این محصول که آن را به احترام نخستین و اولین تولید کننده‌اش، یعنی کلینگر، کلینگریت نامیده‌اند، از پودر ماده نسوز آزبست و رزین‌های لاستیکی با هدف افزایش انعطاف پذیری ساخته می‌شود.
امروزه ورق‌های نسوز متنوعی در بازار وجود دارند که اگرچه در برخی موارد مزایا و معایبی در مقایسه با یکدیگر دارند اما دارای نقاط مشترک فراوانی نیز می‌باشند. برای مثال، تمام این محصولات مقرون به صرفه، تحمل حرارتی بالا و توان مهار فشارهای وارد شده بر قطعات را دارند. از سوی دیگر، ورق‌های نسوز که غالباً به صورت واشر مورد استفاده قرار می‌گیرند، به دلیل انعطاف پذیری و در عین حال استحکام مناسب، بین دو قطعه قرار گرفته و از نشت مواد داخل تجهیزات به خارج جلوگیری می‌نمایند.
با وجود تنوع گسترده در میان ورق‌های نسوز موجود در بازار، ضروری است که به هماهنگی میان ویژگی‌های دقیق محصول و نیازهای موجود در محیط عایق بندی نیز توجه گردد. چرا که عایق بندی مناسب، با محافظت از قطعات در برابر دمای بالا، فشار و عوامل اسیدی و قلیایی، عمر تجهیزات را افزایش داده و هزینه‌های تعمیر و نگهداری را تا حد قابل توجهی کاهش خواهد داد. در صورت توجه نکردن به این موضوع، نتیجه معکوس بوده و ممکن است علاوه بر وجود مشکلات جدی در عایق بندی، خسارات سنگینی هم به قطعات و تجهیزات وارد گردد.
این روزها، با وجود انواع مختلف ورق‌های نسوز عایق بندی، انتخاب ورق نسوز مناسب به هیچ وجه دشوار نیست و تنها لازم است تا با ویژگی‌های منحصر به فرد هر یک از ورق‌های نسوز آشنا شویم. در این مقاله قصد داریم تا به مطالعه ورق نسوز کلینگریت و بررسی ویژگی‌های شاخص و موارد استفاده آن در بخش‌های مختلف صنعت بپردازیم.
ماده اولیه در تولید ورق کلینگریت ، پودر آزبست است. ماده نسوز آزبست، در اواخر قرن ۱۹ میلادی، توسط یک دانشمند اتریشی و به صورت واشرهایی نرم اما مستحکم به بازار معرفی شد و به چنان محبوبیتی رسید که در طول زمانی کوتاه، در اکثر حوزه‌های روزمره و پیچیده صنعتی به کار گرفته شد. الیاف بلند، محکم و در هم تنیده آزبست با ظاهر شمشیری شکل و عجیب آن، علاوه بر افزایش استحکام الیاف آزبست، آن را در برابر آب، روغن و بسیاری از مواد شیمیایی مختلف نفوذ ناپذیر می‌نماید که به کاهش اتلاف انرژی در تجهیزات منجر می‌گردد. اما در حدود صد سال بعد، یعنی در سال‌های پایانی قرن ۲۰ میلادی، موجی از بیماران دارای مشکلات ریوی با علائم مشابه به بیمارستان‌ها مراجعه کردند که در تمامی آن‌ها یک چیز مشترک بود؛ همه این افراد با آزبست تماس مستقیم داشتند.
این حادثه، متخصصین را بر آن داشت تا درمورد مضرات و عوارض تماس نزدیک با آزبست تحقیقات بیشتری انجام دهند و نتایج نشان داد که غبار بسیار ریز اما به شدت سمی آزبست می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های حاد ریوی همچون سرطان ریه و آزبستوز گردد.
در پی این نتایج، استفاده از آزبست با محدودیت‌های جدی روبرو گردید و تنها در شرایطی مجاز اعلام شد که در تماس مستقیم با انسان یا طبیعت نباشد.
به این ترتیب، متخصصین در صدد شناسایی جایگزین‌هایی با ویژگی‌های مشابه آزبست برآمدند تا سلامت بشر و حفظ محیط زیست را تضمین نمایند؛ زیرا آسیب دیدن و یا خراش محصولات تولید شده از آزبست، موجب پخش شدن غبار بسیار ریز و سمی آن در هوا شده که به راحتی از طریق سیستم تنفسی وارد ریه‌ها شده و به مرور زمان، باعث بروز مشکلات تنفسی حاد خواهد گردید.
با این حال، قیمت اقتصادی آزبست و برخی شاخصه‌های قابل توجه این ماده نسوز، حذف کامل آن را از صنعت دشوار می‌ساخت. به همین دلیل، همچنان در برخی محیط‌ها مانند موتورخانه که دور از دسترس انسان است، و یا با آغشته نمودن این محصولات به مواد دیگر، استفاده از آزبست با رعایت نکات ایمنی مجاز اعلام گردید.
ورق کلینگریت، یکی از محصولاتی است که از پودر آزبست و ترکیب آن با یکی از رزین‌های لاستیکی مانند SBR، NR و یا NBR تولید می‌گردد.
در برخی موارد نیز، این ورق را با سیم تقویت نموده و یا به یک لایه گرافیت آغشته می‌نمایند تا علاوه بر مهار بیشتر غبار آزبست، تحمل حرارتی در آن بهبود یابد.
ساخت ورق نسوز کلینگریت شامل چند مرحله می‌گردد. در قدم اول، پودر تهیه شده از آزبست را با کمی روغن سیلیکون ترکیب می‌نمایند تا علاوه بر کاهش اصطکاک در محصول نهایی، غبار سمی آزبست را تا حد امکان مهار کنند. خمیر سفید و شکننده به دست آمده در این مرحله، با یکی از رزین‌های SBR، NR و یا NBR مخلوط می‌گردد تا منعطف شده و مقاومت آن در برابر فشار و دماهای بالا نیز بهبود یابد. سپس خمیر نهایی را ابتدا در یک کوره تا دمای ۵۰۰ درجه سانتیگراد گرم می‌کنند تا مطمئن شوند که ترکیب مواد به خوبی صورت بگیرد. در نهایت، خمیر را تا حدود ۱۰۰ درجه سانتیگراد خنک نموده و توسط دستگاه‌های مخصوص پرس می‌نمایند.
درصورتی که بخواهند ورق کلینگریت را با سیم مسلح نمایند، پیش از مرحله پرس‌کاری، لایه‌ای از سیم فولادی یا استیل را روی سطح خمیر قرار داده و سپس پرس می‌نمایند.
همان طور که قبل‌تر اشاره شد، گاهی سطح ورق نسوز کلینگریت را با یک لایه گرافیت می‌پوشانند. هدف از این کار، افزایش تحمل گرمایی ورق و مهار بیشتر غبار آزبست میباشد.
امروزه شرکت‌های گوناگونی در اقصی نقاط جهان به تولید ورق نسوز کلینگریت می‌پردازند که از میان آن‌ها کلینگر، برگمن، فرنزلیت و اکسترا، جزو شناخته شده‌ترین‌ها هستند. اما نام این ورق نسوز را به افتخار شرکت کلینگر که نخستین تولید کننده آن بوده است، ورق نسوز کلینگریت گذاشته‌اند.
ورق نسوز کلینگریت را اغلب با اندازه ۱.۵ در ۱.۵ متر تولید می‌کنند و ضخامت این ورق نیز بین ۰.۵ تا ۶ میلیمتر متغیر خواهد بود.
ورق کلینگریت که نتیجه ترکیب پودر آزبست با روغن سیلیکون و رزین لاستیکی است، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که استفاده از آن را در صنایع گوناگون اما خاص توجیه می‌نماید. از جمله برجسته‌ترین مزایای ورق نسوز کلینگریت، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• این محصول نسوز، از استحکام و تراکم بالایی در الیاف خود برخوردار است.
• ورق کلینگریت، عملکرد مطلوب و بازده خیره کننده‌ای در محیط‌های نیمه اسیدی و در مواجهه با آب، بخار، مواد نفتی، الکل و روغن از خود نشان می‌دهد.
• این ورق غیر قابل اشتعال بوده و در برابر آتش مقاوم است
• ورق نسوز کلینگریت، دارای مقاومت قابل توجهی در برابر اشعه ماورای بنفش میباشد
• تحمل حرارتی این محصول نسوز، تا ۵۵۰ درجه سانتیگراد است؛ میزان مقاومت در برابر گرما، در ورق نسوز کلینگریت تقویت شده با سیم فولادی، استیل یا اینکل، تا ۶۰۰ درجه سانتیگراد هم می‌رسد.
• این محصول ساختار و ثبات ابعادی خود را در دماهای پایین تا منفی ۱۰۰ درجه سانتیگراد نیز حفظ خواهد کرد.
وجود مزایای ذکر شده برای ورق نسوز کلینگریت، موجب به کارگیری این محصول برای عایق بندی قطعات و تجهیزات در محیط‌هایی شده که حاوی آب داغ و یا روغن هستند. صنایع پتروشیمی، سکوهای گاز و نفت، و همچنین نیروگاه‌ها، از جمله بخش‌هایی هستند که از ورق کلینگریت برای آب بندی قطعات خود استفاده می‌نمایند. و نباید فراموش کرد که این محصول امکان استفاده در محیط‌های عمومی در تماس مستقیم با انسان و طبیعت را ندارد.
امروزه برای حل این مشکل و امکان به کارگیری گسترده‌تر این محصول، شرکت‌های گوناگون، اقدام به تولید ورق کلینگریت بدون آزبست نموده‌اند که با خواصی مشابه ورق نسوز کلینگریت، غیر سمی بوده و خطری برای سلامت انسان و حفظ محیط زیست نخواهد داشت. علاوه بر این، ورق‌های کلینگریت بدون آزبست که از موادی همچون فایبرگلاس، کربن، آرامید، سرامیک، کولار و غیره تولید می‌شوند، امکان استفاده در محیط‌های عمومی و حتی را بهداشتی را نیز خواهند داشت.
به این ترتیب، در حال حاضر، تولید کنندگان گوناگونی از جمله کلینگر، اکسترا، فرنزلیت و متریال، که به مضرات آزبست و سلامت نسل آینده اهمیت می‌دهند، در صدد استفاده از مواد نسوز جایگزین برای واشرهای ساخته شده از آزبست برآمده و از مواد آلی یا کربنی استفاده می‌کنند که نه تنها ویژگی‌های مشابهی با آزبست دارند بلکه در برخی موارد، دارای مزایای بیشتری هستند و مهم‌تر از همه به دلیل غیر سمی و بی خطر بودن برای سلامت انسان، قابل به کارگیری در محیط‌های مختلف می‌باشند.
استفاده از موادی بر پایه کربن و یا مواد آلی، مانند آرامید، NBR، تفلون و الیاف معدنی برای تولید ورق کلینگریت بدون آزبست، موجب تحمل حرارتی بالا، مقاومت چشمگیر در برابر فشارهای وارد شده بر قطعات و عملکرد قابل قبول در بسیاری از محیط‌های اسیدی و قلیایی می‌گردد.
به طور معمول، ورق کلینگریت بدون آزبست را در اندازه یک و نیم در یک و نیم متر، و با ضخامت ۰.۵ تا ۶ میلیمتر تولید می‌نمایند. در صورتی که نیاز به بهبود برخی ویژگی‌های مثبت مانند استحکام، تحمل حرارتی و مقاومت در برابر فشار وجود داشته باشد، این ورق‌ها را با سیم استیل یا فولادی تقویت می‌نمایند.
اگرچه بررسی ویژگی‌های دقیق ورق کلینگریت بدون آزبست، ارتباط مستقیمی با ضخامت و نوع ماده اولیه در تولید آن دارد اما می‌توان گفت این ورق‌ها به طور متوسط قادر به تحمل دماهای بالا تا حدود ۵۵۰ درجه سانتیگراد هستند و ثبات ابعادی خود را در دماهای پایین تا منفی ۱۰۰ درجه سانتیگراد حفظ می‌نمایند. این محصولات غیر سمی، به راحتی برش داده شده و نصب آن‌ها نیز آسان است. از سوی دیگر، ورق‌های کلینگریت بدون آزبست، بازده بالای خود را در بیشتر محیط‌های اسیدی و قلیایی حفظ نموده و در برابر فشارهای بالا نیز مقاوم هستند. این نوع از محصولات نسوز، در برابر آب و روغن هم نفوذ ناپذیر هستند.
موارد استفاده از ورق کلینگریت بدون آزبست، بستگی به مواد اولیه به کار گرفته شده در آن دارد اما آن‌چه می‌توان با اطمینان بیان کرد، امکان استفاده از تمامی انواع آن در محیط‌های عمومی و حتی بهداشتی است که تماس نزدیکی با افراد داشته باشد.
از میان کاربردهای واشرهای تهیه شده از ورق کلینگریت بدون آزبست، می‌توان به پوشش سوپاپ‌ها در موتورهای احتراق داخلی با قطعات انعطاف پذیر و آب بندی کمپرسورها و ترانسفورماتورهای کم فشار اشاره نمود.
در پایان، نگاهی کوتاه به پر استفاده‌ترین انواع ورق‌های کلینگریت بدون آزبست می‌اندازیم:
• ورق کلینگریت بدون آزبست تفلون: از میان مزایای استفاده از تفلون به عنوان ماده اولیه در تولید این محصول، می‌توان به ضریب اصطکاک اندک و عملکرد مثبت در محیط‌های اسیدی و قلیایی در شرایط آب و هوایی گوناگون اشاره نمود.
• ورق کلینگریت بدون آزبست کربن: این محصول که کاربرد وسیعی در صنایع پتروشیمی، سلولزی و خودروسازی دارد، با عملکرد قابل توجه در محیط‌های قلیایی، طول عمر بالایی خواهد داشت.
• ورق کلینگریت بدون آزبست آرامید: این محصول را به خاطر عملکرد مطلوب و مقاومت در برابر آب شور، بیشتر در محیط‌های آبی، محلول نمک، الکل و محیط‌های گازی به کار می‌گیرند. این نوع از ورق‌های کلینگریت بدون آزبست، با تحمل حرارتی بالا تا حدود ۳۰۰ درجه سانتیگراد، در برابر سایش نیز مقاوم بوده و نارسانا به شمار می‌آید.
برای خرید و یا کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به سایت تامین گران صنعت مراجعه فرمایید.
۳۳۹۶۰۱۹۳-۳۳۹۶۰۱۹۲
بهروز فرج زاده : ۰۹۱۲۹۴۴۵۱۵۵
آدرس ما : میدان امام خمینی – خیابان امیرکبیر – نرسیده به سعدی جنوبی – نبش ناظم الاطبا جنوبی- پلاک ۵۴۶
