از مسکو، در روزهای اخیر بار دیگر مساله بازگشت روسیه به گروه هفت باتوجه به اظهارات رئیس جمهوری آمریکا در مخالفت با حضور روسیه در این گروه در رسانه ها مطرح شد.
جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا به تازگی بار دیگر مخالفت کشورش را با حضور روسیه در گروه هفت و احیای موقعیت کشور به عنوان عضو این گروه اعلام کرد و در اظهاراتی ضدروسی مدعی شد که روسیه به خود اجازه می دهد به دمکراسی حمله کند و ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه به ضربه زدن به مشارکت بین آمریکا و اروپا می پردازد.
این اظهارات بایدن در حالی مطرح شد که روسیه چنین درخواستی را نکرده است و مقامهای روس ترجیح می دهند در مورد بازگشت دوباره کشورشان به جی هفت سخنی نگویند.
دو سال پیش رئیس جمهوری روسیه در پاسخ به سوال خبرنگاری درخصوص امکان بازگشت روسیه به گروه هشت گفت: گروه هشت وجود ندارد و همینک گروه هفت است.
پوتین در جمع خبرنگاران در مورد دیدگاه روسیه به مشارکت در چارچوب گروه هفت گفت: هرگونه تماس همواره سودمند است و ما هیچ چیزی را بعید نمی دانیم.
دمیتری پسکوف سخنگوی رییس جمهوری روسیه نیز که معمولا بخشی از برنامه کاری ولادیمیر پوتین را در رسانه ها اعلام می کند، خاطرنشان کرد: بازگشت روسیه به گروه هفت در دستور کار قرار ندارد.
وی گفت: موضوع بازگشت روسیه به گروه هفت مطرح نیست و درباره آن هیچ بحثی صورت نمی گیرد اما مسکو برای همکاری با شرکای خود آمادگی دارد.
چرا عضویت روسیه در گروه هفت تعلیق شد
موضوع تعلیق عضویت روسیه در گروه هفت به سال ۲۰۱۴ بازمی گردد که موج جدید و بزرگ اختلافات و تنش ها بین روسیه و کشورهای غربی و آمریکا بوجود آمد.
روسیه از آغاز سال ۲۰۱۴ میلادی می بایست ریاست دوره ای گروه هشت را برعهده گیرد اما در ۲۱ ماه فوریه آن سال حکومت نسبتا طرفدار روسیه در اوکراین سرنگون شده و ویکتور یانوکوویچ رئیس جمهور سرنگون شده به روسیه گریخت و حکومتی غرب گرا در کییف بر سرقدرت آمد.
پس از این رویداد شبه جزیره کریمه با برگزاری همه پرسی از اوکراین جدا شده و با امضای قراردادی به روسیه الحاق یافت و در شرق اوکراین نیز روس تبارها علیه حکومت مرکزی سر به شورش برداشته و در چند منطقه دونباس در شرق اوکراین جنگ شدیدی سرگرفت.
در این جنگ داخلی در اوکراین بیش از ۱۰ هزار نفر کشته شدند و کشورهای غربی و آمریکا، روسیه ار متهم به حمایت از جدایی طلبان در شرق اوکراین و غصب کریمه کرده و به عنوان مجازات مسکو تحریم هایی در مورد آن وضع کرده و مشارکت روسیه در گروه هفت را به حالت تعلیق در آوردند.
اختلاف نظر در بین سران کشورهای غربی در مورد ورود دوباره روسیه به گروه هفت
در حالی که برخی سران غربی ازجمله امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه از بازگشت روسیه به این گروه حمایت می کنند، آمریکا مخالف اصلی ورود دوباره مسکو به این گروه است.
آمریکا و برخی کشورهای غربی مخالف حضور روسیه در گروه هفت هستند و مقامهای روس نیز هر گونه پیش شرط برای احیای موقعیت خود در این گروه را رد کرده اند.
تاریخچه گروه هفت
گروه هفت کشور صنعتی (جی هفت) از کشورهای آمریکا، فرانسه، انگلیس، آلمان، ایتالیا، ژاپن و کانادا تشکیل شده است و سران این کشورها هر سال نشستی برگزار می کنند و در مورد مسائل مهم جهانی و منطقه ای تصمیم گیری می کنند.
اجلاس گروه هفت یک نهاد بین‌المللی نیست. از دیگر سو گروه هفت فاقد سازمان مدیریتی است و قطعنامه‌های اجلاس گروه هفت از پشتیبانی نهادهای بین الملی برخوردار نیست. اجلاس سالانه همیشه از سوی کشور میزبان سازماندهی می‌شوند و کشور میزبان ریاست اجلاس را بر عهده می‌گیرد.
در اواسط دهه هفتاد قرن بیستم میلادی، بحران نفتی و از هم‌پاشی سیستم جهانی تبادل ارز منجر به بحرانی در اقتصاد جهانی شد.
برای کشورهای بزرگ صنعتی این موضوع مطرح بود که چگونه می‌توان بر مشکلات غلبه کرد. «والری ژیسکار دستن رئیس‌جمهور وقت فرانسه»، و «هلموت اشمیت» صدر اعظم وقت آلمان ، غلبه بر بحران را در راه‌کاری بین‌المللی دیدند و ایده تاسیس گروه هفت را پی گرفتند.
اولین کنفرانس اقتصاد جهانی روزهای ۱۵-۱۷ ماه نوامبر سال ۱۹۷۵ در قصر رامبولیه در پاریس برپا شد. پس از آن چنین دیدارهایی سالانه تکرار شدند و هر سال یکی از اعضای این گروه میزبانی اجلاس را که همیشه در ماه مه یا ژوئن برگزار می‌شدند بر عهده گرفت.
هدف از این نشست‌ها در آغاز مشورت دربارهٔ مسائل روز و راهبردهای اقتصادی جهان بود. شرکت‌کنندگان در اولین اجلاس، سران کشورهای فرانسه، آلمان، بریتانیا، ایتالیا، ژاپن و آمریکا بودند.
اولین نشست این شش کشور در پاریس برگزار شد که غیررسمی بود. گفت و گوهای این نشست، سبب شد که سران کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس به مزیت‌های تبادل نظر مستقیم دربارهٔ مسائل مهم پی بردند.
تا سال ۱۹۷۶ میلادی این گروه شش عضو داشت. در سال ۱۹۷۶ با پیوستن کانادا به جمع کشورهای عضو، این گروه به «گروه هفت» (G۷) تبدیل گردید.
چگونه روسیه وارد گروه هفت شد؟
نخستین حضور روسیه در گروه هفت به سال ۱۹۹۱ سال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بازمی گردد و فروپاشی این کشور بزرگ در ماه دسامبر آن سال رخ داد.
بر اساس اطلاعات رسانه های روسیه، در آن زمان بوریس یلتسین نخستین رئیس جمهوری روسیه، رهبری جمهوری سوسیالیستی روسیه یکی از ۱۵ جمهوری شوروی را برعهده داشت.
یلتسین سیاستمداری نسبتا غرب گرا بود و کشورهای غربی و بویژه آمریکا درپی تقویت موقعیت وی بودند و حضور در گروه هفت یکی از راههای تقویت وی و بخصوص قرار دادن وی در برابر میخاییل گورباچف آخرین رئیس جمهوری شوروی بود که پس از فروپاشی این حکومت از صحنه سیاسی کنار رفت.
در واقع غرب می خواست با عضویت روسیه در گروه هفت به این کشور بخاطر پایبندی به روند دمکراسی امتیاز بدهد.
نخستین حضور روسیه در نشست گروه هفت در قالب ۷+۱ انجام گرفت و پس از آن رئیس جمهوری روسیه در چند نشست دیگر نیز حضور داشت.
این وضع ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۹۹۷ روسیه به عنوان عضو گروه هفت پذیرفته شد و این گروه پس از آن گروه هشت کشور صنعتی خوانده شد.
گروه هفت تحت کنترل آمریکا قرار دارد
کارشناسان بر این باورند که گروه هفت در واقع گروه همپیمانان آمریکا است که از مواضع واشنگتن در مسائل مخالف حمایت می کنند.
سرگئی روگوف رییس اندیشکده مطالعات آمریکا و کانادا در روسیه معتقد است که گروه هفت گروهی است که بطور کامل تحت کنترل امریکا قرار دارد و بیشتر در راستای منافع این کشور فعالیت می کند.
وی در گفت و گو با خبرنگار اظهار داشت: چنین گروهی متشکل از هفت کشور نمی تواند نماینده همه کشورهای جهان باشد و بسیاری از قدرت های مطرح جهان در این گروه حضور ندارند.
به گفته رییس اندیشکده مطالعات آمریکا و کانادا، گروه هفت در واقع دست چینی از متحدان غربی آمریکا و کشور ژاپن است که پس از جنگ دوم جهانی تحت تسلط و حتی اشغال
نیروهای آمریکایی قرار دارد.
روگوف با بیان اینکه روسیه علاقه ای به حضور در گروه هفت ندارد، اضافه کرد: ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه و سرگئی لاوروف وزیر خارجه این کشور چند بار موضع صریح مسکو را مبنی بر عدم تمایل برای حضور در گروه هفت را اعلام کرده اند.
وی افزود: معلوم نیست بر چه اساسی جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا مخالفت کشورش را با حضور روسیه اعلام کرده است در حالی که مسکو چنین درخواستی نکرده است.
غرب خواهان از بین رفتن نفوذ روسیه در عرصه بین المللی است
ماییس قربانف صاحبنظر روس در امور خاورمیانه معتقد است که آمریکا و کشورهای غربی همپیمان آن کشور خواهان از بین رفتن نفوذ روسیه در عرصه بین المللی هستند.
قربانف در گفت وگو با خبرنگار افزود: کشورهای غربی به هیچ وجه نمی خواهند روسیه پیشرفت کند و نقش خود به عنوان یک قدرت جهانی را ایفا کند و پیشرفت های مهمی همچون ساخت واکسن های ضدکرونا در روسیه و تحویل واکسن اسپوتنیک وی به کشورهای مختلف، احداث خط لوله گاز جریان ترکیه و خط لوله گاز جریان شمالی ۲ ، تنگ نظری آمریکا و متحدانش را بخوبی و به وضوح نشان می دهد.
وی ادامه داد: آنها (سران کشورهای غربی) می خواهند که روسیه مانند شوروی از بین برود و تجزیه شود.
کارشناس روس نتیجه گیری کرد باتوجه به این سیاست های خصمانه کشورهای غربی و آمریکا در مورد روسیه، احتمال اینکه این کشور دوباره به گروه هفت پذیرفته شود، وجود ندارد.
وی همچنین به همکاریهای بسیار مهم روسیه با ایران در عرصه های مهم به عنوان یکی دیگر از عوامل نفرت آمریکا در راس اردوگاه غرب از روسیه اشاره کرد و گفت: آمریکا همچنین تلاش می کند که روابط روسیه و اتحادیه اروپا هم قطع شود.
در نهایت می توان گفت که روسیه علاقه چندانی به بازگشت به گروه هفت ندارد و این آمریکا است که در هر فرصت مناسبی سعی می کند از این عامل و عدم حضور روسیه در گروه هفت به عنوان عاملی برای بزرگنمایی نقش خود در عرصه بین المللی استفاده کند.
این چنین رویکردی توام با نگاه تحقیرآمیز به سوی روسیه ازطرف آمریکا در دوره ترامپ نیز بکار گرفته می شد و وی در آستانه یکی از اجلاس های سران گروه هفت به امکان ورود دوباره روسیه به این گروه اشاره کرد و در همین حال به اجرای شرایطی از طرف روسها برای پذیرفته شدن در این گروه ازجمله احترام به دمکراسی اشاره کرد.
سران روسیه باتوجه به این وضعیت ترجیح می دهند درباره حضور دوباره در گروه هفت سخن نگویند و سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرده است که مسکو مشارکت در گروه بیست کشور صنعتی را ترجیح می دهد زیرا این گروه نماینده واقعی کشورهای جهان است که اعضای آن بخش عمده اقتصادهای جهان را در اختیار دارند.
باتوجه به این شرایط و موضع گیریهای روسیه در مورد گروه هفت می توان نتیجه گیری کرد که روسیه در دوره حکومت کنونی به ریاست ولادیمیر پوتین که بر دفاع از منافع راهبردی روسیه تاکید دارد، هیچ قصدی برای بازگشت به این گروه ندارد و اگر اظهاراتی درباره چنین بازگشتی بیان شود از طرف مقامهای غربی بویژه آمریکا به منظور سوء استفاده سیاسی یا گرفتن امتیاز مطرح خواهد شد.
