گروه سیاسی: نایب رئیس مجلس دهم، با بیان اینکه انتخابات جمهوری بودن این نظام را تأمین میکند، گفت: مسأله نظارت استصوابی حتی در زمان امام خمینی(س) هم نبود ولی بعدا پیدا شد. قطعا شهید مطهری با نظارت استصوابی به شکلی که اجرا میشود مخالف بودند. قطعا ایشان مخالف بودند کسانی به صرف اینکه منتقد باشند و یا نظر متفاوتی با نظام در بعضی مسائل داشته باشند از انتخاب شدن محروم شوند.
علی مطهری گفت: شهید مطهری به فاصله دو ماه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به شهادت رسیدند و اساسا ایشان هیچ انتخاباتی را در جمهوری اسلامی مشاهده نکردند؛ که اگر مشاهده میکردند طبعا ما مطالبی از ایشان درباره انتخابات در جمهوری اسلامی داشتیم.ایشان در آستانه رفراندوم جمهوری اسلامی درباره ماهیت نظام جمهوری اسلامی سه مصاحبه تلویزیونی داشتند و مطالب قابل توجهی را بیان کردهاند. تنها چیزی که از ایشان بعد از پیروزی انقلاب باقی مانده همین است. یعنی واقعا ما افسوس میخوریم که چرا ایشان خیلی زود از بین ما رفتند.
وی افزود: ایشان میفرمایند که «جمهوری اسلامی» یک تعبیر متناقض نیست؛ چون آن موقع عده ای میگفتند که تعبیر جمهوری اسلامی خودش را نقض میکند. یعنی «جمهوری» با «اسلامی» سازگار نیست. ولی ایشان میگویند کلمه «جمهوری» شکل و کلمه «اسلامی» محتوای حکومت را بیان میکند و در کشوری که اکثریت قاطع قریب به اتفاق مردم آن مسلمان هستند جمهوری اسلامی حاکمیت ملی را نقض نمیکند و تعبیر متناقضی نیست. ممکن است در کشوری که اکثریت مسلمان نداشته باشد، «جمهوری اسلامی» تعبیر متناقضی باشد ولی در ایران این طور نیست.مطهری اظهار داشت: آنچه که جمهوری بودن این نظام را تأمین میکند انتخابات مختلف است و مهمترین آنها انتخابات ریاست جمهوری و مجلس است. آنچه که اسلامی بودن نظام جمهوری اسلامی را تأمین میکند، اصل ولایت فقیه و شورای نگهبان است. البته باید یک هماهنگی بین دو بخش جمهوری و اسلامی وجود داشته باشد.وی تأکید کرد: اصل ۹۹ قانون اساسی آمده نظارت بر انتخاباتهای گوناگون مثل ریاست جمهوری، مجلس، و غیره بر عهده شورای نگهبان است. ولی بعدا این اصل را به «نظارت استصوابی» تفسیر کردند که محل بحث واقع شد. نظارت استصوابی به مفهوم درستش میتواند قابل قبول باشد. یعنی اینکه درباره کاندیداها از مراجع چهارگانه استعلام گرفته شود که مشکلی در صلاحیت آن شخص وجود نداشته باشد. احیانا ممکن است تحقیقات محلی هم انجام شود و شورای نگهبان بر اساس آن تصمیم بگیرد. ولی مهم نحوه تأثیر دادن این اطلاعات برای بررسی صلاحیتها است.نماینده سابق تهران در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: یک وقت اطلاعات آنجا جمع میشود و اگر محکومیت مالی یا اخلاقی وجود داشت میتوانند او را رد کنند. ولی اگر این نظارت استصوابی بخواهد به اظهار نظرهای افراد سرایت کند و اگر کسی در جایی از نظام انتقاد کرده و یا نظری متفاوت با نظر رسمی نظام داشته رد صلاحیت شود، این جایی است که مشکل ایجاد کرده و نظارت استصوابی نباید شامل این مقدار هم بشود.
وی گفت: همیشه از ابتدای جمهوری اسلامی سعی شده که جایگاه انتخابات و مسئولان منتخب قانونی حفظ شود. مثلا امام خمینی(س) از همان ابتدا تا جای ممکن از رئیس جمهور قانونی که بنی صدر بود حمایت کردند و اسباب تعجب شده بود برای افرادی که چطور امام این همه از او حمایت میکند. در آن زمان بین رئیس جمهور و سران حزب جمهوری اسلامی و مجلس شورای اسلامی اختلاف نظر بود ولی میدیدیم امام همچنان از رئیس جمهور قانونی حمایت میکردند.
مطهری افزود: این حمایت فقط به خاطر این بود که جمهوری بودن نظام باقی باشد و این طور نباشد که با اندک اختلافی با رئیس جمهور کاری کنند تا او عزل شود. تا نقطه آخر ایستادند که این اتفاق نیفتد ولی به هر حال حوادث به گونه ای پیش رفت که در نهایت این اتفاق افتاد.وی با بیان اینکه خطوط قرمز مصنوعی برای نمایندگان مجلس درست کردهاند، تصریح کرد: نماینده مجلس نمیتواند در مورد مسائل مربوط به قوه قضائیه اظهار نظر کند و ممکن است علیه آنها اعلام جرم شود، در مورد مسائل مربوط به زیر مجموعه رهبری ممکن است نتواند درست وارد شود و در مورد مسائلی مثل فتنه ۸۸ نمیتواند وارد شود. اینها را خط قرمز قرار دادهاند که ما را دچار تناقض میکند. چون از طرفی قانون اساسی میگوید مجلس میتواند در همه امور کشور وارد شود و از طرفی خود ما خط قرمزهایی ایجاد کرده ایم.مطهری افزود: در مورد رئیس جمهور هم اختیارات خوبی در قانون اساسی دارد ولی در عمل میبینیم که خیلی جاها در کار او دخالت میشود و او را در زمینههای مختلف محدود میکنند. البته اینها هم باید برطرف شود.
علی مطهری گفت: شهید مطهری به فاصله دو ماه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به شهادت رسیدند و اساسا ایشان هیچ انتخاباتی را در جمهوری اسلامی مشاهده نکردند؛ که اگر مشاهده میکردند طبعا ما مطالبی از ایشان درباره انتخابات در جمهوری اسلامی داشتیم.ایشان در آستانه رفراندوم جمهوری اسلامی درباره ماهیت نظام جمهوری اسلامی سه مصاحبه تلویزیونی داشتند و مطالب قابل توجهی را بیان کردهاند. تنها چیزی که از ایشان بعد از پیروزی انقلاب باقی مانده همین است. یعنی واقعا ما افسوس میخوریم که چرا ایشان خیلی زود از بین ما رفتند.
وی افزود: ایشان میفرمایند که «جمهوری اسلامی» یک تعبیر متناقض نیست؛ چون آن موقع عده ای میگفتند که تعبیر جمهوری اسلامی خودش را نقض میکند. یعنی «جمهوری» با «اسلامی» سازگار نیست. ولی ایشان میگویند کلمه «جمهوری» شکل و کلمه «اسلامی» محتوای حکومت را بیان میکند و در کشوری که اکثریت قاطع قریب به اتفاق مردم آن مسلمان هستند جمهوری اسلامی حاکمیت ملی را نقض نمیکند و تعبیر متناقضی نیست. ممکن است در کشوری که اکثریت مسلمان نداشته باشد، «جمهوری اسلامی» تعبیر متناقضی باشد ولی در ایران این طور نیست.مطهری اظهار داشت: آنچه که جمهوری بودن این نظام را تأمین میکند انتخابات مختلف است و مهمترین آنها انتخابات ریاست جمهوری و مجلس است. آنچه که اسلامی بودن نظام جمهوری اسلامی را تأمین میکند، اصل ولایت فقیه و شورای نگهبان است. البته باید یک هماهنگی بین دو بخش جمهوری و اسلامی وجود داشته باشد.وی تأکید کرد: اصل ۹۹ قانون اساسی آمده نظارت بر انتخاباتهای گوناگون مثل ریاست جمهوری، مجلس، و غیره بر عهده شورای نگهبان است. ولی بعدا این اصل را به «نظارت استصوابی» تفسیر کردند که محل بحث واقع شد. نظارت استصوابی به مفهوم درستش میتواند قابل قبول باشد. یعنی اینکه درباره کاندیداها از مراجع چهارگانه استعلام گرفته شود که مشکلی در صلاحیت آن شخص وجود نداشته باشد. احیانا ممکن است تحقیقات محلی هم انجام شود و شورای نگهبان بر اساس آن تصمیم بگیرد. ولی مهم نحوه تأثیر دادن این اطلاعات برای بررسی صلاحیتها است.نماینده سابق تهران در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: یک وقت اطلاعات آنجا جمع میشود و اگر محکومیت مالی یا اخلاقی وجود داشت میتوانند او را رد کنند. ولی اگر این نظارت استصوابی بخواهد به اظهار نظرهای افراد سرایت کند و اگر کسی در جایی از نظام انتقاد کرده و یا نظری متفاوت با نظر رسمی نظام داشته رد صلاحیت شود، این جایی است که مشکل ایجاد کرده و نظارت استصوابی نباید شامل این مقدار هم بشود.
وی گفت: همیشه از ابتدای جمهوری اسلامی سعی شده که جایگاه انتخابات و مسئولان منتخب قانونی حفظ شود. مثلا امام خمینی(س) از همان ابتدا تا جای ممکن از رئیس جمهور قانونی که بنی صدر بود حمایت کردند و اسباب تعجب شده بود برای افرادی که چطور امام این همه از او حمایت میکند. در آن زمان بین رئیس جمهور و سران حزب جمهوری اسلامی و مجلس شورای اسلامی اختلاف نظر بود ولی میدیدیم امام همچنان از رئیس جمهور قانونی حمایت میکردند.
مطهری افزود: این حمایت فقط به خاطر این بود که جمهوری بودن نظام باقی باشد و این طور نباشد که با اندک اختلافی با رئیس جمهور کاری کنند تا او عزل شود. تا نقطه آخر ایستادند که این اتفاق نیفتد ولی به هر حال حوادث به گونه ای پیش رفت که در نهایت این اتفاق افتاد.وی با بیان اینکه خطوط قرمز مصنوعی برای نمایندگان مجلس درست کردهاند، تصریح کرد: نماینده مجلس نمیتواند در مورد مسائل مربوط به قوه قضائیه اظهار نظر کند و ممکن است علیه آنها اعلام جرم شود، در مورد مسائل مربوط به زیر مجموعه رهبری ممکن است نتواند درست وارد شود و در مورد مسائلی مثل فتنه ۸۸ نمیتواند وارد شود. اینها را خط قرمز قرار دادهاند که ما را دچار تناقض میکند. چون از طرفی قانون اساسی میگوید مجلس میتواند در همه امور کشور وارد شود و از طرفی خود ما خط قرمزهایی ایجاد کرده ایم.مطهری افزود: در مورد رئیس جمهور هم اختیارات خوبی در قانون اساسی دارد ولی در عمل میبینیم که خیلی جاها در کار او دخالت میشود و او را در زمینههای مختلف محدود میکنند. البته اینها هم باید برطرف شود.