روزنامه قانون در ادامه نوشت: خانه دختر به کارگرانی شهرام شاهحسینی و تهیهکنندگی محمد شایسته محصول سال ۱۳۹۲ بوده است که در جشنواره فیلم فجر سال ۹۳ نمایش داده شد و نماینده ایران در جشنواره توکیو نیز بود. اما در این فاصله زمانی هیچگاه رنگ پرده را در ایران به خود ندیده است.
این فیلم داستان دو دختر دانشجوست که به دنبال کشف راز مرگ هم دانشگاهی خود، درست در روز پیش از مراسم عروسیاش هستند. در همین بین مرتضی، نامزد دختر قصد دارد خانه کوچکشان را زیر قیمت بفروشد تا زودتر از محله و نگاه سنگین مردمانش فرار کند و … . از جمله بازیگران این فیلم، که به معضلات جامعه امروز ایران میپردازد، میتوان به حامد بهداد، پگاه آهنگرانی، باران کوثری و رعنا آزادی و … اشاره کرد.
خانه دختر در جشنواره فیلم فجر سال قبل در ردیف فیلمهای جنجالی جشنواره قرار گرفت و پس از اکران ویژه منتقدان و خبرنگاران بود که حرفهایی از عدم امکان نمایش این فیلم مطرح شد. همان زمان نیز این موضوع مطرح شد که این فیلم تنها با انجام اصلاحاتی میتواند راهی پرده نمایش شود.
اولین نشانهها از عدم نمایش
در ابتدا، حوزه هنری و سینماهای در کنترل آن بود که اعلام کرد این فیلم را اکران نخواهد کرد. زمانی که موضوع اکران سینماها در فروردین ۹۴ مطرح شد، برای نخستینبار از خانه دختر نام برده شد و در تصمیم اول قرار شد که این فیلم برای اردیبهشت ۹۴ بعد از اعمال اصلاحاتی اکران شود اما همان زمان و همزمان با تحریم حوزه هنری، با واکنشهای مخالف بسیاری نیز مواجه شد؛ واکنشهایی که در نهایت وزارت ارشاد را وادار به عقبنشینی کرد و این وزارتخانه از تصمیم خود برای اکران فیلم کوتاه آمد و تعدادی از نمایندگان مجلس نیز در رابطه با این فیلم به اظهارنظر پرداختند. بیژن نوباوه یکی از آن نمایندگان بود که گفت: «من این فیلم را ندیدم و نمیتوانم در مورد اکران آن نظر بدهم و تنها شورای اکران میتواند در مورد نمایش یا عدم نمایش یک فیلم تصمیمگیری کند.»
وی در ادامه گفته بود: «متاسفانه گاهی اوقات بعضی از افراد طبق سلیقه شخصی خود با فیلم برخورد میکنند و در مورد آن نظر میدهند اما هر نظری که یک شخص در مورد هر فیلمی بدهد صلاحیت عمومی ندارد و تنها کارشناسانی که در شورای اکران هستند میتوانند در مورد یک فیلم نظر قطعی دهند. متاسفانه بعضی از فیلمها پروانه ساخت میگیرند اما فیلم طبق فیلم نامه ساخته نمیشود و یکی از عوامل اصلی که موجب اکران نشدن یک فیلم میشود همین موضوع است. فیلم خانه دختر نیز باید توسط شورای اکران بررسی و در صورت انطباق با فیلمنامه و دیگر مسائل مجوز اکران بگیرد اما این جمله را دوباره تکرار میکنم که وزارت ارشاد بهتر از دیگر ارگانها میتواند در مورد این مسأله تصمیم بگیرد.»
اما گویا ماجراهای خانه دختر را تمامی در کار نبود،فیلمی که بارها برای امکان اکران راهی وزارت ارشاد شد و هر بار با اصلاحاتی مواجه میشد. در نهایت یک هفته قبل بود که توئیتر حامد بهداد بازیگر این فیلم خبر دادکه مشکلات اکران خانه دختر خاتمه یافته است و این فیلم تا دو هفته دیگر اکران خواهد شد. پس از آن نیز بود که خبرها حکایت از اکران فیلم در نوبت دیماه میداد به نظر میرسید بالاخره طلسم اکران تنها فیلم توقیف شده که در دوران دولت تدبیر و امید تولید شده است شکسته خواهد شد که عصر دیروز خبر رسید «خانه دختر» این بار با دستور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توقیف شده است.
پروانه نمایش اثری ندارد
به این ترتیب فیلم دیگری که دارای پروانه نمایش است نیز به لیست فیلم هایی چون خانه پدری که آن نیز پروانه نمایش داشت اما از اکران باز ماند اضافه شد. توضیحات تهیه کننده فیلم محمدشایسته نیز تنها به ابهامات می افزاید. شایسته میگوید که با اینکه فیلم چهار بار پروانه نمایش گرفته است اما این بار و متاسفانه با دستور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی فیلم توقیف شده و امکان اکران ندارد.
وی ادامه داد: وزیر اعلام کرده سازندگان فیلم اصلاحات لازم را انجام ندادهاند، اما واقعیت این است که ما بعد از جشنواره سال گذشته در چهار مرحله اصلاحات موردنظر را انجام دادیم. شایسته اما تمایلی به صحبت بیش از این نشان نمیدهد و نمیخواهد شاید بیش از این امکان اکران فیلم خود را کمترکند و تنها تاکید میکند که در ۱۰ روز آینده یک نشست مطبوعاتی با حضور اهالی رسانه برگزار میکند و در آن درباره وضعیت فیلم و اتفاقاتی که برای آن رخ داده است؛ مفصل صحبت خواهد کرد.
اصلاحیهها کدام هستند
پیش از این شایعات و گمانهزنیهایی در رابطه با وضعیت اصلاحیههای فیلم «خانه دختر» مطرح شده بود. این که سازندگان «خانه دختر» پذیرفته بودند که در ازای انجام چهار اصلاحیه، فیلم خود را به اکران عمومی برسانند. با طرح این موضوع، گمانهزنیها در مورد این اصلاحیهها آغاز شد. چنانکه برخی رسانهها خبر دادند یکی از موارد اصلاحی مربوط به دیالوگهایی است که میان حامد بهداد و بابک کریمی که به ترتیب نقش داماد و پدرزن را در فیلم بازی میکنند، در خانه پدرزن درمیگیرد؛ در این نما پسر جوان که داغدار از دست دادن نامزدش است پدرزن را تهدید میکند به اینکه نگذارد حرفهایی بزند که آبروی وی را زیر سوال میبرد.
به ادعای رسانهها، دیگر مورد اصلاحی مربوط به نمایی است که پدرزن، پسر خردسالش را به بهانه بازی کردن به بیرون از خانه فرستاده و دراز میکشد و نگاههای مشکوکی به دخترش میاندازد. نماهای مربوط به حضور مادر سنتگرای پسر جوان و اجباری که وی به دختر جوان برای حضور نزد پزشک میکند و سکانس مربوط به حضور پدرزن و داماد در پزشکی قانونی، از دیگر مواردی بود که بنابر گمانهزنیها باید تعدیل میشد. هرچند شاهحسینی، کارگردان جوان فیلم در همان روزها این موضوع را رد کرد و گفت تنها ۳۰ ثانیه مشمول اصلاحیه شده است اما سخنان دیروز محمد شایسته، تهیهکننده فیلم نشان میدهد که فیلم بارها مورد اصلاح و تعدیل قرار گرفته است.
در هر حال خانه دختر گویا همچنان در مسیرهای منتهی به وزارت فرهنگ و ارشاد در تردد خواهد بود. این بار مسأله تنها اصلاحیه ای بر این فیلم نبوده است و خبری که خود تهیهکننده میدهد توقیف با دستور مستقیم وزیر است.
فشارهای بیرونی به ارشاد
گویا فشارهای گاه و بیگاه از سوی تندروها و برخی نمایندگان مجلس نتیجه داده است و حال وزیر ارشاد که تاکنون سه کارت زرد از مجلس گرفته است قصد ندارد برای بار چهارم و این بار به بهانه فیلم «خانه دختر» راهی مجلس شود. راه سادهتر در این میان هم احتمالا جلوگیری از اکران فیلمی چنین پرحاشیه است. اما شاید یک بار بالاخره باید سوال کرد که چطور میشود از معضلات جامعه سخن گفت آنگاه که تحمل فیلمهایی که از آن معضلات سخن میگویند در جامعه وجود ندارد؟
مصداق سیاهنمایی در جامعه آیا یک فیلم است یا آنچه که زیر گوش و چشم مسئولان میگذرد و ترجیح میدهند بدون دیدن از آن بگذرند. سینمای اجتماعی آینه تمامنمای یک جامعه باید باشد، بدون توجه به اینکه آیا انچه از آن سخن میگوید سیاه است یا سفید، باید کارگردان و نویسنده این ژانر سینمایی بتوانند از معضلات سخن بگویند.
نباید از یاد برد که فیلمی چون «هیس، دخترها فریاد نمیزنند» تا مدتها به سیاهنمایی متهم بود اما در نهایت یکی از بهترین فیلمها در گیشه بود که موفق شد هشدارهای بسیار درستی را به خانوادهها منتقل کند؛ همانگونه که خانه دختر تلاش دارد به خانوادهها در رابطه با وضعیت فرزندانشان هشدار بدهد.
اینکه وزارت ارشاد اکنون تسلیم فشار تعدادی از نمایندگان مجلس و همچنین تندروهایی که نمیخواهند ورای آنچه در جهان اطرافشان میگذرند را ببینند، شود، میتواند زنگ خطری باشد در راه ساخت و تولید فیلمهایی که سعی میکنند در جامعه مؤثرتر از تنها صنعت سرگرمی باشند.