کمیته روابط بین‌الملل در فدراسیون‌های ورزشی مختلف برخلاف عرفی که در ایران وجود دارد، یکی از مهم‌ترین کمیته‌ها است؛ منتهی به نظر می‌رسد همین کم‌توجهی رسانه‌ها به وظایف این کمیته حساس، باعث شده در فوتبال اتفاقاتی رخ بدهد که کل این جامعه پرمخاطب ضرر کند.
این روز‌ها که فدراسیون فوتبال مشکلات برون مرزی زیادی را با فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا پیدا کرده و هرروز اخبار ناامیدکننده‌ای درباره روابط موجود میان مقامات ایرانی با مسئولان نهاد‌های بزرگ بین‌المللی شنیده می‌شود بیشتر از هر زمان دیگری نقش کمیته بین‌الملل به چشم می‌آید. حقیقت ماجرا هم مربوط به اشتباهات تاریخی است که در عملکرد این بخش بسیار مهم فدراسیون فوتبال شاهد هستیم. البته اشتباهاتی که انگار قرار نیست هیچ وقت جریمه و تاوان خاصی داشته باشد و هر مسئولی در ساختار بالاترین نهاد مدیریت فوتبال کشور اجازه دارد اشتباه کرده و به کارش با قدرت ادامه بدهد.
از آنجایی که همواره گفته‌اند مشت نمونه خروار است، بررسی چهار گاف تاریخی روابط بین‌الملل فدراسیون که تبدیل به بحران در فوتبال ایران شده به خوبی نشان می‌دهد که در این مجموعه چه می‌گذرد.
نخستین گاف مسئول کمیته بین‌الملل
وقتی در اسفندماه‌سال گذشته فیفا با ارسال نامه‌ای به فدراسیون فوتبال دستور لغو انتخابات و اصلاح اساسنامه را به ایران ابلاغ کرد، مدیران فدراسیون تلاش کردند در مکاتبه با فدراسیون جهانی هر طور که شده مجوز برگزاری انتخابات را در تاریخ بیست‌وپنجم اسفند بگیرند و سپس با روی کار آمدن تیم مدیریتی جدید اقدامات لازم برای اصلاح اساسنامه انجام شود.
این اتفاق باعث شد فیفا در نامه دوم خود به فدراسیون پرده از اتفاقی عجیب بردارد. در نامه فیفا آمده بود: «به‌نظر می‌رسد که میان نسخه‌های فارسی و انگلیسی اساسنامه فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران و مستندات مربوط به فرآیند ثبت‌نام کاندیدا‌ها برای تصدی پست خالی (ریاست فدراسیون) که در تاریخ سوم فوریه‌سال ٢٠٢٠ از سوی فدراسیون فوتبال ایران در اختیار AFC قرار گرفت، مغایرت‌هایی وجود دارد.»
پس از این نامه حمیرا اسدی، رئیس کمیته روابط بین‌الملل فدراسیون در بیانیه‌ای توضیحاتی جنجالی ارایه داد و گفت: «در مکاتبه اخیر AFC از فدراسیون فوتبال کشورمان درخواست شد آخرین نسخه اساسنامه فدراسیون، قوانین و مقررات انتخابات، قوانین و مقررات کمیته اخلاق و قوانین و مقررات انضباطی فوتبال کشورمان برای AFC ارسال شود. براساس بررسی‌هایی که به عمل آمد و با توجه به «فورس ماژور» بودن موضوع ضمن هماهنگی با AFC صرفاً آخرین نسخه اساسنامه فعلی و دیگر قوانین مصوب فدراسیون به زبان فارسی برای AFC ارسال شد.
با طرح موضوع مغایرت نسخه فارسی و انگلیسی اساسنامه فدراسیون جمهوری اسلامی ایران از سوی فیفا، این سوال مطرح می‌شود که نسخه انگلیسی کدام اساسنامه در دست فیفا یا AFC است؟ چرا که پس از درخواست AFC برای ارسال اساسنامه به دلیل کمبود زمان، اساساً نسخه انگلیسی اساسنامه فعلی برای AFC یا فیفا ارسال نشده است.» نخستین گاف این مقام مسئول این بود که اعتراف کرد فدراسیون در هشت‌سال گذشته برخلاف ادعای تمام مسئولان به هیچ عنوان نسخه انگلیسی اساسنامه را برای فیفا ارسال نکرده است. همچنین باید این شائبه مشخص شود که آیا درست است امور بین‌الملل فدراسیون در اشتباهی تاریخی نسخه فارسی آیین‌نامه‌های مدنظر فیفا و AFC را برای آن‌ها ارسال کرده است؟
بی‌احترامی به مقامات فیفا
ماجرای ابهامات مربوط به مکاتبات رسمی با فیفا البته به این موارد ختم نمی‌شود. فدراسیون جهانی‌سال گذشته نمایندگان خود را برای اصلاح اساسنامه فدراسیون به ایران فرستاد و جلسات بسیار مهمی در این رابطه برگزار شد و درنهایت یک اساسنامه هم برای فوتبال ایران نگارش شد. در آن مقطع قرار بود مدیران فدراسیون اقدامات لازم را برای تصویب اساسنامه نگارش شده با برگزاری مجمع عمومی و اجرایی کردن آن انجام بدهند. منتهی این اتفاق رخ نداد و پس از آن فیفا در حداقل چهار نامه پیگیری‌هایی بابت سرنوشت این اساسنامه انجام داد که در اتفاقی حیرت‌انگیز به هیچ‌کدام از این نامه‌های بسیار مهم از سوی فدراسیون جوابی شفاف داده نشد و همین بی‌احترامی به فیفا مقدمات مخالفت را با برگزاری انتخابات فراهم کرد. یک مسأله کلیدی در این خصوص هم این است که گفته می‌شود اساسنامه جدید مصوب شده در هیأت رییسه فدراسیون فوتبال هم توسط کمیته بین‌الملل ترجمه نشده است!
درک پایین از مکاتبات انگلیسی؟
سال ٩٩ برای فدراسیون فوتبال با بحرانی بسیار بزرگ به دنبال تغییر دبیرکل همراه شد. وقتی مسئولان تصمیم گرفتند با ابراهیم شکوری، سرپرست دبیرکلی قطع همکاری کنند و این صندلی بسیار مهم مدیریتی را به مهدی محمدنبی بدهند، به دنبال این فعل و انفعال AFC رسما دبیرکلی نبی را غیرقانونی اعلام کرد.
کنفدراسیون فوتبال آسیا با ارسال سه نامه تند به فدراسیون ایران جزئیات کامل دلیل این انتصاب غیرقانونی را تشریح کرد. پاسخ فدراسیون فوتبال و رایزنی‌های صورت گرفته، اما مقدماتی فراهم کرد که AFC در اقدامی غیرقابل باور در نامه سوم برای فدراسیون نوشت: «کنفدراسیون به صورت مستمر بر نقض انتصاب دبیرکل فدراسیون ایران نظارت می‌کند و از طریق مکاتباتی که انجام شده به جواب دقیقی دست پیدا نکرده است. بدترین مورد این است که فدراسیون فوتبال ایران سوءتفاهم‌ها و تفسیر‌های اشتباهی از نامه‌هایی که AFC ارسال کرده، دارد و متوجه منظور ما نمی‌شود.» این نامه ارسال شده به خوبی نشان می‌دهد که مسئولان فدراسیون از درک مکاتبات انگلیسی با نهاد‌های بین‌المللی هم ضعف‌هایی دارند و این فاجعه و آبروریزی بزرگ برای فوتبال کشور به حساب می‌آید.
مقصر اصلی در ماجرای شکایت کی‌روش
جامعه فوتبال ایران هنوز نتوانسته باور کند که کارلوس کی‌روش با شکایت به فیفا توانسته حکم محکومیت علیه ایران برای پرداخت ٢٠٠هزار دلار پاداش سومی جام ملت‌های آسیا بگیرد. آن هم برای مسابقه‌ای که اصلا برگزار نشد و تیم‌ملی کشورمان در مسابقه رده‌بندی با شکست مقابل ژاپن از گردونه رقابت‌ها حذف شد. جالب اینجاست که محمود اسلامیان، عضو هیأت رئیسه فدراسیون فوتبال در مصاحبه‌ای این پاداش نقدی را که حدود ٧٠هزار دلار هزینه دادرسی و سود دیرکرد پرداخت هم به آن اضافه شده، حق کی‌روش دانسته است.
عمق فاجعه اما اینجاست که مدیران فدراسیون فوتبال بعد از جام‌جهانی روسیه که در فاصله ۶ماه مانده به جام ملت‌های آسیا ٢٠١٩ امارات اقدام به تمدید قرارداد سرمربی تیم‌ملی کردند، آیا نمی‌دانستند که این تورنمنت مسابقه رده‌بندی ندارد؟ این اتفاقات درحالی رخ داده که در تاریخ بیست‌وچهارم می٢٠١۶ یعنی حدود سه‌سال تا آغاز مرحله نهایی جام ملت‌ها آیین‌نامه این مسابقات تدوین و به فدراسیون‌های عضو ابلاغ و در سایت AFC هم منتشر شده بود. به این ترتیب برای هیچ‌کسی قابل باور نیست که مسئولان کمیته روابط بین‌الملل و سازمان تیم‌های ملی حتی به خودشان زحمت نداده باشند که آیین‌نامه مسابقات را مطالعه و سپس بند‌های قرارداد کی‌روش را تعیین کنند.
