بنزن یک ماده سرطان زا شناخته شده است و هنگام استنشاق در غلظت های زیاد یا قرار گرفتن در معرض طولانی مدت خطرناک است. بدترین حالت استنشاق بنزین، مرگ ناگهانی ناشی از کمبود اکسیژن است. اگرچه ممکن است عطر و بوی بنزین را دوست داشته باشید ، قطعاً باید به طور جدی از آن پرهیز کنید. روزنامه خراسان دراینباره نوشته است که این علاقه میتواند نشان از ابتلا به نوعی اختلال روانی بهنام «اختلال پیکا» باشد.
اختلال پیکا
علایم اختلال پیکا را بشناسید
محققان علاقهمندی به بوییدن یا خوردن محصولهای شیمیایی، چون لاک ناخن، خاک، بنزین، چسب مایع، صابون و حتی رنگهای روغنی را از طیف اختلال پیکا دستهبندی کردهاند. اختلال پیکا بر اثر نوعی جهش ژنتیکی به وجود میآید و بیشتر میان کودکان، زنان باردار، افراد دچار استرس غیرقابل کنترل، افراد مبتلا به مشکلهای روانی، کم توانی ذهنی، افراد دچار افسردگی، مبتلایان به وسواس اجباری کندن موی سر، مبتلایان به اسکیزوفرنی و … دیده میشود.اختلال پیکا معمولاً در بین یک یا چند عضو خانواده مشاهده میشود و پزشک با مطالعه سابقه خانوادگی و بررسی عادتهای رفتاری فرد میتواند این اختلال را شناسایی کند، انجام آزمایش خون هم میتواند وجود عفونت یا کمبود آهن و روی را در بدن مشخص کند.علاقه مندی به بوییدن چسب مایع، بنزین، لاک ناخن و … به دلیل افزایش ناگهانی جریان خون نوعی احساس شادی کوتاهمدت در فرد ایجاد میکند و البته پس از مدتی فرد دچار احساس سردرد، تهوع، گیجی، تاری دید و … خواهد شد.
درمان اختلال پیکا چیست؟
برای درمان این اختلال مراجعه به متخصص، شرکت در جلسههای مشاوره، یادگیری هنر و سرگرمیهای جدید، رعایت رژیم خوراکی، انجام ورزش، شرکت در فعالیتهای اجتماعی، ایجاد آرامش در محیط خانواده، کمک به کودک در یادگیری درسهای مدرسه و در برخی موارد مصرف داروهای ضد استرس زیرنظر متخصص برای بازه استاندارد میتواند اثربخش باشد.اختلالی که در بالا توضیح دادیم به معنای آن نیست که شما اگر به بوی بنزین علاقه دارید حتما دچار این اختلال هستید و درصد ابتلای افراد به این اختلال خیلی زیاد نیست. اما لازم است بگوییم نگران نباشید، اگر شما هم از عاشقان بوی بنزین هستید، این علاقه دلایل دیگری نیز دارد که در ادامه توضیح خواهیم داد.
بنزین باعث یادآوری خاطرات میشود
فعالیت مغز به گونهای است که با استشمام رایحهای آشنا، خاطراتی را برای شما تداعی میکند. عطر برگهای سوزنی کاج شما را به یاد اردوهای تابستانی میاندازد و عطر یک غذای خوشمزه، خاطرهی خانهی مادربزرگ و تعطیلات را زنده میکند. این ارتباط قوی بین رایحه و حافظه «پروست» نام دارد. دلیل این نامگذاری اشاره به مارسل پروست، نویسندهی فرانسوی است که با با بیان کلماتی خاطرهای پررنگ از دوران کودکی را که با بوی بیسکوییت که در چای زده شده است، توصیف میکند.حالا ببینیم دلیل علاقه به استشمام رایحهی بنزین چیست؟ ممکن است خاطرهای شیرین و دلپذیر در ذهن همراه با بوی بنزین یا به طور خاص با بنزین، ثبت شده باشد. شاید مغز بوی بنزین را با خاطرات خوش سفرهای تابستانی در دوران کودکی، گشت زدن در دریا با قایق موتوری، دوچرخهسواری در جادههای روستایی یا حضور در کنار پدر در حالی که به ماشین رسیدگی میکرد، گره زده باشد. امکان دارد وقتی بوی بنزین به مشام میرسد، همزمان احساس دنج و نوستالژیک مرتبط با یک خاطره هم زنده شود و همین امر دلیل علاقه به استشمام بوی بنزین باشد.
بوی بنزین مسیر پاداش مغز را فعال میکند
بنزین مسیر Mesolimbic را فعال میکند. بنزن و سایر هیدروکربنها، در هنگام استنشاق، تأثیر سرکوب کنندهای بر روی سیستم عصبی دارند، که منجر به احساس موقتی و سرخوشی میشود. این حس لذت بخش را ایجاد میکند که برخلاف الکل یا داروهای دیگری نیست.دلیل این است که روند بیولوژیکی بی حس کردن اعصاب شما مسیر مزولیمبیک را فعال میکند، که به عنوان مسیر پاداش مغز نیز شناخته میشود. هر زمان که اعصاب بویایی شما به بنزن رسید، سیستم مزولیمبیک عکس دلپذیر دوپامین را به شما منتقل میکند. در اصل مغز شما به شما میگوید، «بله، این خوب است. بیشتر از این کارها کنید.»همانطور که ممکن است تا الان متوجه شده باشید، مسیر مزولیمبیک یکی از بازیگران اصلی در عصبشناسی اعتیاد است. فرقی ندارد که فرد به بازیهای کامپیوتری اعتیاد داشته باشد، معتاد به مواد مخدر باشد یا از استشمام بنزین لذت ببرد؛ مسیر مزولیمبیک است که باعث ایجاد احساس سرخوشی در اثر انجام این کارها میشود. به همین دلیل است که افراد از احساس خوشآیند بو کشیدن بنزین سوءاستفاده میکنند و با این کار به خود آسیب میزنند. پس دوباره تکرار میکنیم، عمدا بنزین را بو نکنید.اما، صریحاً بگوییم که، اینها فقط چند تئوری هستند که توضیح میدهند، چرا بعضی از افراد بوی بنزین را خوشایند میدانند، اما دقیقاً تحقیقات زیادی در مورد این سؤال صورت نگرفته است. در حالی که قانع کننده هستند اما، آنها قطعی نیستند. در حقیقت، دانشمندان امروز در حال یادگیری چیزهای جدیدی در مورد این حس قدرتمند هستند و بدون شک آنها رازهای جدیدی را در آینده کشف خواهند کرد.
مضرات بوییدن بنزین
محققان دریافتند استشمام بوی بنزین در رشد کودکان تاثیر دارد و رشد آنها را کاهش میدهد. همچنین از جمله آسیبهای بوییدن طولانی مدت و زیاد بنزین میتوان به بروز آسیب مغزی، مشکلهای شدید تنفسی، اختلال در عملکرد سیستم عصبی، ایجاد لکههای قرمز و کهیر روی بدن، سردرد، سرگیجه، تهوع، درد شکم، نوسانات خلقی، تمرکز و توانایی تصمیم گیری، احساس بیحسی یا سوزن سوزن شدن دست و پا، خستگی، از دست دادن شنوایی و سطح هوشیاری اشاره کرد. محققان میگویند استنشاق بوی بنزین در میان نوجوانان یک پدیده جدی و گسترده است. بدترین حالت استنشاق بنزین، مرگ ناگهانی ناشی از کمبود اکسیژن است. این مواد از بعضی مواد مخدر هم مضرتر هستند.