رویای زندگی بهتری در سر دارند و برای آن شاید تا پای مرگ هم بروند. می‌گویند مرگ یک بار شیون یک بار! برخی از مهاجران از راه‌های غیرقانونی و قاچاقی خارج می‌شوند. در این میان ممکن است قاچاق‌برها پولشان را بگیرند و آنها را در همان ابتدای راه یا میانه راه رها کنند.یکی از کسانی که تجربه این اتفاق را دارد، می‌گوید: «پنج هزار یورو برای خروج به یکی از آنها داده بودم. تا چندین ماه در میان مسیر مهاجرت بلاتکلیف مانده بودم. نه پولم را می‌داد و نه مرا خارج می‌کرد. به زحمت و از راه زور توانستم پولم را بگیرم. خیلی‌ها هم نمی‌توانند پولشان را پس بگیرند و دستشان هم به جایی بند نیست.»
او می‌گوید: «برای رسیدن به اروپا باید از کانال یونان رد شویم. یونان جهنم مهاجران غیرقانونی است. اینجا اگر چهره و تیپ اروپایی نداشته باشید ماموران یونانی سریع با شما برخورد کرده و اگر غیرقانونی وارد شده باشید در یک پروسه سختی قرار می‌گیرید.»سختی‌های مهاجرت اما گاهی به مرگ هم ختم می‌شود. مرگ خانواده پنج نفری ایران‌نژاد در آبان ماه سال جاری روایت قصه تلخ مهاجرانی است که از سردشت ارومیه با رویای یک زندگی بهتر راهی سرزمین‌های دیگر شدند. رویایی که با عبور از کانال مانش در آب‌های بین فرانسه و بریتانیا غرق شد.
از سوی دیگر بر اساس آمارهای منتشر شده در سالنامه رصدخانه مهاجرت ایران، تعداد ایرانی‌هایی که در کشورهای دیگر در وضعیت پناهندگی قرار دارند از حدود ۱۰۲ هزار نفر در سال ۲۰۰۶ به ۱۳۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است.مدیر رصدخانه مهاجرت ایران: «دلیل و نیروی محرکه اصلی مهاجرت‌های ایرانیان به خارج از کشور مسائل و چالش‌های اقتصادی است.»
علت اصلی مهاجرت ایرانیان چیست؟
«اگر همین موقعیت و شرایطی که اینجا دارم را در ایران داشته باشم، برمی‌گردم.» این را یکی دیگر از مهاجرانی می‌گوید که هفت سالی است از ایران رفته است.بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران نیر می‌گوید: «بر اساس اطلاعات مبتنی بر مراجع قابل استناد و همچنین پیمایش‌های صورت گرفته، دلیل و نیروی محرکه اصلی مهاجرت‌های ایرانی‌ها به خارج از کشور مسائل و چالش‌های اقتصادی است که خود را در قالب کانال‌های مهاجرتی مختلف بروز می‌دهد.»برای یک ویزای کاری در کشوری مثل کانادا حدود ۲۱۵ میلیون تومان و در کشورهای اروپایی حدود ۲۵۰ میلیون تومان باید هزینه کرد. (هزینه‌ها به قیمت روز دلار و یورو در بازار ارز بستگی دارد.)
مهاجرت چقدر خرج دارد؟
هزینه مهاجرت بسته به نوع ویزا و کشور محل اقامت متفاوت است. یکی از موسساتی که در حوزه ویزای تحصیلی فعالیت دارد، می‌گوید: «در یک پروسه ۵ ماهه دانشجو به کشورهای دیگر می‌فرستند. برای سه کشور امریکا، انگلیس و کانادا حدود ۲۰۰ میلیون تومان شخص باید قبل از رفتن هزینه کند. بعد از اخذ ویزا هم سالانه به طور میانگین حدود ۷۰۰ میلیون تومان برای دانشجو در کشور مورد نظر باید هزینه کند.»یکی از مراکزی که برای ویزای کار فعالیت می‌کند، می‌گوید: «برای گرفتن ویزای کاری باید سن زیر ۴۵ سال باشد، ما ویزای سه ساله برای شما آماده می‌کنیم. هزینه مهاجرت اگر کشور مورد نظر کانادا باشد برای شخص اصلی ۹ هزار دلار امریکا، برای همسر دو هزار دلار و به ازای هر فرزند هزار دلار باید پرداخت کنید. اگر کشور اروپایی باشد حدودا همین رقم اما به یورو حساب می‌شود. هزینه پرواز و بلیت هم به عهده خودتان است.»به عبارتی برای یک ویزای کاری در کشوری مثل کانادا حدود ۲۱۵ میلیون تومان و در کشورهای اروپایی حدود ۲۵۰ میلیون تومان باید هزینه کرد. البته بستگی به قیمت روز دلار و یورو در بازار ارز دارد.
ایرانی‌ها به کدام کشورها مهاجرت می‌کنند؟
بر اساس آمارهای سازمان ملل و بانک جهانی ۲۰۲۰ تعداد ۱۰ کشور جهان که بیشترین جمعیت ایرانی‌های خارج از کشور را دارد عبارتند از: امارات متحده عربی، آمریکا، کانادا، آلمان، انگلستان، ترکیه، سوئد، استرالیا، اسرائیل و کویت.اقامت‌های کاری و پناهجویی ایرانی‌ها در اروپا در دوره ۲۰۱۸-۲۰۱۰ سه برابر شده است.بررسی اطلاعات و آمارهای منتشر شده از سوی رصدخانه مهاجرت ایران نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۸ میلادی، ایرانی‌ها دارای اقامت پناهندگی با رقمی بیش از ۵۶ هزار نفر و بعد از آن اقامت خانوادگی با رقمی بیش از ۴۲ هزار نفر جمعیت را دارند. به عبارتی پناهندگی بیشترین نوع مهاجرت ایرانی‌ها بوده است. بر اساس این آمارها اقامت‌های کاری و پناهجویی ایرانیان در اروپا در دوره ۲۰۱۸-۲۰۱۰ سه برابر شده است.همه این آمار وارقام نشان از مهاجرت سرمایه انسانی ایران است که طی سال‌های اخیر اتفاق افتاده است. سرمایه‌ای که بسیاری از آنها هم دل در گرو توسعه و پیشرفت کشور خود دارند و هم امکان رشد و پیشرفتی در اینجا نمی‌بینند.
