سیدحسن خمینی مانند آن روز که مورد هجمه تندروها در حرم امام خمینی(ره) قرار گرفت و برای هجمه‌گران دعا کرد امروز هم مانند آن روز، گذشت را سرلوحه کار خود قرار داده و در برابر آنچه نکرده و به او نسبت می‌دهند مانند همیشه لبخندی آرام می‌زند تا بگوید او یادگار امامی است که اخلاق برای او در صدر همه موضوعات قرار داشت و اکنون نوبت اوست که در برابر هجمه‌هایی که به واسطه حضورش در انتخابات مجلس خبرگان به او وارد می‌شود، سکوت کند؛ سکوتی که سرشار از ناگفته هاست.
سرانجام آزمون اجتهاد
«آزمون اجتهاد» کلید واژه بحث این روزهای شورای نگهبان، علما، سیاسیون و دلسوزان است. آزمونی که شورای نگهبان برای تایید اجتهاد کاندیداهایی برگزار کرد که اجتهادشان به اثبات نرسیده یا تردیدی نسبت به آن وجود دارد. این آزمون اواخر هفته گذشته برگزار شد و چهره‌های سرشناسی از جمله آیت‌ا… سیدحسن خمینی و آیت‌ا… موسوی بجنوردی در آن حضور پیدا نکردند و همین عدم‌حضور آغاز‌گر ماجرای جدیدی بود. فصل اول این ماجرا پس از اظهارات سخنگوی شورای نگهبان پس از آزمون جامع بود. نجات‌ا… ابراهیمیان در آن روز و در حالی که همگان این پرسش را داشتند که نتیجه عدم‌حضور بزرگان در آزمون چه خواهد بود گفت: « عدم‌حضور این اشخاص راه احراز اجتهاد را مسدود کرد.» و این به معنای ردصلاحیت آنهاست اما نباید فراموش شود که پیش از این موضوع، «آیت‌ا… مومن از فقهای شورای نگهبان گفته بود: «کسی هم که ما با او آشنایی نداریم اما در حوزه تدریس می‌کند، نوارهای جلسات درس او نیز موجود است، خوب هم درس می‌دهد، ملاست و در مسائل سیاسی هم اظهارنظر کرده و مواضعش روشن است؛ این فرد هم نیازی به امتحان اجتهاد ندارد. بنابراین وقتی فقهای شورای نگهبان تشخیص بدهند که یک فرد اعلمیت و همه شرایط را دارد یعنی یک ارتباط علمی با او داشته باشند و برایشان اجتهاد و صلاحیت فرد ثابت شود، دیگر نیازی به آزمون اجتهاد نیست.» که برخی سعی در نادیده شدن این جملات کردند تا به اهداف برنامه‌ریزی شده خود برای سنگ‌اندازی در مسیر حضور آیت‌ا… سیدحسن خمینی برسند. اما این دلواپسان فراموش کردند که شورای نگهبان بر اساس قوانین خود اقدام خواهد کرد و شایعه و شائبه جایگاهی در تصمیمگیری این نهاد ندارد. شورای نگهبان پس از انتشار اظهارات آیت‌ا… مومن طی اطلاعیه‌ای تاکید کرد آنهایی از حضور در آزمون معاف هستند که قبلا نماینده مجلس خبرگان بوده‌اند یا اینکه اجتهادشان به اثبات رسیده باشد. هر چند برخی این موضوع را مطرح کردند که «شورای نگهبان الزام قانونی برای برگزاری امتحان نداشته و تنها به عنوان یک روش برای رسیدن به یقین از آن استفاده کرده است. به این ترتیب اظهاراتی با این مضمون که هرکس در آزمون شرکت نکرده واجد صلاحیت تشخیص داده نمی‌شود، محل تردید است.» تا اینکه سخنگوی شورای نگهبان تکلیف را مشخص کرد. ابراهیمیان گفت: «بنابر اعلام نظر آیت‌ا… مومن عضو فقهای مجلس خبرگان رهبری، ممکن است در ادامه بررسی صلاحیت‌ها، داوطلبی که در آزمون شرکت نکرده است، شرایط اجتهادش محرز شود و بتواند در ادامه مسیر انتخابات حضور داشته باشد.» سخنگوی شورای نگهبان همچنین افزود: «پیامکی برای غایبان آزمون خبرگان رهبری مبنی بر انصراف از داوطلبی ارسال نشده است. داوطلبانی که چنین پیامکی را دریافت کرده‌اند می‌توانند شماره ارسال‌کننده این پیامک را برای پیگیری‌های بعدی در اختیار شورای نگهبان قرار دهند.»
راهی که دلواپسان طی کردند
هراس از حقیقت تنها تعریفی است که می‌توان درباره رفتار و عملکرد این روزهای مخالفان خط اعتدالی که امام خمینی آموزگار آن بود، بیان کرد. حضور سیدحسن خمینی به منزله نقطه پایان بر روزهای خوش دلواپسانی بود که تصور می‌کردند دلسوزانی مانند یادگار امام ورودی به انتخابات نخواهند داشت اما اکنون بدترین لحظه برای آنها زمانی است که با استقبال عظیم مردم از این حضور مواجه می‌شوند. در این میان دلواپسان در اتاق فکر خود، یک جمله آیت‌ا… سیدحسن خمینی را در خاطر نداشتند؛ آنگاه که روز ثبت‌نام گفت: «امام به ما آموختند برای حفظ و تحکیم این انقلاب از همه‌چیز خود بگذریم و من نیز برای انقلاب از آبروی خود خواهم گذشت.» این یعنی هجمه‌ها و شایعاتی که به طور حتم از سوی بدخواهان برنامه‌ریزی شده است، تاثیری بر تصمیم یادگار امام نخواهد داشت.
شائبه اقدام مغایر خواست امام
قبل از ثبت‌نام آیت‌ا… سید حسن خمینی برخی سعی کردند در تصمیم او تردید ایجاد کنند. چنانکه این حضور را مغایر با خواست امام مبنی بر حضور اطرافیانش در قدرت خواندند که سیدحسن خمینی در روز ثبت‌نام اینگونه به آنها پاسخ داد: «این حضور بر اساس دستور امام مبنی بر دفاع از آرمان‌های جمهوری اسلامی است.» پس از ناکامی در امر منصرف کردن یادگار امام از ادامه مسیر بود که فاز بعدی تخریب آغاز شد و مسئول دفتر آیت‌ا… مصباح‌یزدی گفت: «هاشمی به دنبال سیاسی کردن مجلس خبرگان است و برای اجرای برنامه خود نیاز به سربازانی دارد که بهترین آن نوه‌های حضرت امام(ره) هستند. » اما آیت‌ا… سیدحسن خمینی پیش‌تر پاسخ این هجمه‌ها را با گفتن این جملات که «درس مرحوم آخوند این است که اگر می‌خواهید مردانه زندگی کنید باید هزینه دهید و همه‌چیز به ۶ متر پارچه روی سر نیست! بلکه باید هزینه دهید؛ مسیر روزی پلو دارد و روزی ناسزا شنیدن.» داده بود یعنی او خود را آماده شنیدن این اظهارات کرده بود و کرده است. در مرحله بعدی و قبل از بررسی‌های شورای نگهبان و پیش از بحث آزمون بود که عده‌ای از دلواپسان پروژه آینده را لو دادند. اکنون نیز فرمان سکوت به دلواپسانی داده شد که سعی داشتند به هر طریقی سیدحسن خمینی را آماج تهمت‌ها قرار دهند اما آنها دست از شیوه‌های نخ‌نما شده خود برنخواهند داشت.
راهکارهای تاییدصلاحیت
شورای نگهبان برای بررسی احراز صلاحیت‌های علمی نامزدهای خبرگان و تشخیص اجتهاد آنان، چهار راه را اعلام کرده است. یکی اینکه اجتهاد افراد آنقدر مشهور باشد که حوزه‌ها و علما و فقها این را بدانند. مانند مراجع و افراد صاحب فتوا که همه در حوزه‌های درسی و… از اجتهاد آنان خبر دارند. از کسانی که در چنین حدی از فقاهت و اجتهاد هستند، آزمون نمی‌گیرند. کسانی که چندین کتاب تحقیقی فقهی نوشته‌اند، نیز اجتهادشان مشخص است. چون اینگونه کتاب‌ها را فقط مجتهدین می‌توانند بنویسند. برای همین است که درباره برخی کاندیداها، شورای نگهبان در تایید اجتهادشان به جزوه‌هایشان استناد می‌کند. سومین راه احراز صلاحیت نیز کلاس‌های درس برخی از آقایان است که در میان فضلا و علما جا افتاده است. کسانی که مجتهد نباشند، نمی‌توانند چنین کلاس‌هایی را برگزار کنند. به جز کسانی که شهرت به اجتهاد دارند، کتب تحقیقی نشان‌دهنده اجتهاد دارند یا کلاس‌های درسشان نشان‌دهنده اجتهادشان باشد؛ دیگران باید در آزمون تشخیص اجتهاد شرکت کنند؛ یعنی اگر کسی هیچ یک از این سه ویژگی را نداشته باشد، شورای نگهبان ناچار است که از طریق آزمون اجتهادش را تشخیص دهد. دراین میان باید در نظر داشت: «آیت‌ا… سید حسن خمینی به تدریس دروسی می‌پردازد که شرط اصلی تدریس آن اجتهاد متجزی است و بیش از ۲۰۰ شاگرد پای درس رسائل وی حاضر می‌شدند که این تعداد شاگرد با توجه به کلاس‌های مشابه، تعداد قابل توجهی به شمار می‌رود.»
تایید اجتهاد سید حسن خمینی
پیش از مسائل عنوان شد که آیت‌ا… وحید خراسانی اجتهاد سید حسن خمینی را تایید کرده و گفته است: «سیدحسن امید آینده حوزه علمیه است.» آیت‌ا… جوادی‌آملی از مراجع تقلید نیز درباره جایگاه علمی سیدحسن خمینی می‌گوید: «سیدحسن آقا از نظر فقهی در زمره علمای بزرگی است که جلسات درس فقه و اصول را بسیار خوب و پربار برگزار می‌کند و بنده ایشان را از هر حیث واجد شرایط می‌دانم.» آیت‌ا… حاج شیخ عباس محفوظی از مراجع تقلید نیز ضمن تاکید بر مراتب فقهی و اجتهادی سیدحسن خمینی از کاندیداتوری او برای مجلس خبرگان استقبال کرده است. آیت‌ا… سیدمصطفی محقق داماد نیز درباره اجتهاد سیدحسن خمینی می‌گوید: نظر بنده درباره ایشان همان نظر اخوی است. آیت‌ا… سیدعلی محقق داماد از اساتید حوزه علمیه قم ضمن تجلیل از شخصیت خانوادگی و علمی یادگار گرامی امام، سیدحسن خمینی تاکید کرد: «ایشان به رتبه اجتهاد و قدرت استنباط نائل آمده است.»
آیت‌ا… موسوی بجنوردی تایید شده است
آیت‌ا… موسوی بجنوردی هم در این ایام از گزند دلواپسان در امان نبود و او هم که در آزمون اجتهاد دعوت نشده بود از سوی بدخواهان رد صلاحیت شده خوانده شد اما این دلواپسان نمی‌دانستند که موسوی بجنوردی رئیس شورای عالی قضائی در زمان امام بوده که شرط احراز این سمت هم اجتهاد است. بنابراین بار دیگر تیر تندروها به سنگ خورد.
گزارش از مطهره شفیعی – آرمان
