«فواد حسین» وزیر امور خارجه عراق روز شنبه نهم اسفندماه در صدر هیاتی متشکل از «سالم الچلبی» رئیس بانک تجارت، «احسان العوادی» رئیس اداره کشورهای همسایه در وزارت امور خارجه و «احمد الصحاف» سخنگوی این وزارتخانه برای سفر یک روزه وارد ایران شد. فواد حسین در جریان این سفر با «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی و «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران دیدار و با آنها گفت وگوهای عمیقی درباره پرونده های مربوط به روابط دوجانبه انجام داد او همچنین به تحولات منطقه ای و بین المللی و بازتاب آن بر امنیت و ثبات عراق و منطقه پرداخت. برپایه بیانیه ای که وزارت امور خارجه عراق صادر کرد وزیر امور خارجه این کشور در گفت و گو با محمد جواد ظریف همتای ایرانی خود، از موضع وزارت امور خارجه ایران در محکوم کردن حملات به چند موضع در عراق تشکر و اشاره کرد که این اقدامات به منافع حاکمیتی عراق خدمت نمی کند. دو طرف همچنین درباره وضعیت منطقه و تعاملات جدیدی که در سایه حضور دولت جدید آمریکا شاهد است، گفت وگو کردند و بر ادامه رایزنی درباره روابط مشترک در راستای تحقق منافع دو ملت همسایه تاکید کردند.
برپایه این بیانیه، فواد حسین در جریان دیدار با علی شمخانی بر اهمیت فعالیت مشترک با هدف تقویت امنیت و ثبات منطقه و در راستای تحقق مهفوم امنیت جمعی با تکیه بر همه مسائلی که تنش ها را کاهش می دهد تاکید کرد. وزیر امور خارجه عراق گفت که این کشور همچنان با گروهک های تروریستی داعش روبرو است و هرگونه اقدامی که به امنیت و ثبات این کشور آسیب زند، عرصه را پیچیده می کند و اولویت بندی را از مسیر تکمیل پروسه مقابله با داعش منحرف می کند. وزیر خارجه عراق همچنین مهمترین گام هایی که دولت عراق برای تسهیل تعاملات بانکی میان دو کشور در راستای منافع مشترک انجام داده است، ارائه کرد.
این دومین سفر وزیر امور خارجه عراق به ایران طی یک ماه گذشته است. وی پیش از این روز چهارشنبه ۱۵ بهمن ماه برای یک سفر دو روزه در راس یک هیاتی که متشکل از «رائد جوحی» مدیر دفتر نخست وزیر، سالم الچلبی مدیر بانک تجارت، «احسان العوادی» رئیس بخش کشورهای همسایه در وزارت امور خارجه عراق و چند تن از دیپلمات‌های عراقی وارد ایران شد و با «حسن روحانی» رئیس جمهوری، محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران دیدار و گفت و گو کرد.
سفری با هدف تقویت روابط دوجانبه
از نگاه تحلیلگران عرب ؛ تکرار سفر فواد حسین وزیر امور خارجه عراق به ایران در کمتر از یک ماه، بیانگر ژرفای روابط راهبردی تهران و بغداد است. این سفر در چارچوب مناسبات رو به رشد دو کشور و حفظ منافع دوجانبه و ادامه همکاری‌های اقتصادی، امنیتی، تجاری و … قابل تجزیه و تحلیل است. ایران و عراق افزون بر داشتن مرز مشترک از نظر اجتماعی، فرهنگی و … دارای اشتراکاتی هستند و جمعیت این دو کشور از نظر مذهبی دارای هویت دینی مشترک هستند و امنیت این دو کشور به هم گره خورده است. عراق در زمینه واردات گاز و برق و برخی از مواد مورد نیاز خود به ایران تکیه دارد و در میان کشورهای همسایه گسترده ترین روابط تجاری را با ایران دارد. گزارش ها نشان می دهد که حجم تجارت سالانه ایران و عراق به بیشتر از ۱۲ میلیارد رسیده و افزایش این رقم تا ۲۰ میلیارد دلار در سال هدفگذاری شده است. اکنون در شرایطی که با کنار رفتن «ترامپ» نشانه‌های کاهش فشارهای آمریکا علیه ایران آشکار شده عراق در صدد پرداخت بدهی‌های خود به تهران و آزادی‌سازی اموال بلوکه شده ایران در عراق است و این یکی از موضوعاتی بود که در سفر فواد حسین به ایران مطرح شده است.
تحلیلگر تارنمای «بغداد الیوم» در این زمینه در گزارشی گمانه زنی کرد : فواد حسین در سفر روز شنبه خود به ایران آمادگی عراق برای پرداخت اموال بلوکه شده ایران را اعلام کرد و گفت عراق با تلاش های مداوم بخش های مالی، بانک ها و نهادهای اقتصادی برخی از موانع مهم را برای پرداخت اموال بلوکه شده ایران بر طرف کرده و پرداخت این اموال آغاز خواهد شد. او در دیدار با علی شمخانی امنیت و ثبات را زیربنای رشد و شکوفایی اقتصادی عنوان کرد و گفت برای کشوری که سال ها در حال نبرد با داعش و شاهد بی ثباتی است امنیت در اولویت قرار دارد.
گزارشگر تارنمای «النشره» لبنان هم نوشت: فواد الحسین در دیدار با محمد جواد ظریف اعلام کرده است که مقامات عراق هرگز اجاره نخواهند داد از رخدادهایی که در این کشور اتفاق می افتد با هدف تخریب روابط متمایز دو کشور سوء استفاد شود.
تمایل عراق برای نقش‌آفرینی در نزدیک‌سازی دیدگاه ایران با عربستان و آمریکا
برخی از تحلیلگران عرب همچنین سفر فواد حسین وزیر امور خارجه عراق به ایران را بیانگر تمایل عراق برای نقش‌آفرینی در نزدیک‌سازی دیدگاه تهران و عربستان ارزیابی کرده و گفتند: عراق با سفر وزیر امور خارجه خود به ایران این پیام را به ایران و عربستان می‌رساند که برای وساطت تمایل دارد تا از دامنه اختلاف ها کاسته شود. همچنین در حالی که تلاش‌های بین‌المللی برای بازگشت آمریکا به برجام در جریان است برخی ها معتقدند سفر وزیر امور خارجه عراق در راستای تلاش ها برای به تفاهم رسیدن ایران و آمریکا درباره پرونده هسته‌ای قرار می گیرد. آنها معتقدند که فضای سیاسی منطقه طی چهار سال آینده با فضای سیاسی دوران ترامپ متفاوت خواهد بود. ترامپ در سیاست داخلی و خارجی خود نسنجیده عمل کرد و مشکلاتی را ایجاد کرد و اکنون واشنگتن موازنه را به روابط خود در منطقه بر می‌گرداند. دومین سفر وزیر امور خارجه عراق به ایران در شرایطی صورت گرفته است که او حدود یک هفته پیش در ریاض مذاکراتی را با مقام های عربستان انجام داد. او در این سفر با «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان و برخی دیگر از مقام های این کشور دیدار کرد. همچنین او به تازگی با «نایف الحجرف» دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس دیدار کرده است.
دکتر «فاضل البدرانی» تحلیلگر سیاسی عراقی درباره علت ها و زمان سفر فواد حسین به ایران به روزنامه «عربی ۲۱» مصر گمانه زنی کرد: اظهارات برخی مسوولان دولت عراق درباره این سفر نشان می دهد که عراق در شرایط کنونی برای میانجیگری تلاش می کند. به ویژه این در شرایطی است که وی پیش از این به عربستان سفر کرده است. این سفر تکمیل کننده سفر «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر پیشین عراق است که برای وساطت میان ایران و عربستان تلاش کرد. یکی از پیام های این سفر تلاش برای بهبود روابط عربستان و ایران است.
«عدنان السراج» تحلیلگر و پژوهشگر سیاسی عراقی هم به این روزنامه مصری گفت :عراق برای آرام کردن اوضاع به ویژه میان ایران و آمریکا تلاش می کند و این کشور تمایل دارد که آمریکا به توافق هسته ای بر می گردد. منافع عراق در برقراری آرامش و مراجعه به توافق ها است. زیرا در این صورت عراق از فشارهای آمریکا درباره واردارت گاز، برق و دیگر مواد از ایران و همچنین مبادلات مالی و همکاری سیاسی و امنیتی با ایران رها خواهد شد. تنش های این دو کشور و متشنج شدن اوضاع میان دو طرف در اوضاع عراق هم تاثیر خواهد گذاشت. از این رو، باید این تنش های حساس میان ایران و آمریکا حل شود. هماهنگی با ایران مانع از ناگوار شدن شرایط عراق می شود و این موضوع روند تحرکات سیاسی و دیپلماسی را که هدف از آن برقراری امنیت و ثبات در منطقه است به جلو خواهد برد و عراق بخش مهم از هرگونه تحرک دیپلماسی و سیاسی در آینده خواهد بود.
تحلیلگر تارنمای «اهل مصر» هم نوشت: پیام این سفر آن است که عراق همه را به گفت و گو و مذاکره از طریق ساز وکار های سیاسی و دیپلماسی می خواند.
