امروز تقریبا هر کسی دائم یک جی‌پی‌اس با خود حمل می‌کند. همه تلفن‌های هوشمند مجهز به گیرنده جی‌پی‌اس هستند. هر چند وقت یکبار مشکل خطای عملکرد جی‌پی‌اس به صدر اخبار میرسد.
اگر تلفن همراه موقعیت را اشتباه نشان می‌دهد یکی از این دو حالت اتفاق افتاده: یا شما از یک اپلیکیشن هک اطلاعات جی‌پی‌اس استفاده می‌کنید یا سیگنالی که به سامانه جی‌پی‌اس شما میرسد حامل اطلاعات اشتباه است و به اصطلاح، جی‌پی‌اسِ شما را “گول” می‌زند.
در حالت اول که معمولا با خواست صاحب گوش تلفن همراه انجام می‌شود هدف شما ندادن اطلاعات درست به اپلیکیشن‌هایی است که به موقعیت مکانی شما دسترسی دارند. مثلا ممکن است بعضی راننده‌های تاکسی‌های اینترنتی از این روش استفاده کنند تا سفر‌های دروغین ثبت کنند درحالیکه در خانه نشسته‌اند.
گول زدن جی‌پی‌اس، اما روش پیچیده‌تری است و به ابزار‌های فرستنده سیگنال نیاز دارد. برای درک بهتر این موضوع اول باید نحوه عملکرد سیستم موقعیت‌یاب جهانی روشن شود.
آمریکا فناوری موقعیت‌یاب جهانی را ابداع کرده و هدایت می‌کند. در حال حاضر ۳۱ ماهواره موقعیت‌یاب در مدار میانی به دور کره زمین در گردشند. سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی این فناوری را برای استفاده در ناوبری غیرنظامی پذیرفته است.
ماهواره‌های ناوبری در مدار زمینجیپیاس چگونه کار می‌کند؟
یک سیستم ساده موقعیت‌یاب جهانی یا جی‌پی‌اس می‌تواند موقعیت مکانی را با خطای کمتر از هشت متر محاسبه کند. برای این منظور ۳۱ ماهواره در مدار میانی زمین دائم در حال ارسال اطلاعات مکانی به سمت زمین هستند. دستگاه‌های گیرنده میتوانند موقعیت خود را با این اطلاعات معین کنند، با تفریق زمانی که سیگنال ارسال شده و زمانی که سیگنال دریافت شده.
بگذارید این محاسبات را با جزئیات بیشتری توضیح دهم. هرکدام از ماهواره‌های سامانه موقعیت‌یاب، مجهز به یک ساعت اتمی‌اند که با دقت بسیار بالا با یکدیگرروی یک زمان تنظیم شده‌اند. سیگنالی که از هر ماهواره فرستاده می‌شود حاوی موقعیت دقیق ماهواره در مدار و لحظه دقیق فرستادن سیگنال است.
دستگاه گیرنده با دریافت سه سیگنال مجزا از سه ماهواره باید بتواند موقعیت تقریبی سه بعدی خود را به دست بیاورد. اما این جواب خطا دارد، چون ساعت دستگاه‌های گیرنده جی‌پی‌اس خیلی دقیق نیست. دستگاه گیرنده باید مدت زمان دقیق سفر سیگنال را هم حساب کند و برای این کار باید مجهز به یک ساعت اتمی باشد که با آن سه ماهواره همزمان شده باشد.
برای جبران این کمبود (و خودداری از تعبیه ساعت اتمی در تلفن همراه) سیگنال دیگری از یک ماهواره چهارم گرفته می‌شود. چهار معادله، چهار مجهول. به این ترتیب موقعیت مکانی یعنی طول جغرافیایی، عرض جغرافیایی و ارتفاع و همینطور زمان به دست می‌آید.
سیگنال‌هایی که ماهواره‌ها از مدار زمین می‌فرستند در تمام جهت‌ها پخش می‌شوند. این سیگنال‌ها وقتی روی کره زمین به ما می‌رسند خیلی پرانرژی نیستند. به علاوه عبور از لایه‌های متعدد جو هم سرعت و انرژی این سیگنال‌ها را گرفته است.
به همین دلیل است که گاهی زیر درختان پربرگ یا در کنار ساختمان‌های بلند جی‌پی‌اس شما خوب کار نمی‌کند. اگر یک دستگاه فرستنده سیگنال نزدیک شما باشد براحتی می‌تواند با سیگنال پرقدرت خود بر سیگنال ضعیف رسیده از فضا غلبه کند و اطلاعات خود را جایگزین اطلاعات واقعی کند.
به این عمل جمینگ یا “گول زدن” سیگنال جی‌پی‌اس گفته می‌شود. از این روش برای گمراه کردن کشتی یا هواپیما در جنگ الکترونیک استفاده می‌شود و در سال‌های گذشته جمینگ جی‌پی‌اس از طرف نیرو‌های نظامی گزارش شده است.
این روش در سازمان‌های امنیتی هم کاربرد دارد. سازمان‌های امنیتی در شرایط حساس ناچارند برای جلوگیری از نفوذ ابزار‌های کنترل خودکار، سیگنال‌های غلط جی‌پی‌اس منتشر کنند. مثلا بسیاری از پهباد‌هایی تجاری حتی اسباب‌بازی امروزی باعث نگرانی مسئولان در کشورهای جهان شده‌اند.
در بیشتر اخباری که از جمینگ جی‌پی‌اس منتشر شده موقعیت گیرنده یک فرودگاه را نشان می‌داده است. کشور‌هایی که به جمینگ جی‌پی‌اس مبادرت می‌کنند از روشی استفاده می‌کنند که پرواز پهپاد‌ها را مختل می‌کند. از آنجاکه پرواز پهپاد در نزدیکی فرودگاه خطرناک است، کارخانه‌های سازنده پهپاد موقعیت مکانی تمام فرودگاه‌های دنیا را در حافظه پهپاد ذخیره کرده‌اند تا از آن‌ها دوری کنند.
حتی اگر خلبان پهپاد آن را به سمت فرودگاه هدایت کند، درست در نزدیکی فرودگاه کنترل از دستش خارج می‌شود و پهپاد خودکار از محدوده فرودگاه فاصله می‌گیرد؛ بنابراین اگر در هنگام جمینگ جی‌پی‌اس سیگنال اطلاعات یک فرودگاه را منتشر کنیم هیچ پهپادی قادر به پرواز در نزدیکی ما نخواهد بود.
این سیگنال می‌تواند بحدی قوی باشد که محدوده یک شهر یا بیشتر را دربربگیرد. اگرچه با این کار جلوی پرواز احتمالی پهپاد‌های موذی در کل شهر گرفته می‌شود، ولی در عین حال زندگی روزانه میلیون‌ها شهروند وابسته به فناوری مختل می‌شود و حتی ممکن است جان شهروندان به خطر افتد.
