یکی را انتخاب کنند. هیچ کشوری از نظر آمریکا حق ندارد به ایران صادرات و واردات داشته باشد.
بعیدی‌نژاد تصریح کرد: جهت‌گیری آنها رساندن کامل ایران به فلج اقتصادی بود. این تفاهم از منظر یک کشور قدرتمند است که نه تنها توان هسته‌ای خود را حفظ کرده است بلکه روز به روز آن را گسترش می‌دهد. این تفاهم اجازه می‌دهد که ایران بعد از چند سال تقویت زیرساخت‌های هسته‌ای خود در شرایط فشار وارد حوزه غنی‌سازی صنعتی و تولید سوخت‌های هسته‌ای شود و قادر خواهد بود به عنوان صادرکننده سوخت هسته‌ای و راکتورهای هسته‌ای و … عرصه‌های نوینی را کشف کند.
این عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با تاکید بر امکان همکاری ایران با کشورهای دیگر بعد از تصویب برجام، گفت: برجام پنج ضمیمه دارد که ضمیمه سوم آن مربوط به همکاری‌های هسته‌ای با ایران است. این ضمیمه یک متن هفت صفحه‌ای است که تیتر عناوین همکاری‌هایی است که ایران بعد از اجرایی شدن برجام وارد همکاری هسته‌ای با کشورهای دیگر می‌شود.
وی افزود: این صنعت با کرامت ما گره خورده بود. صنعتی که باید در زیرزمین‌ها و انزوا به حیات خود ادامه می‌داد بعد از چند سال بالنده خواهد شد و رشد می‌کند و به طور رسمی وارد همکاری‌های علمی می‌شود. دانشگاه‌ها در این عرصه نقش مهمی خواهند داشت. هم‌چنین ممنوعیت تحصیل دانشجویان در رشته‌های هسته‌ای در کشورهای دیگر نیز نه تنها کمرنگ و ممنوع می‌شود بلکه به طور رسمی در سطح کشوری می‌توانیم با سایر کشورها وارد همکاری شویم.
بعیدی‌نژاد تاکید کرد: ایران به زودی یکی از کشورهای سرآمد حوزه هسته‌ای خواهد بود.
خبرنگار حمید بعیدی‌نژاد در نشست پرسش و پاسخ اجلاس مشترک معاونان فرهنگی دانشگاه‌های سراسرکشور نیز در پاسخ به این پرسش که چرا بعد از تفاهم نرخ ارز کاهش پیدا نکرد؟ اظهار کرد: دولت در زمینه نرخ ارز به دنبال کاهش آن نیست، بلکه به دنبال ثبات آن است، بسیاری از کارشناسان در بررسی‌های خود، معتقدند برای فراهم کردن یک پشتوانه موثر برای کار و تولید نرخ ارز باید حدود سه هزار تومان باشد.
او افزود：زمانی که تفاهم ژنو انجام شد و براساس آن قرار بود در شش ماه ۴٫۲ میلیارد دلار آزاد شود، برداشتی سطحی وجود داشت که دولت با ورود این ارزها نرخ آن را پایین می‌آورد. براساس ارزیابی‌ها، دولت به دنبال پایین آوردن نرخ ارز نیست.
وی ادامه داد： ممکن است برخی خدمات ارزان شود، اما محاسبات کارشناسی و دقیق نشان می‌دهد که برای تقویت بنیه اقتصادی و بازار کار و جلوگیری از بیکاری، باید این نرخ تثبیت شود. دولت در زمان شروع به فعالیت، ارز مبادله‌ای را به قیمت ۲۴۵۰ تومان ارائه می‌کرد، الان دلار نزدیک به ۲۹۰۰ تومان است، دولت تلاش می‌کند این دو نرخ را به هم نزدیک کند. هم‌چنین سعی می‌کند در موقعیتی باشیم که بعد از برجام و روشن شدن وضعیت اقتصادی در شرایطی قرار بگیرد که ارز را تک نرخی کند.
این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای هم‌چنین درباره علت مذاکره نکردن ایران درباره مسائل منطقه‌یی با آمریکا در زمان مذاکرات گفت: ما تجربه خوبی در زمینه کار با آمریکایی‌ها درباره مسائل منطقه‌یی نداریم. مسوولان عالی کشور از زمانی که بحث مذاکرات مطرح شد، به عنوان یک دستورالعمل مطرح کردند که مذاکره با ۱+۵ فقط در مورد مسائل هسته‌ای باشد؛ چراکه با ورود به عرصه‌های دیگر، اهداف ما دچارمشکل می‌شود.
او افزود：امروز دولت اوباما در شرایط سختی قرار گرفته است و اگرنتواند مسیر را پیش ببرد، دولت آمریکا و حزب دموکرات وارد عرصه‌هایی می‌شوند که مسائل انتخابات آنها را وارد شرایط پیچیده‌ای می‌کند.
وی هم‌چنین اظهار کرد: ما از روز اول به تیم مذاکره کننده طرف مقابل اعلام کردیم که وارد مسائل دیگر نمی‌شویم.
