پای کرونا بر گلوی ۵ میلیون کارگر بدون بیمه

گروه اقتصادی:آمار متقاضیان استفاده از بیمه بیکاری، ۸۵۰ هزارنفر اعلام شده است اما برآوردها نشان می‌دهد تعداد کارگرانی که کرونا سفره آن‌ها را خالی کرده، خیلی بیشتر از این‌هاست.این ۸۵۰ هزارنفر فقط شامل افرادی است که سابقه بیمه دارند و حالا می‌توانند به هر سختی که شده، مبالغی را به عنوان حق بیمه بیکاری دریافت کنند؛ اما به گفته دبیرکل کانون‌عالی انجمن‌های صنفی کارگران، حدود ۵ تا ۶ میلیون نفر از مردم کشور کارگرانی هستند که هیچ‌گونه سابقه بیمه و قرارداد با پیمانکار ندارند و حالا کرونا نفس‌شان را به شماره انداخته است؛ البته هرچند تلخ، اما بهتر است بگوییم کرونا پایش را بر گلوی ۶ میلیون خانواده کارگران بدون بیمه گذاشته است.

تشکیل کمیته ویژه پس از دستور رهبر انقلاب
 شنبه گذشته بود که رهبر معظم انقلاب شخصا به موضوع بیکارشدن‌های ناشی از کرونا ورود کردند و دستور پیگیری برای حل این مشکل را دادند. حضرت آیت‌ا… خامنه‌ای با اشاره به این‌که برخی افراد بیکارشده در اثر کرونا، بیمه‌ بیکاری ندارند، گفتند:  «تأمین اجتماعی موظف است برای حل این مشکل اقدام کند که البته در این قضیه نیز ورود خیّرین از برترین انفاق‌هاست».پس از این بیانات، عزم دولت و مجلس جزم شد تا گام‌های محکم‌تری برای حل این مشکل بردارند. از جمله این گام‌ها، تشکیل کمیته ویژه اجرای بیانات رهبری در وزارت کار بود که یکی از ماموریت‌های آن، قابل‌توجه است. شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حکم انتصاب مسئول این کمیته نوشته است: «پیشنهاد مناسب برای شناسایی دقیق‌تر بیکاران صاحب کار غیررسمی که اطلاعی از آن‌ها در سازمان‌های بیمه‌گر (مثل تامین اجتماعی) وجود ندارد، اما مورد تاکید رهبر انقلاب است». نکته مهم این ماموریت، این است که نشان می‌دهد داده‌های آماری نهادهای متولی درباره تعداد کارگران بدون بیمه در کشور ناقص است و بانک اطلاعاتی کاملی در این‌باره وجود ندارد.
 
آمارهای نگران‌کننده مرکز پژوهش‌ها
 اما در کنار برآوردهای آماری از تعداد بیکارشدگان از کرونا و کارگران بدون بیمه، آمارها و پیش‌بینی‌های رسمی و نگران‌کننده دیگری هم وجود دارد. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش «ارزیابی ابعاد اقتصادی کلان شیوع ویروس کرونا»، این پیش‌بینی را داشته که «بین ۲ میلیون و ۸۷۰ تا ۶ میلیون و ۴۳۱ هزار نفر از شاغلان فعلی کشور، به دلیل تاثیرات ناشی از کرونا شغل خود را از دست خواهند داد». رئیس مرکز آمار ایران هم تعداد بیکارشدگان ناشی از کرونا در فصل بهار را ۲ میلیون نفر اعلام کرده بود.
 
پرداخت بیمه بیکاری به ۷۳۰ هزارنفر
 از جمله راهکارها برای حمایت از بیکارشدگان در بحران کرونا، پرداخت بیمه بیکاری به آن‌ها بوده است؛ طرحی که اگرچه هنوز هم گلایه‌هایی درباره روند تشکیل پرونده و پرداخت‌های آن وجود دارد، اما آن‌طور که مدیرکل توسعه اشتغال وزارت کار اعلام کرده است، به حدود ۹۱ درصد ثبت‌نام‌شدگان، بیمه بیکاری پرداخت شده است. «علاءالدین ازوجی» ۳ روز قبل در این باره گفت: «طبق برآوردها در سطح کشور تقریبا ۱.۵ میلیون نفر (شغل) به‌صورت رسمی و غیررسمی آسیب دیده‌اند، اما براساس آمار سامانه رابط کار، حدود ۸۵۰ هزار نفر ثبت‌نام شدند که ۷۳۰ هزار نفر مشمول بیمه بیکاری بودند و به ۶۷۰ هزار نفر آن‌ها پرداخت شده و ۶۰ هزار نفر درحال پرداخت است».
 
ضربه مهلک به کارگران مشاغل خدماتی
 اما سکه بیمه بیکاری روی دیگری هم دارد: کارگرانی که هیچ سابقه بیمه‌ای ندارند و طبیعتا امکان بهره‌مندی از این بیمه را هم ندارند. «هادی ابوی» دبیرکل کانون‌عالی انجمن‌های صنفی کارگران در گفت‌وگو با خراسان می‌گوید: «کرونا بسیاری از مشاغل در حوزه حمل و نقل، گردشگری، زیارت و غیره را تحت‌تاثیر شدید قرار داد و نکته مهم این که اکثر کارگران شاغل در این حوزه فاقد سابقه بیمه هستند. حدود ۸۰ درصد این افراد کارگران مشاغل خدماتی‌اند، مثل مسافربرهای شخصی و کارگران ساختمانی. اما در کنار آن‌ها افراد تحصیل‌کرده و دارای مدارک عالی را هم داریم که با شرکت‌های مختلف کار می‌کرده‌اند اما قرارداد رسمی و سابقه بیمه نداشته‌اند و حالا هم نمی‌توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند». ابوی می افزاید: «شناسایی این افراد بر عهده سازمان تامین اجتماعی است اما برآوردهای ما نشان می‌دهد که ۵ تا ۶ میلیون نفر جزو کارگران بدون بیمه هستند و در شرایط معیشتی نگران‌کننده‌ای قرار دارند». به گفته ابوی، زمان آن رسیده که سازمان تامین اجتماعی این جامعه چند میلیون نفری را شناسایی  و اطلاعات آن‌ها را گردآوری کند تا امکان حمایت از آن‌ها فراهم شود.  دبیرکل کانون‌عالی انجمن‌های صنفی کارگران می‌افزاید: «دلیل اصلی بیمه‌نبودن این افراد این است که به دلیل مشکلات اقتصادی توان مالی پرداخت همان ۷ درصد حق بیمه خود را نداشته‌اند و حالا با شیوع کرونا، آسیب‌های بیشتری هم متوجه آن ها شده است». ابوی با اشاره به لزوم مشارکت خیران برای حمایت از این جامعه کارگری می‌گوید: «مطمئنا در صورت رفع‌نشدن مشکلات این خانواده‌ها، آسیب‌های اجتماعی ناشی از این مشکلات تشدید خواهد شد و وضعیت را سخت‌تر می‌کند».
 
 
کرونا ۱.۵ میلیون شغل در کشور را از بین برد
 در کنار این آمارها، معاونت اشتغال وزارت کار نیز آماری را درباره تعداد شغل‌های از دست‌رفته در کشور طی بهار امسال منتشر کرده است. «روزبه کردونی» رئیس موسسه‌عالی پژوهش تامین اجتماعی در گفت‌وگو با خراسان در این‌باره می‌گوید: «طبق گزارش مرکز آمار در طول همه‌گیری کرونا در کشور، ۵/۱ میلیون فرصت شغلی در سطح اقتصادی ملی از بین رفته است». کردونی می‌افزاید:  «مطابق گزارش مرکز آمار ایران، در فصل بهار ۹۹، نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۱۵ درصد از شاغلان،  بیکار  و درهمین مدت ۳۷ درصد از بیکاران جویای کار هم از بازار کار خارج شده‌اند.