از جمله ظرفیت‌های مناسب موجود در استان در زمینه کشاورزی که می‌توان روی آن مانور داد، می‌توان به بخش شیلات اشاره کرد که با پای کار بودن مردم و حمایت مسئولان در این زمینه، شاهد تولیدات این بخش در استان کردستان در پرورش ماهیان سرد و گرم آبی هستیم.
استان کردستان با داشتن حدود ۶ میلیارد مترمکعب روان‌آب، از جمله استان‌های آبخیز کشور است که در حال حاضر چندین سد نیز در دست مطالعه دارد که می‌توان با اجرای طرح‌های مختلف آبزی‌پروری در آنها، آینده روشنی را برای توسعه صنعت شیلات در این استان ترسیم کرد.
اما به‌راستی حال که این ظرفیت در استان کردستان وجود دارد، آیا برنامه‌ها به سمت افزایش و ارتقای این سطح در حال پیشروی است؟ آیا گام‌ها به سمتی برداشته شده که جوانان این استان به سمت اشتغال و تولید د ر حوزه پرورش ماهی و صادرات آن سوق پیدا کنند؟ وضعیت صادرات آنها در دوران شیوع کرونا چطور شده است؟ آیا می‌توان به آینده بخش شیلات کردستان امیدوار بود و حتی پیش‌بینی کرد که روزی این استان غربی را در زمینه صادرات تولیدات شیلات، یکی از موفق‌ترین‌ها برشمرد؟
با این تفاسیر در این راستا برآن شدیم تا گفت‌وگویی با محمد حسین‌پور؛ مدیر امور شیلات سازمان جهادکشاورزی کردستان در جهت مشخص شدن وضعیت فعلی شیلات استان ترتیب دهیم که در ادامه متن آن را می‌خوانید:
مکانیزه کردن ۹۰ درصد مزارع آبزی‌پروری
مدیر امور شیلات سازمان جهادکشاورزی کردستان در ابتدای گفت‌وگو با خبرنگار قلم با بیان اینکه درحال حاضر تعداد مجتمع‌های ماهیان سردآبی در این استان سه مورد (۱۲۶ مزرعه) است، مطرح کرد: مزارع منفرد و خرد در این زمینه، بیش از ۱۰۰ مورد است.
حمید حسین‌پور با اشاره به اینکه تولید و استحصال ماهی از منابع آبی در قالب ۶ مورد تعاونی صیادی است، خاطرنشان کرد: رهاسازی بچه‌ماهیان گرمابی از جنس کپور در منابع آبی مطالعه شده استان، در سنوات گذشته تا حداکثر پنج میلیون قطعه بوده که همین موضوع، یکی از ظرفیت‌های بالفعل شیلات استان کردستان محسوب می‌شود.
وی در ادامه صحبت‌های خود به تکثیر بچه‌ماهی سردآبی (قزل‌آلا) در استان اشاره کرد و افزود: هفت مورد تکثیر بچه‌ماهی سردآبی با ظرفیت اسمی بیش از ۲۱ میلیون و تولید ماهیان زینتی در قالب پنج مورد فعال، از دیگر ظرفیت‌های شیلات است.
این مقام مسئول با بیان اینکه این روزها شاهد توسعه مکانیزاسیون در آبزی‌پروری استان کردستان هستیم، خاطرنشان کرد: هم‌اکنون در حدود ۹۰ درصد مزارع مربوطه مکانیزه شده است.
مدیر امور شیلات سازمان جهادکشاورزی کردستان ادامه داد: یک مرکز حد واسط پرورش بچه‌ماهیان گرمابی گردیگلان سقز با ظرفیت اسمی ۱.۶ میلیون قطعه در سال، سه مورد بسته‌بندی ماهی در استان و دو کارخانه تولید خوراک آبزیان با تکنولوژی روز و به روش اکسترود با ظرفیت ۱۵ هزار تن در سال، در استان کردستان احداث شده است.
حسین‌پور در تشریح میزان تولید و اشتغال در حوزه شیلات استان کردستان نیز گفت: میزان کل تولید ماهیان خوراکی استان در سال گذشته، بالغ‌بر ۱۰ هزار و ۳۰ تن و تعداد اشتغال در حوزه شیلات کردستان در سال گذشته، برابر یک‌هزار و ۲۳۵ نفر بوده است.
وی در ادامه گفت‌وگو بیان کرد: مقدار کل صادرات آبزیان از مرزهای استان کردستان در سال ۹۸ به مقدار هفت هزار تن بوده که از این مقدار، حدود ۴۰ درصد مربوط به تولیدات شیلاتی استان کردستان است.
مدیر امور شیلات سازمان جهادکشاورزی کردستان با بیان اینکه در زمینه شیلات استان ظرفیت‌های بالفعلی نیز وجود دارد که برای رسیدن به آنها، قدم‌هایی برداشته شده است، گفت: در این خصوص می‌توان به سدهای‌های درحال بهره‌برداری، در حال ساخت و در حال مطالعه اشاره کرد.
حسین‌پور در تشریح این وضعیت مطرح کرد: از این سدها برای ایجاد صید و صیادی، پرورش ماهی در قفس برای آب‌های غیرشرب و پایاب سدها برای پرورش ماهی قزل‌آلا استفاده می‌شود و در آینده نیز موارد بیشتری ایجاد خواهد شد.
وی با بیان اینکه حاشیه‌های رودخانه‌های دائمی (قزل‌اوزن، زرینه، سیمینه، سیروان و غیره) با رعایت حریم کمی و کیفی در این زمینه می‌توانند ظرفیت‌های بالفعل شیلاتی استان کردستان محسوب شوند، افزود: منابع آبی خرد، می‌تواند برای ماهیان زینتی و زالو با رعایت قوانین زیست‌محیطی و دامپزشکی در استان مورد استفاده قرار گیرد.
مدیر امور شیلات سازمان جهادکشاورزی کردستان خاطرنشان کرد: وجود چشمه‌ها، چاه‌های کشاورزی با حجم بالای ۵۰ هزار مترمکعب در دوره کشاورزی و قنوات برای ماهیان سردآبی، از دیگر ظرفیت‌های بخش شیلات استان محسوب می‌شوند.
این مقام مسئول در پاسخ به اینکه برنامه‌های آتی شما در بخش شیلات استان کردستان چیست؟ گفت: برای سال جاری تعداد ۱۲ مورد مجوز صادر شده که با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در طی سال، افتتاح و به بهره‌برداری خواهند رسید.
حسین‌پور در ادامه گفت‌وگو خاطرنشان کرد: با راه‌اندازی این مزارع، حدود ۲۰۰ تن به تولید ماهیان سردآبی استان کردستان افزوده خواهد شد.
مدیر امور شیلات سازمان جهادکشاورزی کردستان تصریح کرد: دو مورد دریاچه پشت سد نیز مطالعه شده که درصورت تأسیس تعاونی صیادی حدود ۱۵۰ تن به تولیدات منابع آبی استان افزوده خواهد شد که جمعاً حدود ۳۵۰ تن به تولیدات استان و حداقل برای ۵۰ نفر نیز ایجاد اشتغال خواهد کرد که این امر در سال جاری نهایی خواهد شد.
پیش‌بینی افزایش ۴۰۰ تنی تولیدات شیلات استان کردستان
وی از توسعه پرورش سایر آبزیان نیز سخن گفت و افزود: با توجه به پروانه تأسیس صادرشده برای سه مزرعه با ظرفیت تولید ۲۵۰ هزار قطعه، پرورش زالو و اشتغال حدود هفت نفر به فعالیت‌های شیلات افزوده خواهد شد.
حسین‌پور در پاسخ به اینکه آیا در بخش شیلات کردستان مشکلاتی در زمینه تخصیص آب وجود دارد یا خیر؟ عنوان کرد: با توجه به موافقت اصولی، پروانه‌های تأسیس صادر شده، برنامه‌های در دست اجرا، پیگیری و هماهنگی‌های به‌عمل آمده با شرکت آب منطقه‌ای استان درخصوص تخصیص آب، پیش‌بینی می‌شود که در برنامه توسعه شیلات در سنوات آتی، حدود ۴۰۰ تن به تولیدات استان کردستان در بخش ماهیان سردآبی، مزارع منفرد، خُرد، پرورش در قفس، صید و صیادی افزوده شود.
مدیر امور شیلات سازمان جهادکشاورزی کردستان در بخش پایانی این گفت‌وگو درخصوص اهداف پیش روی شیلات استان کردستان نیز از ایجاد اشتغال، افزایش درآمد کشاورزان، افزایش مصرف سرانه ماهی، بهبود کیفیت تغذیه و بالا رفتن سلامت تغذیه جامعه، بهبود کیفیت زراعی، کاهش مصرف کود شیمیایی، افزایش تولید سرانه آبزیان، ارزآوری و مهاجرت معکوس سخن گفت.
اما به‌راستی حال که ظرفیت‌های بسیار مناسبی در زمینه آبزی‌پروری اعم از تولید بچه‌ماهی، پرورش ماهی در قفس و غیره ایجاد شده است؛ زمان آن رسیده تا شاهد حمایت‌های مسئولان در سطح کشوری از این وضعیت باشیم.
نمایندگان مردم شهرستان‌های کردستان در مجلس شورای اسلامی، باید از این تولیدات حمایت و سعی در پیش بردن قوانین حمایت از تولیدکنندگان و فعالان عرصه شیلات استان کردستان داشته باشند. بدانند و بر این باور باشند که ایجاد اشتغال و ظرفیت‌های تولید در استان کردستان امری حیاتی است، چراکه هنوز، ردِّ درد کوله‌بران در کوهستان‌های کردستان بر تن خانواده‌های ایرانی نقش بسته است.
با مهیّا کردن زمینه‌ای برای رشد تولیدات شیلات و اشتغال در این زمینه؛ نه‌تنها از این پدیده اجتماعی و اقتصادی می‌توان جلوگیری کرد، بلکه جوانان کردستان را می‌توان پای کار آورد و با این روند مهاجرت معکوس را نیز رقم زد. موضوعی که می‌تواند توسعه پایدار را برای کردستان به ارمغان بیاورد.
از سویی گردشگری کشاورزی نیز با این واسطه در استان پا می‌گیرد که همانا ره‌آورد آن نیز رشد و توسعه استان کردستان که البته لایق بهترین‌ها است، رشد می‌یابد.
با این حال امید است تا مسئولان مربوطه در استان کردستان که تاکنون گام‌های مناسبی در زمینه شیلات برداشته‌اند، حمایت‌ها از تولیدکنندگان این عرصه را به‌ویژه در این روزهای آغشته به ویروس کرونا رقم بزنند تا دستان تولیدکنندگان این عرصه خالی نماند.
