خبرنگار ، روند بیماری کرونا در کشور شرایط حادتری نسبت به گذشته به خود گرفته و مقابله با شیوع این بیماری همچنان ادامه دارد، برخی رفتارهای متناقض مسئولان و مردم این مقابله را به نحو فرسایشی رقم زده و گاه بی‌اعتمادی جامعه نسبت به نهادهای رسمی، رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی را در پی داشته است. گویا مردم از سیاست‌های در پیش گرفته شده سردرگم هستند و همین طور شرایط نابسامان اقتصادی کشور وضعیت دشواری را برای امرار معاش رقم زده، این در حالی است که از جولان کووید ۱۹ در کشورمان بیش از هشت ماه می‌گذرد و لزوم همدلی مردم و سازگاری درست و منطقی با شرایط بیش از پیش احساس می‌شود.
مسئله مهم ستاد مقابله با کرونا پیشگیری است
مینو محرز، عضو ستاد ملی مقابله با شیوع کرونا در گفت‌وگو با خبرنگار ، اظهار کرد: معمولاً آئین‌نامه‌های سازگاری مشاغل و مردم با کرونا که چندین ماه گذشته از آن صحبت‌هایی به میان آمد، در کمیته اجرایی و قانون گذاری تدوین و عملی می‌شود اما بنده در کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا به همراه دیگر همکارانم مواردی را به رئیس‌جمهور پیشنهاد می‌کنیم، از نظر کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا مسئله مهم پیشگیری است، در این مورد قوانین و پروتکل‌هایی تدوین و در قبال رویدادهای مهم تصمیم‌گیری می‌شود.
وی ادامه داد: متأسفانه مردم در پیشگیری از بیماری موارد را رعایت نمی‌کنند و به نظر می‌رسد باید با قوه قهریه در این خصوص دستورات اجرایی شود، بنابراین لازم است افرادی که دستورات بهداشتی را رعایت نمی‌کنند جریمه شوند، در دو هفته گذشته شرایط بسیار دشوار و سخت بوده و کادر درمان از این نظر روند فرسایشی را پشت سر می‌گذرانند، نیازاست مردم به خود بیایند و از نظر رعایت پروتکل‌ها سخت گیری ها بیشتر شود.
در اجرای پروتکل‌ها باید دقت و کنترل کرد
عضو ستاد ملی مقابله با شیوع کرونا تصریح کرد: همانطور که گفته شد ستاد مقابله با کرونا دستورات را تدوین می‌کند و مردم نیز باید در اجرای این پروتکل‌ها دقت و کنترل بیشتر داشته باشند که این شامل ارگان‌ها نیز می‌شود.
وی در خصوص لزوم رعایت اصل دورکاری در ادارات کشور، افزود: دولت باید تا حد امکان از دورکاری استفاده کند و برای حفاظت از کارمندان خود آنها را به خانه بفرستد، در این روزها نیاز مبرمی به دورکاری افراد وجود دارد، در خصوص دیگر مشاغل نیز باید آنها که می‌توانند با دورکاری خدمات ارائه کنند این اقدام انجام شود و تنها مشاغل ضروری به فعالیت بپردازند. در واقع باید از دیگر کشورها الگو بگیریم و ببینیم چطور موفق به مهار کرونا شده‌اند، تا ما نیز آن را اعمال کنیم و از این شرایط بحرانی عبور کنیم.
سازگاری تغییر حداکثری و مطلوب است
احسان کاظمی روانشناس در گفت‌وگو با خبرنگار ، اظهار می‌کند: مفهوم سازگاری تغییر هوشمندانه در برابر شرایط پیش آمده است به گونه‌ای که بتوانیم شرایط پیش رو را تغییر بدهیم در غیر این صورت با واژه سازش روبرو هستیم، یعنی اگر در برابر موقعیت حاد و ویژه خود فرد تغییر کند این نوعی تسلیم، انفعال و سازش است اما سازگاری تغییر حداکثری و مطلوب است، به طور مثال سازگاری زن و مرد به این صورت است که تغییرات از سوی دو طرف دیده شود، اما وقتی با پدیده‌های طبیعی و زیستی مثل کرونا روبرو می‌شویم، واژه سازگاری مناسب نیست.
وی ادامه داد: در مواجهه با کووید ۱۹ ما باید آماده بدترین شرایط و امیدوار به ایجاد بهترین شرایط باشیم، در بعد زندگی فردی، ملاحظات مرتبط با این ویروس باید رعایت شود، به طور مثال ایجاد فاصله اجتماعی، زدن ماسک، شستن مرتب دست‌ها، جلوگیری از سفرهای غیر ضروری و … نمونه‌ای از ملاحظات هستند یا ملاحظات روانی مثل جلوگیری از پخش اخبار ناامید کننده به مردم، ملاحظات اخلاقی همچون پیشگیری از صحبت‌های متناقض به ویروس کرونا که متأسفانه همانطور که شاهد آن هستیم، برخی رسانه‌ها رویه درستی در این خصوص ندارند و هربار نسخه‌ای برای این بیماری تجویز می‌کنند.
این روانشناس اجتماعی افزود: سوال این است که آیا بیماری کرونا یک انگ اجتماعی است یا خیر، همانطور که شاهد آن هستیم به دلیل تعارضات عجیبی که در جامعه پیش آمده برخی ابتلای به کووید ۱۹ را پنهان می‌کنند حتی در گذشته بیماری ایدز را تا حدودی انگ اجتماعی تلقی می‌کردند در صورتی که این بیماری از راه‌های مختلفی به بدن سرایت می‌کرد و قضاوت نسنجیده در این خصوص زیاد بود، بنابراین باید ملاحظات مربوط به این بیماری و پیشگیری از ویروس کرونا را بشناسیم و به آن عمل کنیم. بخشی از راه حل می‌تواند لزوم فرهنگ فردی و بخش دیگر اجبار حاکمیت با وضع قوانین و مقررات باشد.
بحران‌ها باید باعث اصلاح رفتار و همدلی بیشتر باشند
وی ادامه داد: اگر نگاه کلی‌تری به این بیماری و شرایط پیش آمده داشته باشیم، مهم‌ترین عنصر در راستای سازگاری با بیماری کرونا این است که آدم‌ها نسبت به یکدیگر مهربان‌تر و اخلاقی‌تر عمل کنند، این حلقه مفقوده جامعه ماست، در واقع مردم ایران فراموش کرده‌اند ایجاد بحران، باید باعث اصلاح رفتار و همدلی بیشتر شود و این شامل مشاغل، مردم و حتی آموزش در کشور نیز می‌شود که تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.
کاظمی با اشاره به نقش مهم رسانه‌ها و مسئولان تصریح کرد: متأسفانه با خط دهی برخی رسانه‌ها و قواعد نانوشته از سوی مسئولان باعث ایجاد اشتباه در رفتارهای مواجهه با کرونا شده‌ایم، یعنی ما محدود به آن شده‌ایم که ماسک بزنیم، فاصله اجتماعی را رعایت کنیم و شستشوی دست‌ها را انجام بدهیم، سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا همین کافی است، در حالی که با رعایت اصول بهداشتی هر روز جمعیت بالایی دچار مرگ ومیر می‌شوند، همین افراد مگر پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کردند و به این وضعیت دچار شدند؟
ایجاد تغییر رویه در رفتارها احساس می‌شود
کاظمی ادامه داد: بنابراین تنها موردی که می‌تواند باعث عبور کشورمان از بحران کرونا شود، فارغ از آنکه چه مدت زمانی درگیر آن باشیم یا حتی واکسن آن تولید شود یا خیر، ایجاد تغییر اساسی در رویه و رفتار نسبت به خود و دیگران بوده و لازم است بی‌رحمی را کنار بگذاریم. در واقع روابط اجتماعی، عاطفی و انسانی را بازسازی کنیم و تا در آن صورت شیوع هر بیماری گرچه مانع رفت و آمد انسان‌ها، درآمدزایی و اشتغال شود اما همین بیماری‌ها می‌تواند مانع اخلاق‌گرایی هم باشد، آیا ما اجازه داریم نسبت به یکدیگر بی‌رحم تر، دروغگوتر، شیادتر در این ماجرا باشیم و بخواهیم از آب گل آلود ماهی بگیریم!
این روانشناس اظهار کرد: در ابتدای شیوع کرونا شاهد مافیای ماسک و الکل نبودیم، آنچه هنوز هم ادامه دارد و عده‌ای با احتکار این اقلام سعی در سود دهی اجناس خود دارند، این مواردی است که در جامعه ما پیش آمده است و بی‌اخلاقی‌ها روز به روز افزایش می‌یابد، به نظر می‌رسد ساختارهای روانی، فرهنگی و اجتماعی جامعه ما نیاز به تغییر و اصلاح دارد اما این موارد در این روزها مغفول مانده است.
بحران‌های پساکرونا جدی‌تر است
وی ادامه داد: نکته‌ای که در این خصوص حائز اهمیت است، بحران‌های جامعه ایران در پساکرونا است، بحران‌های اجتماعی، روانی و آسیب‌های نوظهور اجتماعی که نه تنها در کشور ما بلکه در کل دنیا بروز خواهد کرد و از امروز باید به فکر آنها بود، در حالی که هیچ فردی به فکر نیست و در واقع باید علاوه بر واکسن کووید ۱۹، واکسن اجتماعی آن نیز تولید شود تا در دورانی که اشاره شد بحران‌ها ریشه‌کن شوند.
کاظمی در پایان با اشاره به تداخل افسردگی فصلی و مشکلات ناشی از خانه‌نشینی در دوران کرونا، تصریح کرد: برای پیشگیری از افسردگی و حتی وسواسی‌هایی که در دوران شیوع کرونا پیش آمده است باید به خدمات بهداشت روانی و مشاوره‌ای در جامعه توجه ویژه‌ای کرد تا به صورت جهادی این خدمات به مردم ارائه شود، معضل بزرگ علاوه بر افسردگی‌های پیش آمده اختلافات زناشویی است که باید با مراجعه با مشاوران برطرف شود، علاوه بر آن باید سرگرمی‌هایی از سوی دستگاه‌های متولی پیش‌بینی و اجرایی شود تا خانواده‌ها در منزل اوقات فراغت خود را به نحو بهتری بگذرانند. در این میان نقش رسانه‌ها حائز اهمیت بوده تا از انتشار اخبار ناگوار جلوگیری کرده و از تزریق انرژی منفی در جامعه پیشگیری کنند.
کرونا تنها یک بیماری نیست
محمد مهدی رحمتی، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار ، اظهار کرد: شرایط بیماری کرونا در کشورمان به گونه‌ای است که نمی‌توانیم صرفاً به این پدیده به عنوان یک بیماری نگاه کنیم، در واقع باید جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به این پاندمی را در نظر گرفت، تصور می‌شود ناپایداری وضعیت معیشتی که به دلیل شرایط نابسامان اقتصادی پیش آمده سبب مضاعف شدن مدیریت و کنترل این بیماری شده است.
وی تصریح کرد: در بخش‌هایی از جامعه به ویژه قشر متوسط به پایین نوعی بی‌تفاوتی نسبت به سلامتی و تندرستی در مردم پیش آمده است، چرا که مردم با مشکلات اقتصادی عدیده‌ای دست و پنجه نرم کرده و هر روز شاهد تحلیل توان خود بوده‌اند و به نوعی روحیه اجتماعی جامعه دچار تزلزل شده است و تأثیرات منفی خود را بروز می‌دهد.
فقدان وحدت رویه در برخورد با هنجارشکنان
این جامعه‌شناس اظهار کرد: از ابتدای شیوع کرونا در کشورمان، فقدان وحدت رویه در برخورد با هنجارشکنان را شاهد بوده‌ایم، همانطور که دیدیم کرونا از ابتدا جدی گرفته نشد، با اضافه شدن مشکلات و بالا رفتن آمار تلفات، انتظار می‌رفت برخوردهای منسجم صورت بگیرد اما تنها نکته مثبت تشکیل ستاد کرونا بود، به نظر می‌رسید حاکمیت باید مجموعه‌ای از تاکتیک‌ها و استراتژی‌ها را تدوین می‌کرد و برحسب شرایط آن را اعمال می‌نمود. بنابراین به جز اقدامات کوتاه مدت که تحت عنوان تاکتیک‌ها می‌شناسیم و شامل تعطیلی‌های مقطعی یا دیگر موارد می‌شود شاهد اقدامات استراتژیک همچون تدوین مقررات و ساز و کار سازگاری مشاغل با کرونا نبودیم.
رحمتی در خصوص شیوه‌های مواجهه دیگر دولت‌ها با این اپیدمی گفت: به نظر می‌رسد باید در خصوص تدوین استراتژی‌ها اقداماتی مانند شناسایی گروه‌های آسیب پذیر، مشاغل رسمی و غیررسمی مانند کارگران مور توجه قرار می‌گرفتند، متأسفانه حمایت چندانی از این اقشار نشد و شاهد نگرانی آنان نسبت به معیشت خود بودیم، بنابراین نباید انتظار چندانی داشت فردی که برای مایحتاج روزمره خود تلاش می‌کند به پروتکل‌های بهداشتی توجه خاصی داشته باشد.
فشارهای اقتصادی عامل بی‌توجهی به پروتکل‌هاست
وی در تشریح نقش رسانه‌ها تصریح کرد: رسانه یکی از نهادهای مهم است که برخی به دلیل صحبت‌های متناقض و نشر اخبار گمراه کننده بعضاً باعث سردرگمی مردم شدند، به طور مثال برخی رسانه‌ها هرگونه تجمع را نهی کردند اما برخی هم بودند که با اعمال شرایطی تجمعات را پذیرفتند و این به زعم بنده باعث چند دسته شدن مردم و جامعه شد.
این مدرس دانشگاه افزود: اگر وضعیت اقتصادی و معیشتی از پایداری لازم برخوردار باشد تا فشارهای اقتصادی کاهش پیدا کند، استفاده از خط مشی‌های تدوینی و پروتکل‌ها صورت می‌گیرد و قطعاً سلامتی در اولویت قرار خواهد گرفت اما با شرایط فعلی، مردم برای تأمین نیازهای روزمره تلاش خواهند کرد و اجرای موارد بهداشتی از سوی اقشار ضعیف به حداقل می‌رسد و جامعه به سوی نوعی از استیصال خواهد رفت، گفتنی است به زعم بنده به دلایل شرایط حاکم بر جامعه بی‌تفاوتی در مردم رخنه نکرده بلکه این نوعی درماندگی از وضعیت است که بدین صورت در مردم نمایان شده است.
