جنس، رنگ، طرز دوخت، شکل و فرم مربوط به تن‌پوش‌ها با مجموعه‌ای از ارزش‌ها و معیارهای فرهنگی، اخلاقی، معنوی و باورهای دینی و مذهبی و آرمانی درآمیخته است به گونه ای که امروزه جامعه‌شنان از چیزی به نام “زبان پوشاک” سخن می گویند و ظاهر فرد را مبین شخصیت درونی او می دانند.
آیچر و هایگین معتقدند :”لباس و پوشش و زیورآلات به‌قدری برای انسان مهم است که تعریف انسان بدون آنها تنها تعریفی ذهنی است”.با توجه به اهمیت و جایگاه پوشش و لباس با “فرخنده جلالی “، رئیس اداره امور رسانه و تبلیغات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان و عضو شورای سیاستگذاری مد و لباس اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان هرمزگان به گفتگو نشسته ایم.
– پوشش سنتی ( بومی) در بین زنان هرمزگان در چه جایگاهی قرار دارد؟
در مقدمه پاسخم به این سوال لازم است چند نکته مهم را تاکید کنم که به نتیجه گیری در این باره کمک خواهدکرد.
نخست اینکه پوشش زنان استان هرمزگان همواره یک مجموعه کامل پوششی است بعبارت ساده تر آنچه که امروزه در دنیای مد “کالکشن “نامیده می شود از سالیان دور مورد اقبال زنان ما بوده که پیراهن،شلوار،روسری و چادر بعنوان یک گروه لباسی همیشه دارای یک تناسب بی نظیر از نظر رنگ ،نقش و طراحی انتخاب می شود”به قول امروزی های فشن در یک کالیته رنگی مخالف یا موافق با طراحی های مرتبط ” قرار دارد.
دوم اقتضای طبیعت جنوبی منطقه و تأثیر آن بر انتخاب رنگ و جنس پارچه است که رنگ های گرم و روشن در کنار لطافت پارچه جزء دیگر نشانه های جاری و جذاب لباس زنان هرمزگان بشمار می رود.
سوم با ارزش تر کردن لباس با دستبافت ها و دست دوزهاست و بسیار زیاد اتفاق می افتد یک زن هرمزگانی هنر خود را در تزیین گروه لباسی اش استفاده کند و بر قدر لباسش بیفزاید چیزی که در صنعت مد امروز بعنوان« hand made»ارزش افزوده لباس را بالا می برد.
با این مقدمه روزآمدی پوشش سنتی زنان استان روشن است و زمانی که دختر جوانی در بهترین زمان زندگی اش هنگام عقد و سایر مراسم ها این لباس فاخر را برتن می کند یعنی جایگاه پوشش سنتی همچنان با ارزش است.
-آیا ظهور مدهای گوناگون سبب تغییر نگرش در پوشش زنان به خصوص در بین جوانان شده است؟
معتقدم تنوع سلیقه ریشه مد است و خاص امروز هم نیست دیروز هم بوده و فرداها هم خواهد بود،ذات آدمی و ذات دنیا و طبیعت هم همین است اگر نبود که ما تکثیر نسخه انسان ها و دنیای اولیه می بودیم خداوند بزرگ آنقدر شگفتی در لایه های جهان پنهان کرده که با این همه پیشرفت دانش هنوز ناشناخته های بسیاری وجود دارد و آدمی هم از این قاعده جدا نیست .
اما چون ذات پوشش ابتدا هنر است بعد صنعت، تغیراتش هم در یک چرخه ای اتفاق می افتد که هر از چند مدت ،گذار دوباره ای به گذشته نیز دارد و شما می بینید با اندک تغییری لباس های قدیمی در شمایلی متفاوت ظهور می کنند و اتفاقا مورد توجه هم قرار می گیرند.
دستان خالی و جا ماندن از قطار پرشتاب مدسازی آن هم در جهان ارتباطات امروز نگران کننده است
در کنار این طبیعی بودن تفاوت در سلیقه پوششی امروز با دیروز، دستان خالی و جا ماندن از قطار پرشتاب مدسازی آن هم در جهان ارتباطات امروز نگران کننده است .
به اعتقاد من لباس هنر اول است چون تلفیقی از آیین، فرهنگ، هنر، رسانه ، تبلیغات و صنعت را یک جا دارد ابزاری به این قدرت اگر مورد توجه نباشد آسیب های بسیارش را باید پذیرفت و متاسفانه مثل بمباران جنگی اثرش قابل مشاهده نیست و بسیار کٌندو مخرب است.
همین تغییر نگرشی که شما می فرمایید بدون تردید محصول یک شب نمایش لباس برندهای پرآوازه جهان نیست نتیجه سال ها نه گفتن و نادیده گرفتن قدرت لباس هست و از نظر من تنها یک تعریف ساده از این موقعیت دارم :«وقتی که در دنیای مدسازی امروز، فرم مطلوب و مدل متناسب سلیقه مردم در هر گروه سنی را نداشته باشیم به سادگی اجازه داده ایم حریف در زمین تو یارگیری کند.»
خوشبختانه در سال های اخیر تلاش های خوبی در این زمینه شروع شده و ادامه دارد ولی حمایت جدی تری را می طلبد تا سرعت بیشتری بگیرد چراکه بخش تحمیلی صنعت مد کشورهای پیشرفته به کشورهای درحال توسعه فقط مد نیست بلکه ارائه خط کش هایی جدید برای زیبایی و بازاریابی برای تولیدات دارویی و آرایشی یا همان تبلیغات بدن است.
-باتوجه به اینکه تغییراتی در نوع و مدل دوخت لباس سنتی هرمزگان دیده می شود( تلفیق سنت و مدرنیته)آیا در اصل این پوشش تحریفی ایجادشده که از حالت اصلی خود خارج شود؟
فکر می کنم فرصتی ایجاد کردید که نگرانی های خودم رادر این حوزه ابراز کنم، همانطور که گفتم هر دوره زمانی که می تواند دهه یا سده یا هزاره باشه برای خودش ویژگی های خاصی داشته که در تاریخ می توانیم آنهاها را مرور کنیم از آداب و رسوم و آیین ها گرفته تا خورد و خوراک و پوشاک و معماری و دیگر رسته های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی که همه و همه نشانه پویایی مردمان آن دوره بوده است. لباس سنتی هرمزگان هم با همان اصالت مطابق سلیقه و زندگی کرد مادرانِ مادران ما بوده و طراحان امروزی باید مطابق سلیقه امروز چیزی از آن کم یا برآن بیفزایند تا مورد پسند قرارگیرد.
امیدوارم در این میانه طرحی نو درانداخته شود که خاص زمانه ما باشد و بعنوان مدمعاصر هرمزگان ثبت شود متاسفانه گاهی در اجرای قانون الهام گرفتن خطاهای جدی داریم و بجای بهره گیری از نشانه های فرمی، ساختاری، معنایی و ایده اصلی، از استانداردهای زیباشناختی و خلاقیت دور می شویم بعنوان مثال بخشی از لباس سنتی را به لباس جدید انتقال می دهیم یا در الهام از معماری سنتی استان نماد بادگیر یا بٌرکه را با همون شمایل وارد کار می کنیم .
لباس های سنتی استان هرمزگان زاییده ذهن خلاق زنان زمانه خود هستند که متناسب با شرایط اقلیمی و اجتماعی همان دوره طراحی و دوخته و برای آن دوره ثبت شده اند همانطور که در ابتدا گفتگو عرض کردم با همان اصالت قابلیت رویارویی با سبک های نوین پوششی را هم دارند و تغییرات سلیقه ای در بخشی از این لباس ها تحریف اصل نیست آزمون و خطاست برای رسیدن به مدمعاصر.
-رشته طراحی لباس های بومی هرمزگان و نوع دوخت های اصیل بصورت آکادمیک در دانشکده های فنی و حرفه ای استان تدریس می شود؟
البته اختصاص یک رشته به این امر شاید زیاده خواهی باشد هرچند بسیاری از دوخت های اصیل ایرانی بطور مختصر جزء دروس این رشته هست اما بازنگری در مواد آموزشی رشته های تخصصی هنر بویژه حوزه مد از طراحی پارچه و لباس گرفته تا دوخت ضرورت جدی دارد و متناسب با سنت های پوششی ،دوخت و دوزها و دستبافت های سنتی با هر مواد اولیه ای از نخ گرفته تا الیاف گیاهی لازم است که در این حوزه بایداز ظرفیت اساتید تجربی برای آموزش استفاده شود و این آموزش ها از قالب کارگاه های پراکنده به واحد درسی تبدیل شوند .
انتهای پیام/
