روایت تلخ تونل ۴۲ و پایان دردناک ۱۳۰ ساعت چشم انتظاری

ساعت ١٢ ظهر روز شنبه ١١ اردیبهشت ۱۴۰۰ در تونل شماره ۴٢ معدن بزرگ طزره از معادن چهارگانه شرکت زغال سنگ البرز شرقی در کارگاه استخراج k ١٣ پیشرو، هنگام استخراج و به دلیل ریزش ناگهانی سقف کارگاه، حادثه تلخی رخ داد که در این حادثه ۲ کارگر پیمانکاری شرکت به نام‌های میلاد روشنایی و سید اصغر افضلی از دامغان محبوس شدند.

در ساعات اولیه حادثه، عملیات امداد و نجات توسط معدنکاران آغاز شد و نیروهای هلال احمر، اورژانس و پرسنل ایمنی شرکت به محل حادثه اعزام شدند و عملیات آواربرداری از همان دقایق اولیه ریزش آوار آغاز شد. 

با توجه به تخصصی بودن کار معدن، نیروهای هلال احمر به عنوان پشتیبان و ارائه خدمات و اقدامات اولیه احتمالی در محل حضور پیدا کردند و روند آواربرداری توسط تیم تخصصی دنبال شد.

پس از حادثه، برای اکسیژن دهی به کارگران محبوس در تونل حفره ای ایجاد شد تا در صورت گرفتارشدن و زنده بودن آنان از لحاظ اکسیژن مشکلی نداشته باشند. 

روز دوم حادثه و ادامه یافتن روند آواربرداری 

تیم‌های تخصصی از لحظات اولیه با حفر مسیر دسترسی اضطراری به طول ٢۵ متر، به موازات کارگاه استخراج و ایجاد دستکها به داخل کارگاه به دنبال انجام امدادرسانی به حادثه دیدگان بودند که با مواجه شدن به تخت سنگهای تخریب شده ادامه کار میسر نشد.

چهار پایگاه امداد و نجات زغالی در کشور فعالیت دارند که یکی از این پایگاه‌ها در استان سمنان فعال است، این پایگاه به همراه سه تیم از استان گلستان برای کمک به مهار حادثه ایجاد شده ، اعزام و در محل حادثه مستقر شدند.

رییس اداره تعاون ، کار و رفاه اجتماعی دامغان نیز به رسانه‌ها اعلام کرد: کارگاه استخراج این تونل ۷۰ متر طول دارد و این ۲ کارگر در عمق ۳۵ متری زیر آوار هستند. 

علی اکبر مهرابی ادامه داد: گروه امداد و نجات معدن طزره برای نجات این افراد ، از سه مکان تونل فرعی حفر کردند و بیش از ۲۰ متر پیشروی داشتند اما تا پایان روز دوم هیچ نشانه‌ای از معدنچیان یافت نشد.

تشکیل پرونده قضایی برای حادثه معدن

دادستان عمومی و انقلاب دامغان در بازدید از تونل ۴۲ معدن، از نزدیک روند آواربرداری را دنبال کرد و گفت: پرونده قضایی در خصوص حادثه معدن طزره دامغان تشکیل شد و تحقیقات قضایی در حال انجام است.

محمدتقی گلی بیان کرد: پس از رسیدن تیم‌های امدادی به نتیجه مطلوب و پیداشدن کارگران محبوس، علت حادثه بررسی و پرونده قضایی تکمیل می‌شود.

وی تصریح کرد: بازرسان اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و کارشناسان مربوطه پس از رسیدن به نتیجه، قصور، عدم رعایت نکات ایمنی و یا طبیعی بودن حادثه را بررسی و اعلام می‌کنند و در راستای تکمیل پرونده اقدام‌های لازم انجام می‌شود.

ریزش‌ها در روز سوم حادثه

چهار تیم از شرکت و تعدادی از کارکنان استان گلستان به تعداد ۱۲۰ نفر همچنان در حال آواربرداری برای رسیدن به ۲ کارگر محبوس در معدن زغال سنگ طزره دامغان بودند اما هنوز هیچ نشانه ای از معدنچیان یافت نشد. 

باتوجه به رسیدن تیم‌های تخصصی به تخت سنگهای تخریب شده و عدم فراهم بودن شرایط ادامه کار، تعریض و افزایش ضخامت راه دسترسی قبلی (دِویل) از داخل کارگاه استخراج در محل جبهه کار اصلی در دستور کار قرار گرفت که این راهکار نیز به هدف مورد نظر نرسید.

سپس امدادگران با تخلیه بخشی از تخریب ناشی از ریزش، درصدد تخلیه کارگاه برآمدند که با توجه به ریزش های مجدد، این راهکار نیز به بن بست رسید.

مدیرعامل شرکت زغال سنگ البرز شرقی روز سوم حادثه به گفت: حادثه معدن طزره دامغان با حجم زیادی از ریزش آوار همراه بوده و به همین دلیل تاکنون دسترسی به کارگران محبوس امکان پذیر نشده است، تا این لحظه ۲۰۰ واگن آوار از محلی وقوع حادثه خارج شده است.

منصور شریف در تشریح آخرین اقدام های انجام شده گفت: تیم‌های تخصصی به منظور استفاده حداکثری از توان و سرعت بخشیدن به روند آواربرداری، هر چهارساعت یکبار تعویض شیفت می‌دهند.

شریف تصریح کرد: کارگاه این معدن به طول ۸۰ در ۸۰ سانتی متر است و جهت افزایش سرعت آواربرداری و خارج کردن سنگ های درشت، ضمن رعایت ایمنی، استحکام بخشی و نصب ستون های چوبی، کارگاه به میزان ۱۶۰ سانتی متر و ۲ متر ارتفاع، تعریض شده است.

روز چهارم حادثه و چشم انتظاری خانواده ۲ معدنچی

در نهایت با توجه به شرایط به شدت ناایمن و ریزشی حاکم بر کارگاه، در روز چهارم جهت تامین ایمنی امدادگران، اقدام به حفر راه دسترسی ایمن و اصولی(دِویل) به طول ٣۵ متر، موازی کارگاه استخراج و با فاصله ایمن از آن (متوسط ۴ متر) اقدام شد و تا سطح زمین ادامه یافت.

رییس اداره صنعت، معدن و تجارت دامغان در این روز گفت: تاکنون ۳۰۰ واگن زغال سنگ و آوار از محل محبوس شدن ۲ معدنچی طزره دامغان خارج شده است اما هیچ نشانه ای از معدنچیان یافت نشد.

صالحی افزود: طبق برآوردها، یکهزار و ۵۰۰ تن حجم خاک آوار موجود در محل حادثه است که تیم‌های تخصصی طی ۷۵ ساعت اخیر از ظهر شنبه تاکنون بدون وقفه و با تلاش فراوان در حال آواربرداری برای رسیدن به ۲ کارگر محبوس در معدن هستند.

دستور ویژه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای بررسی حادثه

در روز پنجم از وقوع حادثه معدن و ادامه یافتن عملیات نجات ۲ تن از کارگران معدن طزره، «محمد شریعتمداری» به بررسی ویژه و فوری با هماهنگی مدیران کل اجرایی استان‌ها تاکید است.

وی بیان کرد: ضمن اقدام اصلاحی در ایمن‌سازی محیط کار کارگران، باید هر چه سریعتر نسبت به معرفی عوامل ایجاد این حوادث به دستگاه قضایی اقدام شود.

روز پنجم و ادامه مسیر تونل تا محل حبس معدنچیان

عملیات نجات ۲ تن از کارگران معدن طزره دامغان در روز پنجم در حالی پیگیری شد که براساس گزارش میدانی خبرنگار هنوز دسترسی به معدنکاران ممکن نشده است. 

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان سمنان که پس از دستور وزیر برای پیگیری حادثه در محل معدن طزره حضور یافته بود به خبرنگار گفت: هم‌اکنون آواربرداری از ۳۵ متر فضای باقیمانده تونل برای دستیابی به محبوسان معدن در حال انجام است، با توجه به شرایط موجود، ۲ مسیر از تونل اصلی و یک مسیر از سطح زمین ایجاد شده است. 

اسماعیل غنیان تصریح کرد: مهم‌ترین موضوع، میزان باقی‌مانده از مسیر تونل است که در محل کانال قبلی و محل محبوس شدن ۲ کارگر است، باتوجه به پیچیدگی لایه امیدواریم با حفظ امنیت قوی و ادامه روند تخصصی آواربرداری با استفاده از تجهیزات ایمن، پیچیدگی لایه سبب ریزش مجدد نشود.

تیم‌های تخصصی در ششمین روز به کانال محبوسان معدن طزره رسیدند

ساعت ۱۴ روز ششم حادثه، مدیرعامل شرکت معادن زغال‌سنگ البرز شرقی به گفت: تیم‌های تخصصی و امدادگران معدن با ایجاد راه دسترسی از ۲ مسیر به کانال استخراج و محل محبوس شدن ۲ معدنچی طزره دامغان نزدیک شدند.

شریف بیان کرد: سگ‌های زنده یاب از شهر سمنان و تهران به محل حادثه اعزام شدند و دستگاه‌های فلزیاب نیز به کمک امدادگران معدن آمد تا با جستجوی دستگاه پیکور کارگران مفقود شده، بتوان در مسیر درست حرکت کرد.

وی ادامه داد: در حال حاضر نیروهای تخصصی در فاصله طولی ۲ الی سه متری کارگاه استخراج قرار دارند و امیدواریم با همین روند فعالیت و عدم بروز مشکلات احتمالی بتوانیم تا ساعت های آینده به افراد مفقود دسترسی پیدا کنیم.

پایان چشم انتظاری ۱۳۰ ساعته و پیکر بی‌جان یکی از معدنکاران 

با کشف پیکر بی جان یکی از معدنکاران، امید خانواده ۲ معدنچی ناامید شد. 

مدیرعامل شرکت معادن زغال‌سنگ البرز شرقی در ساعت ۲۰ روز پنجشنبه به گفت: پس از ۱۳۰ ساعت عملیات، پیکر بی‌جان میلاد روشنایی در عمق تقریبی ۳۰ متری یافت شد که با توجه به وجود نشانه هایی از دیگر معدنچی، عملیات جستجوی دومین معدنکار همچنان ادامه دارد.

وی خاطرنشان کرد: تخریب کامل کارگاه و حجم شدید آوار، نشان دهنده این موضوع است که پیکر این ۲ معدنچی در لحظات اول حادثه زیر آوار مدفون شده است.

پیداشدن پیکر بی‌جان دومین معدنچی  

مدیرعامل شرکت معادن زغال‌سنگ البرز شرقی در ساعت ۲۳ و ۳۰ دقیقه روز پنجشنبه به گفت: پیکر بی‌جان «سید علی اصغر افضلی» دومین معدنچی محبوس در معدن زغال سنگ طزره، به فاصله سه ساعت و نیم نسبت به پیکر اولین معدنچی، پیدا شد.

تونل ریزش‌کرده معدن طزره دامغان غیرفعال شد

رییس اداره صنعت، معدن و تجارت دامغان به گفت: بلافاصله پس از اتمام عملیات امداد و نجات و کشف پیکر بی‌جان کارگران، کلیه فعالیت‌های استخراج در تونل ۴۲ تا زمان تعیین تکلیف قطعی وضعیت آن، تعطیل شد. 

صالحی ادامه داد: با هماهنگی دادستان دامغان و معاون معدنی و مدیر ایمنی شرکت البرز شرقی، تونل ریزش‌کرده تا زمان تعیین تکلیف و ارزیابی قطعی وضعیت معدن به‌طور کامل تعطیل است. 

وی اظهار داشت: بررسی و شناسایی عوامل اصلی دخیل در وقوع حادثه، توسط بازرسان اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام می‌شود که در این زمینه بازرسان اداره صنعت، معدن و تجارت نیز حضور دارند اما برای دستگاه قضایی و مراجع ذی صلاح، نظر کارشناسی و جمع‌بندی نهایی بازرس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی ملاک اصلی شناسایی علت دقیق حادثه است.

سابقه حوادث مرگ‌آفرین برای معدنچیان  طزره 

در سال‌های اخیر، موضوع ریزش معدن زغال سنگ در شهرستان دامغان بارها در فهرست اخبار حوادث بوده است.

حسین صادق خوردی بر اثر ریزش تونل کلاریز در سی ام آبان ۹۷، علی عجم اکرمی و محمود مومن در بیست و سوم خرداد ۹۸ بر اثر ریزش تونل برناکی، مجتبی گیلان در بیست و شش خرداد ۹۸ بر اثر گازگرفتگی در تونل رزمجای غربی و این بار جان باختن روشنایی و  افضلی در تونل شماره ۴۲ ، تنها بخشی از حوادث معدنی منجر به فوت در معادن زغال سنگ شرکت البرز شرقی است.

همزمان با روز جهانی کار و کارگر، تونل ۴۲ معدن طزره به زندگی دو کارگر آن پایان داد تا «افضلی» ۳۷ ساله و پدر سه پسر و «روشنایی» ۲۵ ساله را که در آستانه آغاز یک زندگی مشترک قرار داشت،از ادامه زندگی محروم کند.

امسال سوال اصلی اینجاست که آیا این آخرین حادثه مرگ‌آفرین برای معدنچیان طزره است؟

درباره شرکت معادن زغال سنگ البرز شرقی

شرکت معادن زغال‌سنگ البرز شرقی به عنوان یکی از واحدهای زیرمجموعه ذوب آهن اصفهان و از تامین کنندگان کنسانتره زغال‌سنگ کُک شو، در سالیان اخیر روند رو به رشدی را در زمینه توسعه ذخائر زغال‌سنگ و شبکه معادن، تولید و درآمدزایی و خروج از شرایط زیان ده را تجربه کرده است.

این شرکت سال ۱۳۴۹ آغاز به کار کرد و عمده فعالیت آن شامل اکتشاف، بهره برداری از معادن و فرآوری زغال سنگ جهت تامین بخشی از کنسانتره مورد نیاز ذوب آهن اصفهان است.

ستاد مرکزی شرکت در شهر شاهرود قرار دارد و هم‌اکنون ۱۷۰۰ نفر در شرکت معادن زغالسنگ البرز شرقی مشغول به کار هستند که حوزه‌ فعالیت این شرکت از معادن طزره در شمال شرق شهرستان دامغان واقع در استان سمنان تا جنوب شهرستان مینودشت واقع در استان گلستان است. 

مجموعه معادن زغال سنگ البرز شرقی در منطقه طزره دامغان در مناطق سردسیر و کوهستانی جنوب رشته کوه‌های البرز و در فاصله ۵۰ کیلومتری شهرستان دامغان قرار دارد.