به زعم مریم رمضانی، استخوانْ باستان‌شناسِ ژنتیکْ باستان‌شناس حاضر در شهر سوخته، این یک کشف جالب و قابل توجه است.
یافته ژنتیکی این باستان‌شناس از استخوان‌های استخراج شده در جنوب غرب ایران نشان می‌دهد، هاپلوگروپی که ۵ هزار سال پیش در جنوب غرب ایران بوده، «آردو» است که هم‌اکنون این هاپلوگروپ در جنوب قفقاز و شمال پاکستان دیده می‌شود، به این معنی که ریشه آن مردمان به تمدن عیلام میانی در ۵ هزار سال پیش و جنوب غربی ایران برمی‌گردد. مردمان عیلامِ میانی بعدها به سمت جنوب قفقاز و شمال پاکستان مهاجرت کردند که نتیجه مطالعات نشان می‌دهد اجداد آنها ایرانی بوده‌اند.
هفت تپه یکی از محوطه‌های باستانی ارزشمند است که در ۱۵ کیلومتری جنوب شرق شوش واقع شده و بخشی از تمدن عیلام را در خود جای داده است. آزمایش‌های DNA از استخوان‌های استخراج شده این محوطه، دَرهای جدیدی را از تمدن ۵ هزار ساله عیلام و البته مهاجران ایرانیِ گم‌شده در تاریخ گشوده است.
باستان‌شناسان اکنون آزمایش‌های DNA را در شهر سوخته پی گرفته‌اند تا از سرنوشت مردمان تمدن ۵ هزار ساله شرق ایران نیز مطلع شوند. پس از حدود چهار دهه کاوش، آنها هنوز لوح و یا خطی از این تمدن پیدا نکرده‌اند تا پاسخ سوال‌های بی‌جواب‌شان را بدهد، برای همین استخوان‌ها، اشیاء و حتی خاکِ همراه آنها مهمترین سند برای کشف رازهای شهر سوخته است.
آزمایش‌های DNA گرفته شده از استخوان‌های باستانی، تاکنون معادلات ژنتیکی بسیاری را حل کرده و ریشه مردم ایران و پراکندگی گروهی از آنها را در سطح کره زمین مشخص کرده است.
براساس این مطالعات، تا به حال مشخص شده که هاپلوگروپِ (شاخصه‌های ژنتیکی) مشهدی‌ها به مردم آسیای شرقی نزدیکی بیشتری دارد تا مردم ساکن در نقاط مرکزی ایران.
همچنین براساس یافته‌های باستان‌شناسان، تُرک‌های تبریز و یا ساکن در شمال غرب ایران هیچ نزدیکی ژنتیکی با تُرک‌های ترکیه ندارند.
حال این مطالعات ژنتیکی که آزمایشی سرنوشت‌ساز برای شرق ایران است، با نمونه‌گیری خون از مردم زابل، در شهر سوخته آغاز شده است.
مریم رمضانی که تنها استخوان باستان‌شناس ژنتیک باستان‌شناس در ایران است و تحصیلات‌اش را در دانشگاه تهران کامل کرده، هم اکنون درحال بررسی استخوان‌های استخراج شده از محوطه جهانی شهر سوخته و آزمایشات ژنتیکی روی آنها است. او می‌گوید: ما تکه‌ای از استخوان را استخراج و پودر می‌کنیم تا DNA آن را به دست آوریم. در چند روز گذشته نیز چند نمونه آزمایش خون از مردم بومی زابل گرفته‌ایم تا مطالعات تطبیقی ژنتیک را انجام دهیم و اعقاب مادری مردم ساکن در زابل و استخوان‌های استخراج شده از شهر سوخته را مقایسه کنیم.
او این آزمایش را بسیار مهم و تعیین‌کننده می‌داند. هدف باستان‌شناسان شهر سوخته آن است که از سرنوشت جامعه این تمدن ۵ هزار ساله مطلع شوند.
رمضانی می‌گوید: ما می‌خواهیم بدانیم هاپلوگروپ مردم این منطقه چیست، یعنی تغییرات ثابت در یک جمعیت که باقیمانده را بررسی می‌کنیم. با این آزمایش‌ها مسائل زیادی از شهر سوخته کشف خواهد شد.
استخوان‌های استخراج‌شده در جنوب‌غرب ایران
