با آن‌که مسؤولان میراث فرهنگی و گردشگری و محیط‌زیست استان خراسان جنوبی در اصل موضوع، یعنی غار بودن «جهنم» تردید داشتند و آن را چاهی بیش نمی‌دانستند و بر همین اساس با صدور مجوز بهره‌برداری “منگنز” و در ادامه “مرمر” از محدوده و داخل آن موافقت کردند، اما در کارگروه غارشناسی کشور، بر غار بودن جهنم صحه گذاشته شد و اعضای این کارگروه از مسؤولان استانی خواستند هرگونه عملیات حفاری یا معدن‌کاری در محدوده این اثر طبیعی تا زمان حضور تیم غارشناس برای تعیین وضعیت، متوقف شود.
اکنون محمدرضا ایلخانی – دهیار تپه طاق – که با همراهی مردم بومی آن منطقه، مُصرانه پیگر حفاظت از این اثر طبیعی بوده، به ایسنا خبر داد: دستگاه حفاری معدن که تقریبا ۳۰ متر تا دهنه‌ی غار چاهی جهنم فاصله داشت، سرانجام جمع شد. لازم است از حمایت مسوؤلان و همچنین همکاری معدن‌کار برای حفاظت از این اثر طبیعی قدردانی شود.
او تاکید کرد: فعلا هیچ‌گونه عملیاتی در محدوده غار جهنم تا تعیین تکلیف وضعیت آن انجام نمی‌شود، چراکه باید مشخص شود این غار مناسبِ چه نوع فعالیتی است. ما منتظر آمدن گروه غارشناس هستیم تا زودتر تعیین تکلیف شود.
غار چاهی «جهنم» در ۱۹۵ کیلومتری شهرستان طبس و ۸۵ کیلومتری عشق‌آباد، در کوهستان یخاب و در نزدیکی روستای «تپه طاق» واقع شده که دی‌ماه سال ۹۳ اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان جنوبی برای حفاظت از آن، ضوابط محکمی را تعیین و هرگونه اقدامی را که از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی تا شعاع یک کیلومتری دهنه این غار رخ دهد، ممنوع اعلام کرد.
با این حال سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی در نامه‌ای اجازه قانونی به معدن‌کاران برای اکتشاف و حفاری “منگنز” از معدنی در نزدیکی چاه «جهنم» را داد. این نامه به استناد موافقت کارگروه غارشناسی استان برای صدور پروانه اکتشاف صادر شد.
کارگروه غارشناسی استان خراسان جنوبی که ریاست آن بر عهده مدیرکل حفاظت محیط زیست استان است، در شرایطی با صدور این مجوز موافقت کرد که اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان پس از ارزیابی اولیه و بدون آن که‌کارشناسی داخل غار برود، اعلام کرده بود؛ این غار یک اثر تاریخی نیست.
بنابر‌این معدن‌کاران دستگاه حفاری معدن را در نزدیکی دهانه‌ی جهنم، که به گفته‌ی دهیار فقط ۳۰ متر تا دهانه فاصله داشت، کار گذاشتند که البته اکنون این دستگاه جمع شده است.
براساس آخرین رأی کارگروه غارشناسی قرار شد اعلام نظر و تصمیم درباره این غار به ارائه نظر کارشناسی و مطالعات غارشناسی منوط شود. بر همین اساس باید گروهی از غارشناسان با ورود به داخل وضعیت و تکلیف آن را روشن کنند.
طبق اعلام مدیر میراث فرهنگی و گردشگری طبس که جهنم در حوزه استحفاظی آن قرار دارد، هزینه‌ی حضور این گاروه غارشناس، حدود ۵ میلیون تومان برآورد شده است که تاکنون برای پذیرش این مسؤولیت از سوی اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان جنوبی اعلام آمادگی نشده است.
طبق ماده ۶۰ فصل سوم و ماده ۱۶ فصل پنجم آیین‌نامه شماره ۳۸۷۶۷۱۷۷۹۲ مورخ ۲۹٫ ۱٫ ۸۹ مصوب هیأت وزیران، مسؤولیت حفاظت و نگهداری غارهای خارج از مناطق چهارگانه و همچنین پیگیری موارد حقوقی مربوط به آنها به عهده سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است.
