مرکز ملی مطالعات دریای خزر اعلام کرد آخرین وضعیت نوسانات و میانگین تراز آب دریای خزر در سال آبی (۹۴-۱۳۹۳) که براساس تحلیل داده‌های دریافتی از ایستگاه‌های ترازسنجی مستقر در سواحل جنوبی دریای خزر استخراج شده است، بشرح ذیل اعلام می‌گردد.
۱- میانگین تراز آب دریای خزر در سال آبی(۹۴-۱۳۹۳) برابر ۲۶/۸۹- متر است که نسبت به سال آبی قبل ۲۲ سانتیمتر و نسبت به دو سال قبل ۳۰ سانتیمتر کاهش نشان می‌دهد.
۲- در طی سال آبی (۹۴-۹۳)، حداکثر تراز آب مشاهده شده برابر ۲۶/۳۷- متر از ایستگاه آشوراده و در اسفندماه ۹۳ گزارش شده است و حداقل تراز آب مشاهداتی برابر ۲۷/۱۲- متر از ایستگاه انزلی و در شهریورماه ۹۴ گزارش گردید.
۳- در مجموع از سال آبی (۷۵-۱۳۷۴) که حداکثر تراز آب دریا را در طی پیشروی‌های دهه‌های ۶۰ و ۷۰ شمسی شاهد بوده‌ایم تا انتهای سال آبی (۹۴-۹۳)، دریای خزر نزدیک به ۱/۲۰ متر کاهش تراز آب داشته است.
۴- علی‌رغم کاهش تـراز آب در طی سالهای اخیر هم‌اکنون سطح آب دریـای خـزر نسبت به پائین‌ترین تـراز آب در پانصد سال اخیر که در سال ۱۳۵۷ اتفاق افتاده است، حدود ۱/۳ متر بالاتر قرار دارد.
علل کاهش تراز آب دریا و پیش‌بینی‌های آتی
از جمله دلایل کاهش تراز آب می‌توان ادامه تأثیر خشکسالی سالهای قبل در حوضه آبریز خزر و کاهش بارش و در نتیجه کاهش آبدهی رودخانه‌های منتهی به دریای خزر و مهمترین آنها رودخانه ولگا دانست. این افت تراز آب خصوصاً از سال ۲۰۰۶ میلادی با شدت بیشتری تاکنون ادامه یافته است. لازم به ذکر است دبی رودخانه ولگا که حدود ۸۰ درصد آب دریای خزر را تأمین می‌نماید، در دوره پرآبی و در بهار سال ۲۰۱۵ میلادی برابر ۶۵/۵ کیلومترمکعب بوده است که ۲۴ درصد از دوره مشابه در سال قبل کمتر است و برابر ۶۰ درصد دبی نرمال ولگا براساس میانگین (۱۹۹۰-۱۹۶۰) میلادی این رودخانه می‌باشد. از سوی دیگر بر اساس پیشبینی انجام شده مندرج در بولتن خبری وضعیت تراز آب دریای خزر (شماره ۱۰ اکتبر ۲۰۱۵ میلادی) منتشر شده توسط کمیته هماهنگی آب و هواشناسی کشورهای حاشیه دریای خزر (CASPCOM)، تغییرات تراز آب دریا از سال ۲۰۱۷ میلادی (۱ سال) از حالت منفی به مثبت تغییر خواهد کرد. این پیشبینی بمنزله قطع روند کاهشی تراز آب دریا است که از سال ۲۰۰۶ میلادی با نرخ شدیدتری آغاز شده بود.
توصیه ها
۱- دریای خزر یک دریای نوسانی است، دامنه این نوسانات در مقیاس‌های زمانی مختلف متفاوت است. برای مثال در طول پانصد سال گذشته دامنه نوسانات تراز آب ۷ متر در طی ۱۸۰ سال اخیر بالغ بر ۴ متر و در طی چهل سال اخیر حدود ۲/۵ متر بوده است، لذا لازم است استراتژی‌های بهره‌برداری از این ظرفیت آبی در ابعاد اقتصادی- اجتماعی با ملاحظه این نوسانات و مطابق عمر مفید کاربریها و ارزش اقتصادی آنها تعیین و عملیاتی شوند.
۲- اعلام تراز ۲۴/۷- متر بعنوان حد بستر دریای خزر در سال ۱۳۸۶ از سوی وزارت نیرو با ملحوظ داشتن نوسانات دریا در دهه‌های اخیر بوده است، لذا لازم است بعنوان یک دامنه نوسانی حداقل، بطور جدی در سواحل جنوبی دریای خزر اعمال و نقشه‌های حد بستر و حریم تعیین و سواحل علامتگذاری گردند. / تسنیم
