در ابتدای این نشست دادستان عمومی و انقلاب مرکز خوزستان(اهواز) با بیان اینکه احیای حقوق عامه از وظایف اصلی دستگاه قضایی است اظهار داشت: تالاب هورالعظیم متعلق به همه مردم و نسل های آینده است و دستگاه قضایی می تواند برای رسیدگی به هرگونه مسامحه ای که منجر به آسیب رسیدن به این پهنه طبیعی شود که نقش مهمی در اشتغال ساکنان اطراف تالاب ، مسایل زیست محیطی منابع طبیعی ، بهداشت مردم دارد، ورود کند.
عباس حسینی پویا با بیان این سومین نشست کارگروه حقوق عامه از اسفندماه پارسال تاکنون است از حساسیت و ورود رسانه‌ها، دوستداران محیط زیست و کنشگران مسایل اجتماعی به موضوع وضعیت نگران کننده تالاب هورالعظیم قدردانی کرد و افزود: کارگروه حقوق عامه بنا به مطالبه بسیج دانشجویی دانشگاه شهید چمران اهواز و رسانه های مجازی، برگزار شده و امیدواریم با هم افزایی ، راهکارهای بهبود وضعیت تالاب را جست و جو کنیم تا مطالبه اصلی مردم در این خصوص محقق شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در این نشست به تشریح وضعیت اکولوژیکی این تالاب پرداخت و گفت: هم اکنون با رهاسازی اخیر سد کرخه، میزان آبگیری مخزن شماره یک و ۵ تالاب حدود ۵۲درصد، مخزن شماره ۲ ، ۳ و ۴ تالاب بین ۸۰ تا ۸۳ درصد رسیده است ولی برای حفظ حداقل وضعیت موجود نیازمند رهاسازی آب هستیم.
محمدجواد اشرفی غلظت و اکسیژن کم آب تالاب که برای ادامه حیات آبزیان و جانداران آبزی بسیار مهم است را از خطرات تالاب دانست و افزود: متاسفانه برخی از کشاورزان شالیکار ، از تالاب آب برداشت می کنند که این مساله ، مشکلات مضاعفی بر سر راه حیات این تالاب که نقش مهمی در کنترل ریزگردها و چرخه حیات دارد ایجاد کرده است.
وی به تدوین حقابه تالاب هورالعظیم توسط وزارت نیرو در سه حالت متفاوت اشاره کرد و افزود: در حالت اول ۱.۸ میلیارد متر مکعب در شرایط ترسالی، ۱.۶میلیارد متر مکعب در شرایط نرمال و ۱.۳میلیارد متر مکعب در شرایط خشکسالی تعیین شده است.
رهاسازی ۲۴۹ میلیون متر مکعب در تابستان امسال
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان از برنامه رهاسازی ۲۴۹میلیون متر مکعب در ماه های تیر، مرداد و شهریور برای تامین بخشی از حقابه تالاب هورالعظیم خبر داد و گفت: در ماههای بعد نیز باید رهاسازی ادامه داشته است.
اشرفی مهمترین تنش آبی تالاب هورالعظیم را برداشت از مناطق بالادست تالاب برای شالیکاری عنوان کرد و افزود: با وجود آنکه کشت برنج امسال به علت خشکسالی ممنوع شده، شالیکاری در سطحی وسیعی انجام شده است.
وی گفت: باید با متخلفان و کسانی که ممنوعیت کشت برنج و رعایت الگوی کشت را نادیده گرفتند برخورد و جرایم سنگینی نیز برای قانون شکنان وضع شود که البته دستگاه قضایی در این خصوص می تواند ورود کند و تخلفات را به حداقل برساند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان افزود: هم اکنون تالاب در وضعیت بحرانی نیست ولی اگر رهاسازی آب انجام نشود با بحران شدید زیست محیطی و مرگ و میر گسترده آبزیان در این تالاب رو به رو خواهیم شد.
وی طولانی بودن مسیر رهاسازی از سد تا تالاب هورالعظیم که حدود ۱۰۰کیلومتر است اشاره کرد و افزود: متاسفانه به محض رهاسازی، پمپ های مکنده کشاورزان فعال می‌شود و بخش مهمی از آب رهاسازی شده عملا” به مصرف برنج کاران حاشیه رودنه کرخه و تالاب هورالعظیم می‌رسد.
رهاسازی موجی
مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان نیز در نشست کارگروه حقوق عامه با بیان اینکه تعیین حریم و تامین حقابه تالاب هورالعظیم برعهده وزارت نیرو است گفت: حقابه ۷۳۷میلیون مترمکعبی برای هورالعظیم ابلاغ شده و ما در حال تامین این سهمیه هستیم.
فرهاد ایزدجو افزود: در تابستان امسال ۲۴۹میلیون متر مکعب آب به صورت موجی از سد کرخه در چند مرحله رهاسازی می شود تا امکان برداشت آب از مناطق بالادست کمتر شود و حجم بیشتری آب به تالاب برسد.
وی به اقدام های اجرایی سازمان آّب و برق برای جمع آوری پمپ های غیرمجاز در مسیر رودخانه کرخه اشاره کرد و افزود: نیروهای اجرایی سازمان برای برخورد با برداشت غیرمجاز با شرایط سختی رو به رو هستند و جهادکشاورزی نیز همراهی لازم را با ما ندارد.
کشت حدود ۷۰هزار هکتار برنج در سطح استان
مدیرامور آب منطقه ای خوزستان گفت: بر اساس تصاویر ماهواره ای تا نیمه تیرماه حدود ۷۰هزار هکتار از اراضی استان زیرکشت برنج قرار گرفته و نیاز آبی این حجم حدود ۲ میلیارد متر مکعب است.
عزیز ایزدیار کشت برنج بخصوص در شهرهای حمیدیه، هویزه، کرخه و دشت آزادگان را فاجعه آمیز توصیف کرد و گفت: مهمترین چالش ما در تامین حقابه تالاب هورالعظیم کشت غیرمجاز و غیرقانونی برنج در مناطق بالادست تالاب است.
وی گفت: برای غلبه بر مشکلات موجود و تامین پایدار حقابه تالاب هورالعظیم، نیاز است همه دستگاه های اجرایی، قضایی به خصوص جهاد کشاورزی پای کار بیایند زیرا ما (مجموعه وزارت نیرو) به تنهایی قادر به مقابله با برداشت غیرمجاز آب نیستیم.
ایزدبار از همکاری نکردن جهادکشاورزی استان در مقابله با برداشت غیرمجاز آب از رودخانه کرخه و در مواردی تشویق برنج کاران دراین راستا به شدت انتقاد کرد و آن را غیرقابل قبول خواند.
وی احتمال داد کشت برنج در نیمه دوم تیرماه نیز در خوزستان ادامه داشته باشد که این مساله چالش کم آبی و خشکسالی را به مراتب پیچیده تر و بغرنج تر خواهد کرد.
ایزدبار صدور مجوز کشت برنچ در خوزستان در سال گذشته را اشتباهی راهبردی خواند و افزود: در مناطقی که بارش های سالانه نظیر ۲ استان گیلان و مازندران بالای یک هزار میلیمتر است کشت برنج مجاز و اقتصادی است.
لزوم فرهنگ سازی برای غلبه بر چالش کم آبی
دادستان عمومی و انقلاب مرکز خوزستان بر لزوم فرهنگ سازی و اقناع سازی برای غلبه بر چالش کم آبی و عبور از پدیده خشکسالی در سال جاری تاکید کرد.
حسینی پویا در جمع بندی این نشست گفت:باید ارتباط نزدیک و نشست های مستمری با مردم و بهره برداران داشته باشیم تا بتوانیم تا حدودی از برداشت غیرمجاز آب جلوگیری کنیم.
وی گفت: با برخورد شدید قضایی و “بگیر و ببند” قادر نخواهیم بود چالش ها را برطرف کنیم، جهادکشاورزی می بایست الگوی کشت و جایگزینی کشت برنج را به صورت جدی و عملیاتی پیگیری می کرد.
دادستان عمومی و انقلاب مرکز خوزستان از غیبت نماینده ای از جهادکشاورزی در کارگروه حقوق عامه انتقاد کرد.
در این نشست مصوب شد شنبه هفته آینده نشستی در همین چارچوب(بهبود وضعیت زیست محیطی تالاب هورالعظیم) با حضور دادستان های پنج شهر کرخه، شوش، حمیدیه، دشت آزادگان، هویزه، اهواز فرمانده انتظامی و مدیریت جهادکشاورزی استان به منظور ایجاد وحدت رویه برای برخورد با برداشت غیرمجاز آب از رودخانه کرخه برگزار شود.
استاندار خوزستان روز یکشنبه گذشته با بالگرد از وضعیت آبگیری تالاب هورالعظیم بازدید کرد ضمن آنکه به تازگی گروهی از خبرنگاران رسانه های گروهی به دعوت محیط زیست خوزستان از نزدیک با وضعیت بسیار نگران کننده تالاب هورالعظیم آشنا شدند.
تالاب هورالعظیم ۳۶۰هزار هکتار مساحت دارد که ۱۲۰هزار هکتار آن در محدوده جمهوری اسلامی ایران و بقیه آن در خاک عراق است.این تالاب در جریان جنگ تحمیلی آسیب های زیست محیطی زیادی متحمل شد.
