فردا سال تحصیلی جدید رسما آغاز می‌شود و وزارت آموزش و پرورش که به روال سال‌های گذشته، از ماه‌ها قبل ساماندهی نیروی انسانی، ترمیم فضای فیزیکی، ساخت مدارس جدید، تدوین، چاپ و توزیع کتب درسی، ثبت نام از دانش آموزان و برنامه‌ریزی برای اجرای برنامه‌های پرورشی، فرهنگی و ورزشی را در دستورکار خود قرار داده، اعلام کرده است که برای بازگشایی مدارس با مشکل خاصی روبرو نیست.
در همین راستا علی اصغر فانی در نشست خبری خود با اصحاب رسانه در آستانه بازگشایی مدارس، با بیان اینکه آموزش و پرورش بزرگترین فصل مشترک دولت و ملت محسوب می‌شود می‌گوید: تمام کارکنان ما در تمام سطوح، فعالیت خود را برای بازگشایی مدارس از بهمن ماه سال گذشته آغاز کردند تا شاهد بازگشایی باشکوه مدارس در سال تحصیلی ۹۴-۹۵ باشیم.
وی می‌افزاید: امسال سیاست‌های پنجگانه آموزش و پرورش اعم از توسعه مشارکت‌ها، ارتقای مدیریت آموزشگاهی و.. را با قوت ادامه خواهیم داد.
مهر امسال چه تعداد دانش آموز در مدارس ثبت نام کردند؟
بر اساس آخرین آمار اعلامی، بیش از ۱۲ میلیون دانش آموز بدون احتساب بزرگسالان، در مدارس ثبت نام کرده‌اند که بر اساس گفته‌های وزیر آموزش و پرورش پیش‌بینی می‌شود این تعداد به ۱۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر برسد. این در حالیست که بیش از ۱۱ درصد از دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی تحصیل خواهند کرد.
تا کنون هفت میلیون و ۲۶۶ هزار دانش آموز در مقطع ابتدایی ثبت نام کرده‌اند که این آمار در سال گذشته هفت میلیون و ۱۹۴ هزار نفر بود که روند فوق نشان از افزایش جمعیت دانش آموزی در دوره ابتدایی دارد. همچنین از هفت میلیون و ۲۶۶ هزار دانش آموز ابتدایی، یک میلیون و سیصد هزار دانش آموز کلاس اولی هستند.
علاوه بر این دو میلیون و ۹۹۲ هزار دانش آموز در مقطع متوسطه اول و دو میلیون و ۳۴ هزار دانش آموز نیز در مقطع متوسطه دوم ثبت نام کرده‌اند.
لازم است؛ در کنار آمارهای فوق نگاهی نیز به تعداد دانش‌آموزان ایرانی محصل در خارج از کشور داشته باشیم چرا که آموزش و پرورش همه ساله دانش آموزان ایرانی خارج از کشور را نیز تحت آموزش‌های خود قرار می‌دهد و سیاست جذب حداکثری ایرانیان را در این مدارس دنبال می‌کند.
وزیر آموزش و پرورش در این باره می‌گوید: سال گذشته نزدیک به ۱۵هزار دانش آموز ایرانی در مدارس خارج از کشور تحصیل کردند و امسال ۱۲۶ مدرسه در ۷۶ کشور خارجی در ابتدای مهر بازگشایی می شود.
همچنین بر اساس آخرین آمار ثبت نام‌ها، بیش از ۴۰۸ هزار دانش‌آموز اتباع خارجی در مدارس ایران مشغول تحصیل‌اند. امسال با توجه به دستور مقام معظم رهبری تا امروز بیش از ۴۸ هزار دانش آموز افغان در مدارس کشور ثبت نام شده‌اند.
ساماندهی نیروی انسانی چگونه انجام می‌شود؟
فانی ساماندهی و بهسازی منابع انسانی را نخستین سیاست آموزش و پرورش و چاره تحول در آموزش و پرورش را تحول در منابع انسانی می‌داند لذا ضروری می‌بیند با ساماندهی و بهسازی منابع انسانی، وضعیت بهتری را برای معلمان فراهم کند.
وی که تعداد نیروهای در حال خدمت را ۹۸۰ هزار نفر برمی‌شمرد همچنان پافشاری دارد که این نیروها به لحاظ جغرافیایی به شکل درستی در سراسر کشور توزیع نشده‌اند و باید با برنامه‌ریزی به تدریج این معضل را رفع کرد.
وزیر آموزش و پرورش با انتقاد از بالا بودن تعداد معلمان مجموعه آموزش و پرورش می‌گوید که به ازای هر ۱۱٫۵ دانش آموز یک نیروی انسانی در اختیار آموزش و پرورش قرار دارد که این نسبت به استاندارد نیست و لازم است با تعدیل نیروها وضعیت متناسب تری ایجاد شود.
وی با حسابی سرانگشتی در توضیح بیشتر می‌گوید: با پیش‌بینی شمار دانش‌آموزان به ۱۳ میلیون و ۲۵۰ هزار نفر؛ از این تعداد ۱٫۵ میلیون دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی و نزدیک به ۱۱٫۵ میلیون دانش‌آموز در مدارس دولتی تحصیل می‌کنند. اگر بخواهیم در بخش دولتی به ازای هر ۱۵ دانش‌آموزان یک معلم در نظر بگیریم باز هم با نیازهای واقعی فاصله داریم. نیروی انسانی آموزش و پرورش به صورت اصولی و صحیح در کشور توزیع نشده است. در بهسازی نیروی انسانی به دنبال توزیع صحیح نیروی انسانی با توجه به جنس، رشته و موقعیت جغرافیایی هستیم. در برخی مناطق با تورم نیروی انسانی و در برخی دیگر با کمبود مواجه هستیم. ورودی به آموزش و پرورش متوقف نشده است و از طریق دانشگاه فرهنگیان و روش‌های دیگر استخدامی داریم اما باید در این جذب نیروها حتما توازن رعایت شود.
چگونگی ارتقای معیشت فرهنگیان با اجرای طرح رتبه‌بندی
طرح رتبه‌بندی معلمان که در راستای ارتقای کیفی کار معلمان و به تبع آن بهبود معیشت آنها مدت‌ها بود در دستور کار مجلس و دولت قرار داشت سرانجام به تصویب هیئت وزیران رسید و پس از طی مراحل و تصویب شاخصه‌های آن سرانجام از ابتدای مهر امسال اجرایی می‌شود، هرچند اجرای رتبه بندی واکنش‌های مثبت و منفی بسیاری را از سوی جامعه فرهنگیان به دنبال داشته است.
به طوریکه چند روز پیش محمد بطحایی، معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش به برخی از انتقادات مخالفان رتبه‌بندی پاسخ داد و گفت که همه معلمان مشمول طرح طبقه‌بندی مشاغل که بیش از شش سال سابقه کار دارند، بر اساس قانون می‌توانند از مزایای طرح رتبه بندی استفاده کنند.
وی درباره اعتراضاتی که به اجرای ناقص طرح رتبه بندی وجود دارد می‌گوید: از مهمترین روش‌ها برای ارتقای کیفیت نیروی انسانی در آموزش و پرورش، رتبه بندی است؛ هرچند به تبع آن تغییری در نظام پرداخت ها هم اتفاق بیفتد. بر اساس یکسری شاخص‌ها، معلمان در رتبه‌های پایه حرفه‌ای، ارشد حرفه‌ای، خبره و عالی حرفه‌ای قرار می گیرند و به ترتیب از ۱۵، ۲۵، ۳۵ و ۵۰ درصد حق شغل بهره مند می‌شوند.
بطحایی با اشاره به اینکه مقدمه رتبه بندی برخورداری از یک نظام سنجش صلاحیت حرفه‌ای است ادامه می‌دهد: طراحی چنین نظامی زمانبر است و ما نمی‌توانستیم این پیش نیاز را از مهرماه امسال تامین کنیم. شورای توسعه مدیریت اجازه داده است که امسال با برخی شاخص‌های مصوبه، رتبه بندی را اجرا کنیم و در سال تحصیلی این نظام سنجش صلاحیت را تدوین کنیم. آنچه در مهر ۹۴ اجرا می‌شود گام نخست رتبه بندی و نه نقطه مطلوب رتبه بندی است.
وضعیت فضاهای آموزشی و تکمیل پروژه‌های جدید آموزش و پرورش
مرتضی رئیسی، رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس اعتبارات عمرانی مصوب ملی آموزش و پرورش در سال جاری را قابل قبول می‌داند که نسبت به سال گذشته از رشد ۴۸ درصدی برخوردار است.
به گفته وی، حداقل ۱۳۰۰ پروژه جدید و استاندارد در سراسر کشور تحویل شده و بیش از ۲۰۰ هزار دانش‌آموز از فضای ایمن و استاندارد مدارس برخوردار خواهند شد. این در حالیست که امسال تامین تجهیزات انبوه برای مدارس سراسر کشور در برنامه آموزش و پرورش قرار دارد و حتی قرار است ۱۰۰ هزار میلیارد تومان تجهیزات خریداری شود که ۳۰ درصد این اعتبار صرف تجهیز پروژه‌های آماده تحویل شده و ۷۰ درصد صرف تجهیزات جایگزین مدارس می‌شود.
تامین تجهیزات مدارس شبانه‌روزی نیز در لیست آموزش و پرورش قرار دارد. همچنین ۴۰ هزار کلاس درس به سیستم گرمایشی کاملا استاندارد مجهز و در این صورت این کلاس‌ها با بخاری‌ها خداحافظی خواهند کرد. برای تامین تجهیزات سرمایشی در مناطقی گرمسیر نیز اعتبار ویژه‌ای در نظر گرفته شده است.
رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس با بیان اینکه برای مناطق مرزی نیز تدابیر ویژه‌ای در نظر گفته شده است می‌افزاید: از سال‌های گذشته کلاس‌های درسی باقی مانده بود که عمدتا چوبی، خشت و گلی، سنگ و گلی، و آجر و گلی بوده‌اند. ۵۰۰ کلاس درس شناسایی شده در صورت تامین اعتبار حداکثر ظرف یک سال جایگزین خواهند شد و قول می‌دهیم نیمی از این کلاس‌های غیراستاندارد را پس بدهیم البته اگر اعتبارات بیشتری تخصیص یابد، این اقدام با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
برنامه‌های آموزش و پرورش برای سلامت و تربیت جسمانی دانش‌آموزان
امضای تفاهم‌نامه‌ای با وزارت بهداشت جهت سالم‌سازی بوفه مدارس و ارتقای سلامت دانش آموزان، اجرای گسترده طرح المپیادهای ورزشی درون مدرسه‌ای در سال گذشته و ادامه یافتن آن در سال جاری، اجرای طرح مدرسه قهرمان از امسال، تحقق سیاست مدرسه محوری و بازگرداندن نشاط و تحرک بدنی به مدارس از مهمترین برنامه‌ها و اقداماتی است که معاونت تربیت بدنی بر روی آن تمرکز کرده است.
مهرزاد حمیدی، معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه ساعت درسی تربیت‌بدنی تا ۴۵ دقیقه ضروری است اما کفایت شادابی و نشاط دانش‌آموزان را نمی‌کند و باید فعالیت‌های مکمل داشته باشیم، می‌گوید: در همین راستا المپیادهای ورزشی درون مدرسه‌ای سال گذشته طراحی و اجرا شد و سال گذشته ۳٫۵ میلیون دانش‌آموز را تحت پوشش قرار داد و امسال ادامه می‌یابد. طرح حیاط پویا نیز به ایجاد نشاط در دانش‌آموزان در حیاط مدرسه کمک می‌کند.
معاون تربیت‌بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه حرکت ما به سمت مدرسه‌ای کردن فعالیت‌هاست، می‌گوید: از ابتدای مهرماه در مراسم آغازین مدرسه، ورزش صبحگاهی انجام خواهد شد و رادیو ورزش برای آن موسیقی اجرا خواهد کرد. همچنین طرح مدرسه قهرمان و کانون‌های درون مدرسه‌ای را از امسال اجرا می‌کنیم.
امسال، نظام آموزشی جدید ۳-۳-۶ چگونه مستقر می‌شود؟
شاید بتوان گفت مهمترین ماموریت معاونت متوسطه و ابتدایی وزارت آموزش و پرورش استقرار نظام ۳-۳-۶ باشد. در این میان شش پایه شدن مقطع ابتدایی و سه پایه شدن دوره متوسطه اول تبعاتی به همراه داشت که نیازمند ساماندهی نیروی انسانی و فضای آموزشی بود.
در راستای استقرار نظام ۳-۳-۶ از سال ۹۴ دوره اول متوسطه کامل و سه پایه می‌شود، در این صورت یک سال متوسطه دوم خالی می‌شود که به گفته وزیر آموزش و پرورش امر تأمین و ساماندهی نیروی انسانی و امکانات لازم در این خصوص صورت گرفته است.
طرح یک روز بانشاط در مدارس امسال چگونه اجرا می‌شود؟
ماجرای تعطیل شدن مدرسه‌ها در روز پنج شنبه یکی از بحث برانگیزترین طرح‌های آموزش و پرورش در دولت دهم بود که اجرای آن برای مدارس ابتدایی در دولت یازدهم نیز ادامه پیدا کرد اما فانی، وزیر آموزش و پرورش انتقاداتی به این طرح دارد و در این باره عنوان می‌کند: حدود ۱۵ سال پیش در ژاپن یک‌ششم کتاب‌های درسی کسر شد و به ازای آن هفته آموزشی پنج‌روزه شد ولی روز ششم را تعطیل نکردند و فقط در آن روز درسی ارائه نمی‌شود، اما در ایران حجم کتاب‌های درسی را کم نکردیم بلکه یک روز را هم تعطیل کردیم، نتیجه آن این می‌شود که در بعضی روزها، مقطع متوسطه هشت ساعته اداره و فشار بر روی معلمان ایجاد می‌شود؛ وقتی ما این موضوع را مطرح کردیم شاهد موج‌های رسانه‌ای و انتقادات در این خصوص بودیم.
طرح یک روز بانشاط پنج‌شنبه‌ها امسال در ۲۰۰۰ مدرسه ابتدایی به صورت آزمایشی اجرا خواهد شد که بنابر اظهارات وزیر آموزش و پرورش، اگر نتیجه اجرای این طرح موفقیت‌آمیز باشد، تسری خواهد یافت و در این راستا سعی می‌شود برنامه پنج‌شنبه‌ها طوری تدوین شود که خلأهای «آموختن برای با دیگران زیستن، آموختن برای بکار بستن و آموختن برای زیستن» جبران شود.
با نواخته شدن زنگ تحصیلی از فردا، دروازه‌های تعلیم و تربیت به روی دانش آموزان گشوده می‌شود. باید دید امسال رئیس جمهور در قالب «پرسش مهر» از دانش آموزان کدام چالش نظام تعلیم و تربیت را به عنوان دغدغه‌ای مهم مطرح خواهد کرد.
