فارس، دامداران و مرغداران کشور که تامین کننده نزدیک به یک میلیون تن گوشت، ۲.۵ میلیون تن مرغ ، بیش از یک میلیون تن تخم مرغ و بیش از ۱۰ میلیون تن شیر خام در کشور هستند، امروزه با مشکلات زیادی در تامین خوراک دام عمدتا از نوع ذرت، سویا و جو مواجهند. این در حالی است که مسوولان می‌گویند گمرک کشور مملو از این نوع نهاده‌های دامی است، فقط همتی باید باشد که آنها را ترخیص کنند و به استانهای کشور ارسال کنند.
در یکی دو هفته گذشته چندین بار دامداران به گرانی‌ها و کمبود نهاده‌های دامی اعتراض کردند و خواستار تامین علوفه مورد نیاز دامهایشان شدند که دام یک موجود زنده است، اگر غذایش نباشد نه تنها شیر و گوشت نمی‌دهد، بلکه سلامت دام هم به خطر می‌افتد.
کار به جایی رسید که دامداران به خاطر اینکه مجبور نشوند علوفه به دامهایشان بدهند، دامهای مولد یعنی آنهایی که در دوران زاد و ولد هستند و یا دامهای آبستن را روانه کشتارگاه کردند تا به قول خودشان از شر التماس به دلالها برای خرید علوفه و پرداخت قیمت‌های گران و طاقت فرسا که از توانشان خارج است، خلاص شوند.
در چنین شرایطی که همه دامداران به دنبال خوراک دام هستند و حتی دامهای زایای (زاینده) خود را به کشتارگاه می‌فرستند، خبر می‌رسد که بیش از سه میلیون تن نهاده دامی از چندین ماه قبل در گمرکات کشور معطل مانده است.
*خوراک دام در گمرک و دامداران به دنبال خوراک
جواد ساداتی نژاد رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: «در جریان بازدیدی که از گمرک بندر امام خمینی(ره) داشته بیش از ۳ میلیون تن انواع نهاده دپو شده و حتی در آستانه کپک زدن است و باید هر چه زودتر ترخیص شده و برای استفاده تولید کنندگان ارسال شود.»
نایب رئیس دوم کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس هم گفته است، در بازدیدی که از گمرک بندر امام خمینی یکشنبه ۱۳ تیر داشته ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تن انواع خوراک دام و طیور در این گمرک مانده که حداقل می‌تواند نیاز ۴ ماه کشور را برطرف کند، با این حال ۱.۵ میلیون تن در مرحله ترخیص است و که بارگیری و حمل به کندی صورت می‌گیرد.حال باید دید که مشکل این عدم ترخیص چیست و چرا آب درکوزه و ما تشنه لبان می‌گردیم.
*کمبود کامیون عامل کندی ترخیص خوراک دام از گمرک
آنطور که برخی مسئولان می‌گویند کمبود کامیون متهم اصلی فعلا معرفی شده است، بگذریم از کرختی برخی از نهادهایی مانند گمرک و وارد کنندگان که در تاخیر صدور مجوز ترخیص نقش دارد، اما حالا که مجوز صادر شده است کامیون کافی برای حمل بار وجود ندارد.
کامیون ها روزانه این نهاده ها را بارگیری و به استانها ارسال می‌کنند، اما این میزان بسته به حجم مصرفی که در کشور وجود دارد، کافی نیست، روزانه ۵۰ هزار تن نهاده دامی از گمرک بندر امام خمینی به استانها حمل می‌شود، اما برای تامین نیاز فوری کشور حداقل این میزان باید دو برابر یعنی ۱۰۰ هزار تن شود.معاون حمل و نقل سازمان راهداری با تأکید بر اینکه نه فقط کمبود کامیون نداریم، بلکه مازاد هم داریم، گفت: مجموع شرایط را به گونه‌ای رقم زده‌اند که کامیون‌داران رغبتی به حمل کالا ندارند.
وی به مشکلات سوء مدیریت اشاره می‌کند که در عدم رغبت کامیون داران برای حمل کالا از بندر امام نقش دارند از جمله کامیون داران مجبور می‌شوند در دمای ۵۰ درجه ۱۴ ساعت برای بارگیری منتظر بمانند. سالانه تنها ۴.۵ میلیون تن انواع نهاده دامی وارد می‌شود و این میزان نهاده بیشترین ارز را به خود اختصاص داده است و تقریبا بیش از ۷۰ درصد خوراک دام مورد نیاز دامداری‌ها از واردات تامین می‌شود.
*بی تدبیری عامل اصلی عدم ترخیص نهاده های دامی از گمرک
امروز رئیس مجمع نمایندگان استان البرز از مشکلات ترخیص پرده بر می‌دارد که نهاده‌ها آماده بارگیری به استانها است، اما متاسفانه با بی تدبیری و ترک فعل بعضی از مسئولین توزیع این نهاده به مشکل برخورده و در حال کپک زدن است.بهرامی‌نیا مدیرکل راهداری از تمام کامیون‌های کشور دعوت کرد که برای حمل این نهاده‌ها به گمرک ا مام خمینی بروند که بار به اندازه کافی هست، حتی برای تشویق آنها گفته است که تا پایان شهریور سهمیه سوخت آنها را ۳۰ درصد افزایش خواهد داد.
مشکلات تامین نهاده در کشور از یکسال پیش به صورت جدی وجود دارد، اما در یکی دو هفته اخیر کاملا جدی شده و اعتراضاتی از سوی دامداران در استانهای مختلف بوده است، آنها می‌گویند نهاده دولتی به میزان کافی داده نمی‌شود و مجبورند از بازار آزاد به قیمت تا ۵ برابر تهیه کنند.
*انحصار دولتی مشکل دیگر ترخیص نهاده‌ها
اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران زاویه دیگری از مشکل ترخیص نهاده از گمرک را که شاید مهمترینش باشد، فاش کرده است این اتحادیه از انحصار دولتی‌ها می‌گوید که مانع بزرگی در حمل نهاده‌های مانده در گمرک تبدیل شده است.اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران روز گذشته، نامه‌ای به وزیر جهادکشاورزی اعلام کرد: «انحصار در بارگیری نهاده‌ها از بندر امام خمینی از سوی شرکت پشتیبانی امور دام عامل تاخیر در روند تامین نهاده برای مرغداران و دامداران است.»
این اتحادیه تاکید می‌کند که انحصار در بارگیری و حمل محموله‌های متعلق به شرکحت پشتیبانی امور دام در بندر امام بیشترین سهم را در تاخیر تحویل تعهدات واردکنندگان به دامداران و مرغداران از یکسو و هزینه و خسارت مضاعف بر واردکنندگان از سوی دیگر را دارد که این امر عمدتا ناشی از حجم نامتعارف واردات نهاده از سوی شرکت پشتیبانی امور دام بوده است. اتحادیه وارد کنندگان نهاده دامی تصریح می‌کند که نهاده‌های دامی متعلق به بخش خصوصی که توسط وزارت جهاد کشاورزی در سامانه بازارگاه به دامداران و مرغداران با نرخ‌های مصوب فروخته شده باید از اولویت حمل خارج شده است.
*آیا عدم ترخیص کالا عمدی است؟
پیش از این گفته می شد که واردکنندگان به امید اینکه به قیمت گرانتری بفروشند کالای وارداتی خود را ترخیص نمی کردند معاون امور گمرکی گفته است: اگر گمرک مدارک مربوط به ترخیص کالا را دریافت نکند، باید برای متروکه کردن کالاهایی که در معرض فساد هستند، اقدام کند و این موضوع نشان می‌دهد، صاحب کالا، کالای وارد شده را به امید گران شدن در گمرکات نگه نمی‌دارد و این فرضیه که صاحبان کالا در گمرکات احتکار می‌کنند، رد می‌شود، چرا که هیچ‌کسی نمی‌گذارد، اموال و داراییش در گمرکات یا بنادر تلف شود.
بنابراین اگرچه بیش از ۷۰ درصد نهاده دامی کشور وارداتی است، اما آن طور که پیداست روند تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی و نیز واردات انجام شده و بیش از ۳ میلیون تن نهاده در گمرکات کشور موجود است روا نیست که با بی‌مدیریتی و سوء تدبیری دامداران کشور گرداننده چرخ اقتصاد و تامین کننده امنیت غذایی کشور را چنین عذاب دهند که دود آن به چشم خود ما خواهد رفت.
