مرجان اکبری گفت: منبع آبقدیمی شهر تربت‌جام به شماره ۳۲ هزار و ۸۳۹ و با عنوان میراث صنعتی در فهرست آثار ملی ایران ثبت و به استانداری خراسان رضوی ابلاغ شد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی افزود: این منبع آب قدیمی در ساختمان فرمانداری تربت‌جام قرار دارد.
وی ادامه داد: این بنا به عنوان اولین سازه آبرسانی برای تامین آب شرب شهر تربت‌جام محسوب می‌شود که حدود هفتاد سال قبل احداث شده است.
اکبری گفت: این سازه معماری امروزه با وجود کالبد بسیار سالم، به عنوان یک اثر هویت شهری مورد توجه شهروندان است.
ارتفاع این منبع ۱۸ متر و قطر آن ۹ متر است
مسوول دفتر ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز گفت: این بنا دارای پلان دایره‌ای شکل بوده و حدود ۱۸ متر ارتفاع دارد و قطر آن حدود ۹ متر است.
محمود طغرایی افزود: این بنا با بتن سیمان و آجرهای ۲۰ در ۲۰ سانتیمتر ساخته شده است.
وی ادامه داد: ورودی اصلی بنا در ضلع شمالی و با ارتفاع یک متر دیده می‌شود، در جلو ورودی و قسمت کف، حفره‌ای مستطیل شکل تعبیه شده که شیرهای اصلی تنظیم جریان آب در آن قرار دارد.
طغرایی گفت: دیواره داخلی بنا دارای سه ردیف پلکان عمودی برای ارتباط با منبع است، در بدنه بنا و در زیر مخزن اصلی، نورگیرهایی به صورت پیرامونی بر روی استوانه بنا برای تأمین نور فضای داخلی سازه ایجاد شده است.
مسوول دفتر ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی افزود: با توجه به بررسی‌های انجام شده و گردآوری تاریخ شفاهی، این سازه که به عنوان ذخیره آب شهری تربت‌جام استفاده می‌شد، دارای یک منبع سیمانی با جدار داخلی ساروج در قسمت بالایی بوده که با لوله‌های موجود، آب از موتورخانه اصلی در محدوده زمین فرمانداری وارد این منبع شده و سپس با وجود لوله‌های خروجی و انشعابات آن وارد شبکه توزیع شهری می‌شده است.
وی ادامه داد: در سال‌های بعد به دلیل حجم کم منبع و ازدیاد جمعیت شهر، منبع فلزی بزرگتری به ارتفاع ۶ متر در داخل بنا تعبیه شده است.
طغرایی گفت: این اثر معماری به عنوان یک نشانه از سیستم آبرسانی در آغاز دوره آبرسانی نوین و قسمتی از میراث صنعتی این شهر محسوب می‌شود که حفاظت و نگهداری آن ضروری است.
