پایگاه اینترنتی اندیشکده چاتم هاوس، این اندیشکده انگلیسی (با فتحه چ و کسره ت Chatham House) در خبری رسمی اعلام کرد دکتر محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز پنجشنبه چهارم فوریه (۱۵ بهمن ) در نشستی با عنوان «فائق آمدن بر چالش های منطقه ای در خاورمیانه: از منظری ایرانی» شرکت خواهد کرد. این سخنرانی ساعت ۱۸ تا ۱۹ به وقت لندن ( ۲۱:۳۰ تا ۲۲:۳۰ به وقت تهران) خواهد بود.
هدایت این نشست را نیز ریچارد دالتون ، کارشناس ارشد موسسه چتم هاوس و رئیس اتاق بازرگانی ایران-انگلیس برعهده خواهد داشت که زمانی در فاصله سالهای دو هزار و دو تا دو هزار و شش سفیر انگلیس در ایران بود.
آن گونه که در پایگاه رسمی چتم هاوس اعلام شده است، ظریف در این سخنرانی درباره مسائل اساسی تاثیرگذار بر منطقه خاورمیانه ازجمله مناقشه سوریه، یمن، عراق و داعش به طرح دیدگاههایش خواهد پرداخت.
هدایت این نشست را نیز ریچارد دالتون ، کارشناس ارشد موسسه چتم هاوس و رئیس اتاق بازرگانی ایران-انگلیس برعهده خواهد داشت که زمانی در فاصله سالهای دو هزار و دو تا دو هزار و شش سفیر انگلیس در ایران بود.
پرداختن به مسائل غرب اسیا و شمال افریقا یکی از دستورکارهای این موسسه برشمرده شده است. برای نمونه، روز بیست و هشتم ژانویه (سه روز پیش) نشستی تخصصی درباره مسائل سوریه در این موسسه برگزار شد که هنوز گزارش آن منتشر نشده است.
این موسسه یک صفحه اختصاصی هم درباره مسائل ایران دارد. پس از برجسته شدن مسائل هسته ای ایران نیز چتم هاوس یک صفحه اختصاصی به توافق هسته ای برجام اختصاص داد. این موسسه در ماه ژوئیه دو هزار و پانزده و در ماه نوامبر برای واکاوی این توافق نشستی برگزار کرد اما متن کامل این نشست منتشر نشد و پس از چند ماه گزارشی کوتاه با عنوان گزارش جلسه در حدود چهار صفحه منتشر شد. در سال دو هزار و پانزده نیز چند نشست در چتم هاوس درباره ایران برگزار شد.
عنوان برخی از نشستهای این موسسه در دو سال اخیر درباره ایران عبارتست از:
- – منطقه شمال آفریقا و غرب آسیا پس از توافق هسته ای ایران
- – توافق هسته ای ایران: ریسکها و فرصتها
- – مذاکرات هسته ای ایران: رسیدن به توافق
- – آینده هسته ای ایران
- – ایران: توافق حاصل شده ؟
- – توافق هسته ای ایران: امید غلط
- – در داخل ایران: قدرت و راهبرد و چالشها
- – ایران: نسل آتی
- – ایران پس از احمدی نژاد
اندیشکده سلطنتی چاتم هاوس دوم اردیبهشت امسال نیز نشستی با عنوان تغییر چهره ایران: توافق هسته ای و تاثیرات آن برگزار کرد که در این نشست، علی واعظ، عضو گروه بین المللی بحران و تحلیلگر ارشد در مسائل ایران سخنرانی کرد .
میزبانی این نشست را پاتریشیا لویس، رئیس مرکز امنیت بین المللی برعهده داشت .
علی واعظ در این نشست تحولات بعد از دستیابی به چارچوب توافق هسته ای بین ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان و چالش های پیش روی آن را بررسی کرد.
بر اساس یکی از تحقیقات موسسه سلطنتی انگلیس که دو سال قبل منتشر شد کشورهای حوزه خلیج فارس در آینده با تغییرات سیاسی گریز ناپذیر روبرو می شوند.
در این تحقیقات آمده است ساختارهای اجتماعی و اقتصادی این کشورها تحولاتی ریشه ای را پشت سر می گذارد و همین تحولات، تغییراتی سیاسی را بر حکومت های این کشورها تحمیل می کند.
بر اساس تحقیقات این موسسه، منطقه خلیج فارس نیز بدون شک در ده سال آینده با تغییراتی روبرو خواهد شد. این موسسه مدعی شده با توجه به تغییرات ریشه ای که در اوضاع اقتصادی و جمعیتی نظام های پادشاهی روی می دهد و بدون شک ترکیب سیاسی موجود در کشورهای حوزه خلیج فارس را تحت تاثیر قرار می دهد، به این نتیجه رسیده است.
جین کننمونت کارشناس موسسه سلطنتی مطالعات بین المللی گفت: به نظر من در ده سال آینده فشارها برای ایجاد تغییرات سیاسی افزایش خواهد یافت اما این فشارها در کشورهای مختلف حوزه خلیج فارس شدت و ضعف خواهد داشت. به نظر من قطر و امارات به سبب ثروت های خود با خطرات کمتری روبرو هستند اما در عربستان سعودی و عمان شاهد فشارهایی در خصوص اداره امور سیاسی کشور خواهیم بود.
در ادامه گزارش آمده است: تحقیقات موسسه چاتم هاوس اعتراضات بحرین را حالتی زودگذر نمی داند، بلکه معتقد است این اعتراضات با گذشت زمان چالش هایی جدی برای حکومت های کشورهای خلیج فارس به وجود خواهد آورد. این موسسه همچنین به مطالب منتشر شده در پایگاه های ارتباط اجتماعی اشاره کرد که در آنها درخواست ها برای داشتن حکومت های مشروطه سلطنتی و پارلمان هایی که اعضای آنها را مردم انتخاب کرده اند، افزایش یافته است.
در پایان گزارش آمده است: نتایج تحقیقات موسسه سلطنتی انگلیس نشان می دهد، زمان آن رسیده است که کشورهای حوزه خلیج فارس از فرصت برای اجرای تدریجی اصلاحات سیاسی و اجتماعی برای حرکت به سمت مشروطه سلطنتی، استفاده کنند. علاوه بر این کشورهای غربی نیاز به آن دارند که روابط خود را به حکام محدود نکنند، بلکه این روابط را توسعه دهند تا نسل جدید را که آگاه تر و تحصیل کرده تر است، در بر بگیرد.
چتم هاوس اصلی ترین اندیشکده سیاست خارجی انگلیس است که همپایه شورای روابط خارجی آمریکا است. نام اولیه این موسسه عبارت است از مؤسسه سلطنتی امور بین‌الملل ( Royal Institute of International Affairs). مسئولان چتم هاوس مکررا می گویند این موسسه یک سازمان غیردولتی و مرکز پژوهشی است. چتم هاوس به تحلیل چالشهای راهبردی در عرصه بین الملل می‌پردازد.
چتم هاوس که در ابتدا «موسسه سلطنتی امور بین‌الملل» نام داشت در پنجم ژوئیه سال ۱۹۲۰ در لندن تاسیس شد. این موسسه بعدها و در سال ۲۰۰۴ به «چتم هاوس» تغییر نام داد. عبارت چتم هاوس برگرفته از نام ساختمانی است که مقر این مؤسسه در میدان سن جیمز لندن در آن واقع است. البته در لوگوی این موسسه همچنان نام موسسه به این صورت درج می شود {چتم هاوس: مؤسسه سلطنتی امور بین‌الملل}. باتوجه به اینکه درج کلمه «سلطنتی» در اسامی خاص رایج در انگلیس معنای خاصی دارد و به معنای نزدیک یا وابسته بودن به خاندان سلطنتی این کشور است،باید به وابستگی این موسسه نیز توجه داشت. البته مسئولان این موسسه به غیردولتی و مستقل بودن آن تاکید دارند. برای روشن شدن مسئله می توان به عبارتهایی همانند نیروی دریایی سلطنتی انگلیس یا عبارتهایی از قبیل آن اشاره کرد که واژه سلطنتی در آن با تاکید و منظور خاصی گنجانده می شود.
تأسیس این اندیشکده انگلیسی در توافق نخبگان انگلیس و آمریکا پس از جنگ جهانی اول ریشه دارد مبنی بر اینکه دو موسسه برای بررسی مسائل بین‌المللی در دو شاخه انگلیسی و آمریکایی ایجاد شود. برای تاسیس این موسسات ، نخبگان انگلیسی و آمریکایی در سال ۱۹۱۹ چندین جلسه غیررسمی در پاریس تشکیل دادند که یکی از نتایج آن تاسیس چتم هاوس در یک سال بعد بود.
چتم هاوس قدیمی ترین اندیشکده روابط بین الملل انگلیس به شمار می رود که به صورت علمی و روش مند به تحلیل مسائل بین الملل می پردازد.
یکی از ویژگی های جالب توجه این موسسه که برخلاف اکثر اندیشکده های آمریکایی است، محرمانه بودن بسیاری از جلسات آن است. اندیشکده های آمریکایی بخش زیادی از نشستهای خود را بلافاصله یا در فاصله زمانی کوتاهی منتشر می کنند اما چتم هاوس در بسیاری از موارد، این کار را یا با تاخیر بسیار زیاد چند ماهه انجام می دهد یا اینکه اصلا منتشر نمی کند.
سایت چتم هاوس در بخش معرفی این موسسه گفته است«چتم هاوس موسسه ای مستقل برای بررسی سیاستها در لندن است . این موسسه با دولتها، بخش خصوصی ، جامعه مدنی و مردم در جلسات بحث علنی و محرمانه درباره مهمترین تحولات در حوزه روابط بین الملل تعامل دارد و به بحث و رایزنی می پردازد. هر سال این موسسه بیش از سیصد نشست محرمانه و علنی در قالب کنفرانس، کارگاه یا میزگرد در لندن و دیگر مناطق جهان با همکاری شرکای بین المللی برگزار می کند.»
در پایگاه رسمی این موسسه گفته شده است« چتم هاوس در هفت سال اخیر در فهرست رتبه بندی دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا از نظر برترین اندیشکده های جهان ، برترین اندیشکده غیرآمریکایی رتبه بندی شده است. در چهار سال اخیر نیز در میان کل اندیشکده های جهان، چتم هاوس، دومین اندیشکده برتر جهان بوده است.»
این موسسه انواع تولیدات سیاسی ازقبیل کتاب، گزارش ، نتایج تحقیقات و کتابچه های سیاست گذاری را تولید می کند و دراختیار بخش خصوصی، جامعه مدنی و مهمتر از همه در اختیار دولتمردانی قرار می دهد که مشتریان این موسسه هستند.
نشریه اینترنشنال افرز (International Affairs به معنای امور بین الملل) که برترین نشریه انگلیسی در حوزه روابط بین الملل است ، در چتم هاوس بنیان گذاشته شد و این موسسه این نشریه مشهور روابط بین الملل را منتشر می کند که بسیار مورد توجه اندیشه ورزان حوزه بین الملل است. چتم هاوس مجله ای هم با عنوان ورلد تودی World Today منتشر می کند که به بررسی و تحلیل رویدادهای جاری بین المللی می پردازد.نکته قابل توجه دیگر درباره چتم هاوس این است که کارشناسان این موسسه همانطور که در پایگاه رسمی این موسسه نیز اعلام شده است «به صورت مرتب» به مقامات دولتی ، قانون گذاران و سیاست گذاران انگلیسی مشورت می دهند و همین مسئله گویای وزن و اهمیت این اندیشکده در فضای سیاسی انگلیس است.
چتم هاوس در عرصه بین الملل نیز بسیار فعال است. یکی از ابتکارات این موسسه در این زمینه، ایجاد جایزه ای به نام «جایزه ملکه الیزابت دوم برای رهبری در امور بین الملل Queen Elizabeth II Academy for Leadership in International Affairs» است. آنگونه که مسئولان چتم هاوس می گویند هدف از این جایزه بین المللی «پرورش نسل جدیدی از رهبران جهانی است که قادر باشند پاسخهای مبتکرانه به چالشهای فوری پیش روی کشورها و مناطق مختلف جهان ارائه بدهند» . باعنایت به اینکه برخی دیگر از اندیشکده ها و مراکز دانشگاهی غرب بویژه امریکا همین رویکرد را درباره تربیت رهبران جهانی دارند و مصداق بارز آن ، دانش آموختگان دانشگاههای هاروارد و ییل آمریکا است که سالها بعد، مهمترین مناصب دولتی را در کشورهای مختلف جهان برعهده می گیرند، این مسئله نیز درباره چتم هاوس قابل توجه است.
بودجه سال ۲۰۱۵-۲۰۱۴ این موسسه چهارده میلیون و پانصد و هفت هزار پوند بود. همین رقم به تنهایی گویای اهمیت این موسسه است. براساس اعلام رسمی چتم هاوس، سیزده درصد این بودجه را دولت انگلیس به صورت مستقیم تامین می کرد، چهارده درصد دیگر بودجه هم از طریق سازمانهای وابسته به دولت و سازمانهای بین المللی تامین می شد. شرکتهای خصوصی نیز با سهم بیست درصدی، بزرگترین تامین کننده مالی این موسسه عنوان شده اند.
