بر اساس گفته کارشناسان بخش کشاورزی، محدوده جغرافیایی کشور با توجه به زاویه تابش خورشید، اقلیم و آب و هوای مخصوص در مناطق مختلف این سرزمین، بهترین مکان برای پرورش و کشت باکیفیت‌ترین گیاهان دارویی در دنیا است اما با وجود این پتانسیل بی‌نظیر که کشور می‌تواند از این طریق، سهم بزرگی در بازار تجارت جهانی داشته باشد و ارزآوری بالایی را نصیب خود کند، درآمد بسیار ناچیزی را به دست می‌آورد که قابل قیاس با سایر کشورها نیست.
گیاهان دارویی به میزانی که در بحث ارزآوری و تجارت و به تبع آن در حوزه ایجاد اشتغال تاثیر دارند، می‌توان ردپای آن را در زندگی مردم عادی مشاهده کرد. کشت، تولید، فرآوری و در نهایت مصرف، نقش گیاهان دارویی در زندگی مردمان این سرزمین است اما در این میان جای خالی برندهای تولیدی و تجاری در این حوزه به وضوح قابل مشاهده بوده و شاید حلقه مفقوده پیشرفت و توسعه حوزه تولید و تجارت گیاهان دارویی باشد.
شرکت گل‌های دشت آندیا، واحدی برای خردایش و بسته‌بندی داروهای گیاهی و ادویه‌جات در استان زنجان با برند حاج نوروز عطار است. برای ورود به این واحد باید پروتکل‌های بهداشتی مربوط به واحدهای تولید و فرآوری محصولات غذایی را رعایت کنید. خط تولید و بسته‌بندی تقریباً خطی است و به گفته مدیر خط تولید در طرح توسعه، فرآیند کاملاً خطی شده و مشکل کمبود فضا و طراحی حل می‌شود.در اینجا بوی تند ادویه‌ها را می‌توانید به راحتی از پشت ماسک هم استشمام کنید و شکل ابتدایی و اولیه ادویه‌ها و برخی گیاهان دارویی را ببینید. اینجا رنگ و بو با شما حرف می‌زند.
بنیان‌گذار برند حاج‌نوروز عطار که سال‌ها سابقه فعالیت در حوزه عطاری و فرآوری گیاهان دارویی و ادویه‌جات را دارد، در رابطه با صنعت کشت گیاهان دارویی می‌گوید: در جهان صنعت گیاهان دارویی و طب سنتی و استفاده از آن رو به پیشرفت است. گردش مالی این کار بالای ۵۰۰ میلیون دلار بوده و این عدد در حال بزرگ‌تر شدن است.
مرتضی عزیزپور با اشاره به مشکلات موجود در مسیر صنایع فرآوری و بسته‌بندی گیاهان دارویی و ادویه‌جات، ادامه می‌دهد: رعایت جدی مباحث و پروتکل‌های بهداشتی از ملزومات تولید، فرآوری و بسته‌بندی مواد غذایی و مشتقات آن است ولی متاسفانه در بسیاری از موارد شاهد آن هستیم که قانون توسط کارشناسان تفسیر به مطلوب شده و برای صاحبان صنایع مشکلاتی را به وجود می‌آورد.
وی با اشاره به کشت مدون گیاهان دارویی، می‌افزاید: در حال حاضر عمده گیاهان دارویی که در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد از گیاهان خودرو طبیعی در دشت و کوه‌های کشور است و کشاورزان کمتر مایل به کشت گیاهان دارویی هستند و برداشت بی‌رویه و نادرست گیاهان دارویی در طبیعت سبب شده که در برخی مناطق شاهد از بین رفتن گونه‌های گیاهی باشیم که در بلندمدت می‌تواند دیگر گونه‌ها با تهدید نابودی مواجه شود.
نائب‌رئیس هیئت‌مدیره گل‌های دشت آندیا اظهار می‌کند: آموزش و توجه به بازار داخلی باید در کنار تولید گیاهان دارویی و ترویج و آموزش آن مورد توجه قرار گیرد تا بازار پایدار داخلی به وجود بیاید. خوشبختانه در استان زنجان در راستای اجرای طرح مشاغل خانگی تفاهم‌نامه‌ای با جهاددانشگاهی و قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه انصارالمهدی (عج) استان برای آموزش کشت و فرآوری منعقد شده است.
عزیزپور خاطرنشان می‌کند: ترویج کشت خانگی گیاهان دارویی سبب پیشرفت و توسعه فعالیت در این حوزه شده و حتی می‌تواند زنجان را به قطب تولید گیاهان دارویی به صورت کشت خانگی تبدیل کند و بازار پایداری را برای این محصول ایجاد کند و درب بازارهای صادراتی را به روی تاجران و کشاورزان جوان زنجانی باز کند.حالا که خیلی‌ها به دلیل شیوع کرونا مجبورند در خانه بمانند، می‌توانند به فکر راه‌اندازی یک شغل خانگی باشند. طبق تعریف وزارت تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی، مشاغل یا کسب و کارهای خانگی، آن دسته از فعالیت‌هایی است که از سوی یک عضو یا اعضای خانواده در فضای مسکونی در قالب یک طرح کسب و کار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی هم‌جوار شکل می‌گیرد و منجر به تولید خدمت یا کالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می‌شود.
حالا طرح ملی توسعه مشاغل خانگی با کارفرمایی وزارت تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی و اجرای جهاددانشگاهی در کشور و به تبع آن در استان‌ها در حال اجرا است. جهاددانشگاهی به عنوان یک نهاد توسعه‌ای، واسطه‌ای و تسهیل‌گر مکلف به شناسایی، توانمندسازی (آموزش و مشاوره) اشخاص حقیقی و حقوقی و پایدارسازی مشاغل خانگی با اتصال به بازار با بهره‌مندی از شبکه‌های افقی و عمودی است.
مدیر اجرایی طرح ملی مشاغل خانگی در زنجان در توضیح طرح ملی مشاغل خانگی، می‌گوید: طرح ملی توسعه مشاغل خانگی در ۳۱ استان توسط وزارت تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی به عنوان کارفرما و ناظر و جهاددانشگاهی به عنوان مجری طرح در حال اجرا است. این طرح از برنامه‌های اشتغال فراگیر است که در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی، جهش تولید، کمک و حمایت از کسب و کارهای خرد در حال اجرا است.
لیلا اجلی ادامه می‌دهد: رشته‌هایی که به عنوان مزیت در استان به آن پرداخته شده، شامل قالی‌بافی، بافنده تابلوفرش، گلیم‌بافی، قلم‌زنی، خیاط لباس، ملیله‌سازی، تولیدات چرمی دست‌دوز، ویرایشگر متون، تولیدکننده گیاهان دارویی، مترجم (کتاب و مقاله)، برنامه‌نویس، انیماتور، پرورش‌دهنده گوسفند و بز، پرورش‌دهنده زنبور عسل و ملحفه‌دوز است.
وی می‌افزاید: اجرای این طرح در سه فاز پیش‌بینی شده که فاز اول شناسایی و اولویت‌بندی مزیت، ظرفیت و پتانسیل‌های اشتغال در حوزه مشاغل خانگی است. فاز دوم به توانمندسازی متقاضیان از طریق مشاوره، راهنمایی، استعدادسنجی، بهره‌گیری از آموزش‌های کوتاه‌مدت کارآفرینی، شناخت بازار و مسائل مالی و فاز سوم به تعامل با فعالان عرصه فروش محصولات مشاغل خانگی، اتصال به بازار و ارتباط با برندهای معروف بازار فروش می‌پردازد.
مشاغل خانگی بحث روز دنیا است و امروزه کشورهای پیشرفته به این نتیجه رسیدند که باید در راستای حمایت از اقتصاد و افزایش تولید ناخالص داخلی به مشاغل خانگی توجه ویژه‌ای کنند. حال محصولاتی که در گذشته و البته زمان حال، نعمت بی‌دریغ خدا و رایگان در محیط بودند، می‌توانند برای کشت، راه به خانه‌ها باز کرده و موجبات ایجاد اشتغال را برای همه فراهم و گیاهان دارویی، داروی اشتغال خرد و خانگی شود.
