رضایت زناشویی مهم‌ترین رکن سلامت روانی خانواده محسوب می‌شود؛ از این‌رو توجه به آن، از سوی پژوهشگران در حوزه‌های روان‌شناسی و جامعه‌شناسی، به عنوان یکی از موارد حفظ بنیان خانواده، ضروری و مهم است.
رضایت زناشویی را می‌توان وجود یک رابطه دوستانه همراه با حس تفاهم و درک یکدیگر، و نیز وجود یک تعادل منطقی بین نیازهای مادی و معنوی زوجین، تعریف کرد.
رضایت زناشویی در واقع برقراری انطباق بین وضعیت موجود و وضعیت مورد انتظار زوجین از ازدواج‌شان است. باید توجه داشت که عوامل متعددی با سطح رضایت زناشویی افراد در ارتباط است؛ از جمله این عوامل سن ازدواج، مدت زمان ازدواج، فرزندان، تحصیلات، همکاری میان زوجین، درک و تفاهم همسر، مسائل مالی و اقتصادی، مسائل جنسی، اقوام و آشنایان، اعتقادات مذهبی، مراحل چرخه زندگی، تقسیم کارها و نیز اشتغال، موضوعات شخصی، ارتباط زناشویی، حل تعارض، اوقات فراغت، روابط جنسی است.
عدم وجود رضایت زناشویی در روابط بین همسران منجر به کاهش سلامت روانی، کاهش رضایت از زندگی و بروز مشکل در تعاملات اجتماعی زن و شوهر منجر می‌گردد. از جمله عواقبی که عدم رضایت زناشویی در پی دارد، خیانت است؛ این روزها تب تند استفاده از اینترنت و سایر وسایل ارتباط جمعی منجر به به شیوع مسئله‌ای به نام خیانت اینترنتی شده است.
خیانت اینترنتی افراد متأهل
خیانت اینترنتی شامل خیانت جنسی و عاطفی است
محمدرضا عبدی؛ پژوهشگر حوزه مشاوره خانواده درخصوص خیانت اینترنتی چنین گفت: معمولاً خیانت می‌تواند جنسی و یا عاطفی و یا ترکیبی از هر دو باشد، اما در بحث از خیانت اینترنتی باید توجه داشت که خیانت اینترنتی در تعریف شامل هر دو جزء خیانت واقعی؛ یعنی جنسی و عاطفی، می‌شود.
حد و مرز خیانت کجاست؟
معمولاً نمی‌توان از خیانت؛ چه از نوع واقعی و چه از نوع اینترنتی، تعریف دقیقی ارائه داد.؛ چراکه توافقات و حدومرزهایی که زوجین در مورد رابطه خویش با یکدیگر مشخص می‌کنند، از زوجی به زوج دیگر متفاوت است.
بنابراین پدیده خیانت از نظر هر یک از زوجین تعریف خاصی به خود می‌گیرد و می‌تواند حیطه بسیار گسترده‌ای از تعاریف را شامل شود. به عنوان مثال می‌توان آن را بر اساس فاکتورهای متعددی نظیر داشتن یا نداشتن مقاربت جنسی، پنهانی بودن رابطه و یا میزان صمیمیت عاطفی طرفین تعریف کرد. در گذشته، رایج‌ترین تعریفی که که از خیانت وجود داشت، منحصر به برقراری ارتباط جنسی به یک رابطه متعهدانه دیگر بود.
اما تعریفی که در حال حاضر از خیانت وجود دارد، علاوه بر رابطه جنسی با شخصی خارج از رابطه زناشویی، دربرگیرنده حیطه بسیار گسترده‌ای از رفتارها است. از این‌رو، درمان‌گران نسبت به تعریف واحدی از مفهوم خیانت اینترنتی، اشتراک نظر ندارند، اما یکی از جنبه‌های مشترک در همه این تعاریف، پنهانی بودن یا مخفیانه بودن چنین روابطی در میان زوجین است.
خیانت اینترنتی چیست؟
به‌طور کلی، یک ارتباط اینترنتی به عنوان رابطهای جنسی و عاشقانه تعریف می‌شود که از طریق تماس آنلاین در اینترنت آغاز شده و به‌واسطه مکالمات الکترونیکی از طریق ایمیل، اجتماعات مجازی؛ نظیر اتاق‌های چت، بازی‌های تعاملی و یا گروه‌های خبری ادامه می‌یابد. این ارتباط می‌تواند به صورت روابط پایدار با یک فرد خاص یا با افراد مختلف در اینترنت صورت گیرد.
عبدی افزود: این رابطه، زمانی به عنوان خیانت تلقی می‌شود که فرد علی‌رغم تعهد به یک رابطه عاطفی و جنسی در دنیای واقعی، هم‌زمان، به طور پنهانی و دور از آگاهی شریک زندگی خویش با یک شریک اینترنتی نیز رابطه عاشقانه یا جنسی برقرار کند.
این پژوهشگر با اشاره به پژوهش خود در زمینه خیانت اینترنتی گفت: مصادیقی که در این مطالعه تحت عنوان خیانت تعریف شده‌اند اعم از فعالیت‌های دوستانه، فعالیت‌های عاطفی و فعالیت‌های جنسی از طریق اینترنت بوده‌اند.
خیانت اینترنتی زن و شوهرها
مهم‌ترین این مصادیق عبارت بودند از داشتن روابط سطحی (نظیر فرستادن ایمیل و گفتگوهای سطحی اینترنتی)؛ داشتن روابط صمیمانه (نظیر داشتن رابطه جنسی مجازی و همچنین خودافشایی عاشقانه با شریک اینترنتی)؛ تماشای موضوعات جنسی (نظیر تماشاکردن و دسترسی به سایت‌های پورنو)؛ جستجو جهت کسب راهنمایی؛ و جستجو جهت برقراری ارتباط یا دیگران (نظیر گذاشتن اطلاعات شخصی خود بر روی سایت‌ها).
تنها افرادی با سطح رضایت زناشویی پایین به خیانت گرایش ندارند
نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که بین سطح رضایت زناشویی افراد با احتمال برقراری روابط فرازناشویی اینترنتی در آنها رابطهای وجود ندارد. اکثریت شرکت‌کنندگان در این مطالعه دارای سطح رضایت زناشویی متوسطی بودند و برخلاف تصور ما مبنی بر این‌که صرفاً افراد دارای سطح رضایت زناشویی پایین اقدام به برقراری چنین روابطی می‌کنند، اما نتایج مطالعه نشان داد که حتی افراد دارای سطح رضایت زناشویی متوسط نیز ممکن است درگیر چنین روابطی شوند.
در خیانت نقش عوامل درون‌فردی بسیار پررنگ‌تر از عوامل برون‌فردی است
وی افزود: بر این اساس می‌توان چنین استنباط کرد که رضایت زناشویی به عنوان یک مؤلفه بین‌فردی، ارتباط چندانی با برقراری چنین روابطی در میان افراد متأهل ندارد، بلکه عوامل درون‌فردی، تأثیر بیشتری در این زمینه دارند. این امر البته در مطالعات پیشین هم اثبات شده است.
حل تعارض و اوقات فراغت با خیانت رابطه عکس دارند
از سوی دیگر از میان مؤلفه‌های نه‌گانه‌ی رضایت زناشویی؛ مؤلفه‌های حل تعارض و اوقات فراغت با خیانت اینترنتی، همبستگی منفی و معناداری داشتند. در واقع، افرادی که در این دو مؤلفه، نمرات پایین‌تر یا بالاتری کسب می‌کنند، به ترتیب درگیری بیشتر و کمتری در روابط فرازناشویی اینترنتی دارند.
بدین‌معنا که افراد درگیر چنین روابطی، زمانی که در زندگی واقعی خود با همسرشان در برخی زمینه‌ها دچار تعارض می‌شوند، به جای حل منطقی تعارض ایجادشده و به منظور پرکردن خلأ موجود، سعی می‌کنند به شیوه‌های غیرمنطقی نظیر روآوردن به عنصر سومی خارج از رابطه زناشویی، متوسل شوند.
در مثلث‌سازی، افراد فرآیند صحیح حل اختلافاتشان را محدود می‌کنند
در واقع، زوجین با این کار باعث ایجاد نوعی مثلث‌سازی شده و فرآیند صحیح حل اختلافاتشان را محدود می‌کنند. باید توجه داشت که مفهوم مثلث‌سازی زمانی رخ می‌دهد که شخص یا عنصر سومی وارد یک رابطه زوجی شده و این کار معمولاً جهت کاهش اضطراب به‌وجودآمده، صورت می‌گیرد. در این شرایط، افراد در موقعیت‌های اضطراب‌زا از مکانیسم‌های دفاعی ناپخته‌‌تری جهت رفع اضطراب استفاده می‌کنند. به همین سبب احتمال بیشتری دارد که به هنگام بروز تعارضات زناشویی به جای حل منطقی این اختلافات، درگیر عنصر سومی خارج از رابطه زناشویی شوند.
مؤلفه اوقات فراغت با خیانت اینترنتی، همبستگی منفی و معناداری دارد. به عبارت دیگر، می‌توان چنین استنباط کرد که زوجین به دلیل نداشتن برنامه رضایتىبخشی در زمینه اوقات فراغت در زندگی زناشویی خویش، ممکن است از اینترنت و روابط اینترنتی به منظور پرکردن چنین لحظاتی استفاده کنند و آگاهانه یا ناآگاهانه درگیر چنین روابطی شوند.
تفاوت خیانت اینترنتی با خیانت چهره به چهره در چیست؟
باید توجه داشته باشیم که خیانت اینترنتی از لحاظ کیفی و رفتاری با خیانت چهره به چهره متفاوت است، اما عناصر پنهانی‌بودن و نادرست بودن در هر دو نوع خیانت مشترک بوده و پیامدهای ناشی از آن در هر دو نوع، یکسان است. برخلاف خیانت واقعی، در خیانت اینترنتی، فرد می‌تواند با صرف کمترین هزینه و از هر کجا و هر زمان و با هر هویت ساختگی، چنین روابطی را دنبال کند.
این پژوهشگر ادامه داد: مخفی نگه‌داشتن خیانت اینترنتی نسبت به خیانت واقعی، بسیار آسان‌تر بوده و همچنین احتمال برملاشدن آن نسبت به خیانت واقعی نیز کمتر است. همچنین اثر فعالیت‌های اینترنتی به اندازه‌ای است که همانند فعالیت‌های دنیای واقعی، رضایت لازم را در افراد ایجاد می‌کند. همچنین روابط اینترنتی زمینه لازم برای فرافکنی را در افراد فراهم می‌کند. چنین روابطی ممکن است باعث ایجاد نوعی احساس اطمینان کاذب در توانایی برای انتقال عواطف و احساسات در فرد شود.
مطالعات نشان داده‌اند که تفاوت جنسیتی در نوع نگرش نسبت به خیانت اینترنتی وجود دارد. مردان، معمولاً در جستجوی روابط جنسی؛ و زنان، در جستجوی روابط عاطفی و دوستانه، با شخصی خارج از رابطه زناشویی هستند. در هر صورت، خیانت از هر نوعی که باشد موجب سلب اعتماد میان زوجین می‌شود؛ به خصوص در رابطه با خیانت اینترنتی این حالت نمود بیشتری پیدا می‌کند؛ چراکه رفتار خیانت‌آمیز معمولاً در منزل و در کنار همسر و دور از چشم او و توسط وسیله‌ای صورت می‌گیرد که دارای مصارف مثبت دیگری است.
مهرخانه
