میرجلال‌الدین کزازی – پژوهشگر و محقق
آیین سیزده‌بدر که از آیین‌های کهن ایرانی است از گذشته‌های دور در پیوند با جشن و آیین نوروز و در فرجام روزهای نوروزی برگزار می‌شده و هنوز هم برگزار می‌شود .
سیزدهم فروردین روزی است که جشن و آیین نوروز به پایان می‌رسیده و از همین روی همواره روزی دیگر سان به شمار می‌آمده است، نیاکان ما خجسته‌ترین کردار نوروز را این می‌دانسته‌اند که این روز ارزشمند و بزرگ را در آغوش طبیعت به پایان برسانند تا بدین سان زیبایی‌های گیتی را در بهار به شایستگی ارج بنهند و گرامی بدارند.
ایرانیان در این روز از خانه به‌درمی‌آمده‌اند و جایی خرم و دلپذیر را می‌جسته‌اند و در سایه درختان آن می‌آرمیده‌اند و بیشتر خوش می‌داشته‌اند که در کنار جویی یا رودی به بزم و شادمانی بنشینند و این روز را هم به پاس بزرگداشت زیبایی‌های گیتی و هم به پاس روزهای خجسته نوروز، خرم داشته و دل از نگرانی پیراسته و دل‌آسوده بگذرانند.
ایرانیان در این روز هنگامی که از خانه به دشت و هامون می‌روند پدیده‌های گیتی را که زندگانی آدمی بدان‌ها باز بسته است گرامی می‌دارند و می‌کوشند تا بدین سان زندگانیشان را بشگون و همایون بگردانند، زیرا بر پایه باورهای پارسی سرنوشت سالی که در پیش است در بهاران برنهاده می‌شود و شالوده می‌پذیرد و ما ایرانیان بر آن باوریم که اگر در بهار سال به فرخندگی آغاز شود آن سال، سالی فرخنده خواهد بود.
آیین سیزده‌بدر که می‌باید بیرون از خانه برگزار شود در بن و ژرفای خود ستایشی است پرشور از داده‌های ایزدی و زیبایی‌های گیتی و هرآنچه مایه زندگانی است در فرهنگ و منش ایرانی.
همواره گیتی و پدیده‌های آن در چشمان ایرانیان ارزش بنیادین و آیینی داشته است، ایرانیان معتقدند اگر خورشید نتابد نه آبی روان خواهد شد و نه سبزه‌ای برخواهد رست، بدان سان که اگر خاکی نباشد که بستر رود یا رستنگاه سبزه شود و باید این روز را به پاس همه پدیده‌های گیتی ارج نهاد.
هنجاری که هنوز هم در بین ایرانیان رواج دارد این است که سبزه خوان نوروزی را از خانه به همراه می‌برده‌اند تا به آب روان بسپارند، زیرا پیوند سبزه با آب پیوندی است بسیار بشگون و همایون چه اینکه هردو در باورشناسی و نمادشناسی ایرانی کارکرد و ارزشی ناگزیر و بنیادین دارند و آب و سبزه هر دو نشانه‌های آبادانی، فراخی، روزی، شکفتگی و شادابی‌اند.
