علی مطهری در نشستی با عنوان جمهوری اسلامی از آرمان تا واقعیت که در دانشگاه علامه برگزار شد٬ عنوان کرد: روز دانشجو و امروز حاکی از فریاد در سکوت و جرقه‌ای در تاریکی است٬ چراکه دقیقا چند ماه بعد از کودتای سال ۳۲ بود که خفقان بر کشور حاکم شده بود برای همین این حادثه بسیار ارزشمند است.
وی ادامه داد: هر مکتب و جهان‌بینی باید آرمانگرا باشد و یکی از نشانه‌های مکاتب خوب آرمانگرایی آنهاست. اگر مذهبی نتواند به پیروانش آرمان بدهد٬ پیروان آن دچار پوچ‌گرایی می‌شوند. آرمان انقلاب اسلامی ما در یک جمله حاکم کردن اسلام بر دنیاست و این اساسا آرمان خود اسلام است که داعیه جهانی دارد. اسلام اختلافی بین قوم خاصی ندارد. اسلام از هر نژاد و رنگ و خونی است و خالی از هر نژاد و رنگ و خونی است. اسلام برای سعادت بشریت آمده و به دنبال تشکیل بشریت واحد جهانی است٬ اما اگر دقیق‌تر بحث کنیم آرمان‌های انقلاب اسلامی به عدالت، آزادی و استقلال خلاصه می‌شود.
مطهری گفت: گاهی از کلمات معانی متفاوتی برداشت می‌شود؛ قبل از پیروزی انقلاب نیز در مورد معانی کلمات مناقشه‌های زیادی وجود داشت چپ‌ها می‌گفتند بیاییم از آزادی شعار واحد بسازیم و شعار اتحاد، مبارزه و پیروزی را قرار دهیم. با شکل گرفتن نیروهای اسلامی آنها شروع به این حرف‌ها کردند٬ اما سران انقلاب به‌ویژه شهید مطهری پاسخ آنها را دادند و گفتند اگر می‌گویید آزادی٬ مقصود شما آزادی مذهب است٬ اما مقصود ما از آزادی در واقع آزادی از رژیم شاه و کمونیسم است. بحث عدالت از سوی سوسیال‌ها و سرمایه‌دار‌ها مدل‌های متفاوتی تعریف می‌شد. به گونه‌ای که سوسیال‌ها کار را به قصد استعداد و مزد را به قصد نیاز مطرح می‌کردند. در حالی که این مسئله با آزادی فرد منافات دارد.
اسلام امر بینابینی را مطرح می‌کند و می‌گوید جامعه اسلامی بدون تبعیض است٬ نه بدون تفاوت.
وی افزود: دنیای سرمایه‌داری نیز اصالت را به فرد می‌دهد که این هم موجب شکاف طبقاتی می‌شود٬ اما اسلام امر بینابینی را مطرح می‌کند و می‌گوید جامعه اسلامی بدون تبعیض است٬ نه بدون تفاوت. اختلاف برخورداری‌ها اگر ناشی از اختلاف استعداد‌ها باشد به رسمیت شناخته می‌شود. جامعه اسلامی بدون تفاوت نیست٬ اما بدون تبعیض است. در این صورت هیچ‌گاه شکاف‌های عمیق ایجاد نمی‌شود.
مطهری با بیان اینکه اسلام مسئله عدالت را با معنویت و اخلاق توام کرده است٬ گفت: اهمیت عدالت از نظر اسلام را می‌توان در این جمله شهید مطهری دید که می‌گوید «عدالت در سلسله علل احکام دین است آنچه عدل است دین می‌گوید نه آنچه دین می‌گوید عدل باشد». ما در اسلام حق طلاق را با مرد می‌دانیم٬ اما ممکن است فردی بخواهد از این مسئله سوءاستفاده کند و وظایف خود را انجام ندهد. کسی که می‌گوید این مقیاس عدالت است٬ پاسخی برای این مسئله ندارد و می‌گوید زن باید مثل انسانی مبتلا به سرطان بسوزد و بسازد اما کسی که می‌گوید عدالت مقیاس دین است به این حرف معتقد است حاکم شرع می‌تواند طلاق زن را بگیرد.
وی با تاکید بر اینکه مهم ضمانت اجرای عدالت است گفت: هر مصلحی ابتدا باید خودش صالح باشد آزادی از شعارهای انقلاب ما بوده که به احکام مختلف تحریف شده آزادی اجتماعی یعنی کسی برده دیگری نباشد و آزادی معنوی هم همان آزادی هواهای نفسانی درون است. شهید مطهری معتقد است آزادی اجتماعی بدون آزادی معنوی میسر نیست. در آزادی اجتماعی نظام ارباب و رعیتی ممنوع است. آزادی بیان و تفکر از شاخه‌های آزادی انسانی است و آزادی انسانی یعنی مانعی برابر قوا و استعدادهای انسان وجود نداشته باشد.
پاسخ مطهری به پرسش‌های دانشجویان
علی مطهری در نشست پرسش و پاسخ با دانشجویان که در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد٬ در پاسخ به این سوال که آیا کرسی‌های آزاداندیشی همان چیزی است که مدنظر رهبری بود٬ گفت: کرسی‌های آزاداندیشی همانطور که از نامشان پیداست٬ باید آزاداندیشانه باشد. در تاریخ اسلام نقل شده افرادی در مساجد در ردّ خدا و پیامبر حرف می‌زدند و دیگران پاسخ آنها را می‌دادند٬ روش امامان ما برخورد ملایم و نرم بود.
برخی خطوط قرمز مصنوعی درست می‌کنند
وی افزود: اساسا نظرات مخالفان و معاندان اسلام در کتب مذهبی و دینی وجود دارد. نباید برای آزاداندیشی قید بگذاریم. برای مشخص شدن عظمت انقلاب همه باید آزاد اما باشند متاسفانه گاهی برخی خطوط قرمز مصنوعی درست می‌کنند و می‌گویند نباید فلان موضوع صحبت کنیم که ما موافق این موضوع نیستیم.
اختلاف‌های طبقاتی نشان می‌دهد در بحث عدالت کاملا موفق نبوده‌ایم
مطهری در پاسخ به این سوال که آیا بویی از آرمان‌های انقلاب امروز به مشام می‌رسد٬ گفت: ما در بحث عدالت در دوره‌های مختلف تاریخ بعد از انقلاب متفاوت بوده‌ایم؛ برای مثال در عدالت اقتصادی خوب عمل کرده‌ایم و امروز فاصله روستا‌ها و شهر‌ها از نظر رفاهی کمتر شده است٬ اما شاید باز هم نتوانسته‌ایم درست مدیریت کنیم. وجود اختلاف‌های طبقاتی نشان می‌دهد در بحث عدالت کاملا موفق نبوده‌ایم و باید تلاش بیشتری کنیم.
در دوره اصلاحات حد خوبی از آزادی بیان بداشتیم
از سال ۸۸ به بعد محدودیت‌ها زیاد شد و تا الان نیز ادامه دارد
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: در بحث آزادی دچار فراز و نشیب‌های زیادی بودیم٬ گاهی آزادی بیان قابل قبول بوده و برخی مواقع خیر؛ برای مثال در دوره اصلاحات حد خوبی از آزادی بیان بداشتیم. در دولت نهم نیز نسبتا آزادی بیان قابل قبول بود٬ اما در دوره دولت دهم به‌ویژه از سال ۸۸ به بعد محدودیت‌ها زیاد شد و تا الان نیز ادامه دارد.
وی افزود: در دوره سازندگی هم آزادی بیان ایده‌ال نبوده است. دوره جنگ و استقرار نظام هم نمی‌تواند خیلی معیار باشد٬ چرا که در دوره جنگ هر کشوری محدودیت‌هایی دارد.
برخی می‌‌خواهند احکام گذشته را به امروز سرایت دهند
مطهری با بیان اینکه در دوره جنگ ۱۷ روزنامه بسته شد٬ گفت: امام صحبت کردند و گفتند قلم‌های مسموم باید شکسته شود. این مسئله با شرایط جنگ قابل توجیه است اما قابل سرایت به امروز نیست٬ اشتباه این است که برخی می‌‌خواهند احکام گذشته را به امروز سرایت دهند٬ اما نمی‌گویند حرف امام برای شرایط عادی نبود بلکه برای دوره جنگ بود. معتقدم امروز در زمینه آزادی بیان در شرایط خوبی نیستیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا هنوز هم معتقدیم باید برای تمام طرف های مناظره در سال ۸۸ دادگاه برگزار شود٬ گفت: بله٬ هنوز هم حرف من همان است که بار‌ها گفتم. در سال ۸۸ از ابتدا معتقد بودم حوادث یک مقصر ندارد٬ بلکه سه ریشه می‌توان برای آن ذکر کرد.
وی افزود: اول خطاهای برخی نهادهای حکومتی، دوم برخی شیطنت‌های آقای احمدی‌نژاد و سوم عدم تمکین به قانون از سوی آقایان موسوی و کروبی. من هنوز هم معتقدم اگر بناست مجازاتی صورت گیرد٬ باید هر سه ریشه بررسی شود و سهم هر گروه مشخص شود و روال قانونی طی شود.
این نماینده مجلس نهم تاکید کرد: اگر لازم است محاکمه برگزار شود٬ هر اقدامی باید براساس حکم قانونی باشد٬ نه اینکه تنها یک طرف را مقصر بدانید و آنها را به اسرائیل و آمریکا وصل کنید و بقیه را رها کنید. آنها هم بدون حکم قانونی محصور باشند. این خلاف قانون اساسی است و نباید ادامه پیدا کند و این مسئله باید با گفت و شنود حل شود.
ممنوع التصویر خاتمی بدون حکم قانونی است
ممنوع التصویر خاتمی نیز همچون موضوع حصر بدون حکم قانونی است
مطهری در پاسخ به این سوال که چرا خاتمی باید ممنوع التصویر شود٬ گفت: این مسئله نیز همچون موضوع حصر بدون حکم قانونی است. به طور کلی ما نمی‌توانیم هیچکسی را از حقوقی اجتماعی کنیم. هر محدودیت و مجازاتی باید روال قانونی خود را طی کند و برای آن حکم دادگاه وجود داشته باشد.
وی گفت: ممنوع‌التصویری آقای خاتمی قابل قبول نیست. من وقتی این مسئله از سوی معاون اول قوه قضاییه مطرح شد٬ گفتم این موضوع از کجا آمده و ایشان پاسخ دادند این موضوع از سوی دادستان تهران مطرح شده است٬ اما وقتی از دادستان تهران هم پرسیدم پاسخی داده نشد. ما هم این مسئله را قانونی نمی‌دانیم و معتقدم نباید به آن ترتیب اثر داده شود.
برخی برای گرفتن وام ۵ میلیونی دوندگی می‌کنند و افرادی صحبت از ۵ میلیارد می‌کنند
این نماینده مردم تهران با اشاره به موضوع عدالت گفت: عدالت باید بر ظلم غلبه پیدا کند. عدالت مطلق در هیچ جامعه‌ای وجود ندارد و اگر در جامعه‌ای ظلم غلبه پیدا کرد٬ آن جامعه اساسا باقی نخواهد ماند. اگر جامعه‌ای باقی ماند٬ بدانید که عدالت بر ظلم غلبه پیدا کرده است؛ اگرچه ممکن است میزان عدالت کم باشد٬ اما نمی‌توان گفت در آن جامعه عدالت نیست. در مورد انقلاب اسلامی آنچه از عدالت وجود دارد٬ ایده‌آل نیست. اما نمی‌توانیم بگوییم عدالت اساسا وجود ندارد. وقتی برخی برای گرفتن وام ۵ میلیونی دوندگی می‌کنند و افرادی صحبت از ۵۰ میلیارد می‌کنند٬ نشان می‌دهد یک جای کار اشکال دارد.
برخی اصولگرایان شک داشتند در انتخابات ۸۸ تقلب شده یا خیر
نباید با سوءاستفاده و به هر بهانه‌ای هر کسی را فتنه‌گر بدانیم
مطهری در پاسخ به این سوال آیا استفاده از واژه فتنه برای خانه‌نشین کردن رقبای سیاسی درست است٬ گفت: استفاده از این واژه اشکالی ندارد٬ معنای لغوی فتنه جایی است که در آن امکان تفکیک حق از باطل وجود نداشته باشد. مثل جنگی که در آن گرد و خاک بلند می‌شود و نمی‌توان نتیجه را تشخیص داد. سال ۸۸ هم واقعا این اتفاق افتاد و تفکیک حق از باطل مشکل شد. بنابراین می‌توان کلمه فتنه را برای آن به کار برد. در همان ابتدا برخی از اصولگرایان هم شک داشتند که در انتخابات تقلب شده یا خیر؛ شاید من اولین فردی بودم که لفظ فتنه را کار بردم اما سوءاستفاده از این کلمه درست نیست نباید با سوءاستفاده و به هر بهانه‌ای هر کسی را فتنه‌گر بدانیم.
کاسه‌های داغ‌تر از آش مشکل‌سازی می‌کنند
عده‌ای تصور می‌کنند باید حرف‌های من را بیان کنند٬ خیر؛ هرکس فکر کند و حرف خودش را بیان کند
مطهری اظهار کرد: رهبری در دیدار با دانشجویان به صراحت این گفته را که نمی‌شود ایشان را نقد کرد رد کرده‌اند و اعلام کرده‌اند چه کسی گفته نمی‌شود نقد کرد ما حرفی نداریم و من از انتقاد حمایت می‌کنم.
این نماینده مجلس سپس بخشی از صحبت‌های مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان را برای حاضران خواند که در آن آمده بود: «عده‌ای تصور می‌کنند باید حرف‌های من را بیان کنند٬ خیر؛ هرکس فکر کند و حرف خودش را بیان کند.»
مطهری خاطرنشان کرد: اینکه عده‌ای در کشور اجازه اظهار نظری مخالف رهبری نمی‌دهند مسئله‌ای است که متاسفانه وجود دارد و به اصطلاح کاسه‌های داغ‌تر از آش مشکل‌سازی می‌کنند بنابراین اشکال در ولایتمداران است نه در ولایت فقیه عده‌ای تصور می‌کنند باید از ولایت فقیه بت بسازیم و پرستش کنیم؛ خیر٬ اینطور نیست٬ چون امیرالمومنین هم می‌گوید از من انتقاد کنید.
طبق قوانین موجود مارکسیست‌ها نمی‌توانند با تابلوی خودشان فعالیت کنند
این نماینده مجلس در پاسخ به این پرسش که آیا مارکسیست‌ها می‌توانند در دانشگاه فعالیت تشکیلاتی داشته باشند٬ گفت: ابتدا باید ببنیم براساس قواعد ابتدای انقلاب صحبت می‌کنیم یا قوانین موجود٬ براساس قواعد اولیه انقلاب آنها می‌توانند فعالیت داشته باشند و ما در بیانات شهید مطهری می‌خوانیم که مارکسیست‌ها می‌توانند٬ اما در صورتی که با تابلوی مشخص خودشان حرف بزنند نه اینکه از اسلام و آیه‌های قرآن فکت بیاورند و در تجمع‌های خود عکس امام و رهبری را کنار بگذارند و تصاویر لنین و مارکس را بالا ببرند. طبعا باید در دانشگاه هم با تابلوی خودشان به عنوان کمونیست غیرمسلمان فعالیت کنند٬ اما با قوانین موجود امکان‌پذیر نیست.
تعیین اولویت‌ها برعهده دولت است
پرسش بعدی دانشجویان درباره پرداخت وام ۲۵ میلیونی خرید خودرو به مردم و اولویت آن در مقایسه با پرداخت وام‌های اندک برای ازدواج بود که مطهری اظهار کرد: تعیین اولویت‌ها برعهده دولت است و شاید مسائلی مانند خارج شدن از رکود اقتصادی مطرح باشد.
کاهش تعرفه خودرو در دراز مدت به نفع کشور است
او همچنین در ارتباط با بحث کاهش تعرفه واردات خودروهای خارجی عنوان کرد: این مسئله همواره در مجلس مطرح بوده و زمانی حتی رهبری مخالفت کردند و نمایندگان مجلس نیز اعتراض داشتند. من معتقدم باید تعادل ایجاد شود؛ از یک سو باید جلوی ورشکستگی خودروساز داخلی بگیریم و از سوی دیگر مردم هم باید قدرت انتخاب داشته باشند٬ فکر می‌کنم کاهش تعرفه گرچه در کوتاه مدت آثاری به همراه دارد اما در دراز مدت به نفع کشور است.
از مواضع اصلی خود عقب‌نشینی نکنیم
شعار مرگ بر آمریکا یعنی مرگ بر سیاست‌های آمریکا
این نماینده مجلس همچنین درباره رابطه با آمریکا، حدود آن و شعار مرگ بر آمریکا بیان کرد: فراموش نکنیم که از ابتدای انقلاب قراری برای قطع رابطه با آمریکا مطرح نبود و بعد از ماجرای تسخیر سفارت آنها رابطه‌شان را قطع کردند امروز هم نفس برقراری رابطه اهمیت چندانی ندارد و مهم این است که ما از مواضع اصلی خود عقب‌نشینی نکنیم.
او ادامه داد: اگر رابطه برقرار نشود ولی ما از آرمان‌های خود در ارتباط با موضوع فلسطین عقب‌نشینی کنیم ایراد دارد. در صورت برقراری رابطه هم نباید از آرمان فلسطین عقب‌نشینی کنیم که نه تنها مانع ندارد شاید به نفع انقلاب هم باشد.
این نماینده مجلس تصریح کرد: البته شاید امروز به نفع نباشد ولی اتفاقا صهیونیست‌ها و عربستان سعودی همواره تلاش می‌کنند رابطه ایران و غرب گل‌آلود بماند تا آنها ماهی خود را صید کنند.
مطهری درباره شعار مرگ بر آمریکا گفت: شعار مرگ بر آمریکا یعنی مرگ بر سیاست‌های آمریکا. شخصا تصور می‌کنم تا وقتی این کشور از سیاست‌های اسرائیل حمایت می‌کند٬ سر دادن این شعار ایرادی ندارد.
بعضی نهادهای نظامی بنگاه‌های اقتصادی آسیب‌زا بوجود آورده‌اند
خط قرمزهای مصنوعی ایجاد کرده‌ایم که درست نیست
وظیفه نظارتی مجلس در قبال نمایندگان پرسش دیگر دانشجویان حاضر در این جلسه بود که مطهری در این رابطه اظهار کرد: مجلس با ابزارهای متفاوت از جمله تذکر کتبی، تذکر شفاهی، سوال از افراد مورد نظر، استیضاح و تحقیق و تفحص می‌تواند در برابر بی‌عدالتی‌ها بایستد و نظارت کند که آیا رفتار یک نماینده بر مبنای حوزه اختیارات او قرار داشته یا خیر این نماینده مجلس افزود: در مواردی مانند نهادهای زیر مجموعه رهبری که مالیات پرداخت نمی‌کنند در صورتی که نهاد رهبری با دقت این امور را انجام می‌دهد خط قرمزهایی ساختگی وجود دارد. حتی ایشان گفتند اگر لازم باشد باید از دفتر من هم تحقیق و تفحص کنید. یا در مواردی مانند بعضی نهادهای نظامی که بنگاه‌های اقتصادی آسیب‌زا بوجود آورده‌اند مجلس وارد نمی‌شود و خط قرمزهای مصنوعی ایجاد کرده‌ایم که درست نیست.
مطهری در تشریح قانون نظارت بر نمایندگان توضیح داد: مجلس قانون نظارت را رعایت می‌کند و اگر اعتراضی وجود داشته باشد٬ قطعا پیگیری می‌شود.
قانون نظارت بر نمایندگان اجازه آزادی بیان را می‌گرفت
او در پاسخ به اظهارات یکی از دانشجویان درباره مخالفت با تصویب قانون نظارت بر نمایندگان در گذشته اظهار کرد: در مجلس هشتم مخالف تصویب این طرح بودم چون تصور می‌کردم آزادی بیان نماینده را از بین می‌برد. در متن ارائه شده بندی وجود داشت که عنوان می‌کرد نماینده نمی‌تواند صحبتی کند که موجب نقض امنیت ملی باشد و ما گفتیم ممکن است تمام اظهارات یک نماینده شامل چنین بندی شود و از نظر عده‌ای امنیت ملی نقض شده باشد که این اجازه آزادی بیان را می‌گرفت.
پدیده شاندیز حق تبلیغات ندارد
بخش پایانی این صحبت‌ها و پرسش‌های دانشجویان به موضوع پدیده شاندیز اختصاص داشت که مطهری توضیح داد: در این زمینه اطلاع کافی ندارم اما به هر حال این شرکت به کمک سرمایه اولیه و سهامی که به مردم فروخته کاری عظیم انجام داده است آنها خوب پیشرفتند تا اینکه کار مدتی متوقف شد ولی در حال حاضر به فعالیت ادامه می‌دهد ولی حق تبلیغات ندارد.
نماینده مردم در مجلس افزود: محدودیت‌های ایجاد شده شرایطی را بوجود آورده که مسئولان این پروژه در حال حاضر امکان فروش سهام جدید و پرداخت بدهی‌های خود را نداشته باشند چنین رفتاری موجب فرار سرمایه می‌شود و معتقدم اگر مجوزی صادر شده٬ باید پای آن بایستیم. / ایلنا
