البته در بسیاری از بیماران، درد‌های عضلانی شدید در ناحیه شانه، کمر و پشت ساق پا حدود یک هفته تا ۱۰ روز ادامه دارد، ولی برخی مبتلایان پس از بهبود تا بیش از یک ماه با این درد‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند. درد‌های عضلانی به‌عنوان یک عارضه تاییدشده برای کووید – ۱۹ شناخته می‌شود تا جایی که برخی از افرادی که ناقل کرونا هستند و درد عضلانی کمی دارند نیز باید خود را قرنطینه کنند تا باعث انتقال بیماری به سایر افراد نشوند.
در ادامه پای صحبت‌های ودیعه موثقی، فیزیوتراپیست و رئیس انجمن فیزیوتراپی شعبه اصفهان می‌نشینیم تا از راهکار‌های کاهش و کنترل این عارضه در مبتلایان به کووید-۱۹ بیشتر بدانیم.
چند درصد از مبتلایان دچار درد عضلانى مى‌شوند؟
وقتی بیمار مبتلا به کووید-۱۹ می‌شود بستگی دارد سطح ابتلایش چگونه باشد. اگر این ابتلا به‌صورت درگیری عضلانی و همراه با درد و خستگی عضلات باشد، معمولا عضلات در ناحیه گردن، زیر قفسه سینه، کمر و عضلات ساق پا را درگیر می‌کند. گاهی این درد‌ها آن‌قدر شدید است که حتی تغییر وضعیت در تختخواب هم برای بیمار سخت می‌شود. به‌علاوه بیمار به‌واسطه این درد‌ها ممکن است مدتی نتواند حرکت مناسبی داشته باشد و بیشتر در حالت بستری باشد و به این ترتیب پس از گذشت دوره بیماری با ضعف عضلانی مواجه خواهد شد. بر این اساس، بیمار پس از گذشت دوران نقاهت کرونا به بازتوانی و تقویت عضلات مبتلا به‌ویژه عضلات ناحیه پشتی، گردنی، عضلات ساق پا و اطراف زانو نیاز خواهد داشت.
کدام عضلات معمولا پس از ابتلا درگیر مى‌شود؟
اگر طی ابتلا به کووید- ۱۹، عضلات درگیر شود معمولا عضلات زیر قفسه سینه، عضلات پشتی و کمری و بعد ساق پا درگیر می‌شود. ولی اگر درگیری اصلی ریوی و با بستری در بیمارستان همراه باشد، اولین جایی که درگیر می‌شود عضلات ریوی و عضلات بلع است که باید این عضلات ابتدا بازتوانی شوند تا بیمار بتواند حجم تنفسی‌اش را دوباره به‌دست آورد. سپس اگر بیمار درگیری اندام تحتانی و فوقانی را داشت برای راه‌رفتن و برداشتن اجسام به تقویت عضلات این نواحی نیاز خواهد داشت.
چرا درد عضلانی تا دو ماه پس از بهبود تداوم دارد؟
وقتی در این بیماری مشکلات عفونت و تنفسی را داریم و سطح اکسیژن بیمار پایین می‌آید و همزمان دچار التهاب سلولی می‌شود تمام سیستم عصبی عضلانی بیمار درگیر می‌شود و برای این‌که این ترمیم صورت بگیرد و سطح اکسیژن و حجم تنفس بیمار به اندازه مناسب برسد به زمان نیاز خواهد بود.ما برای تمام کار‌ها از جمله یک راه رفتن ساده و برداشتن اجسام نیاز به این داریم که عضلات‌مان، اکسیژن مناسب را در اختیار داشته باشند. به بیان دیگر، ترمیم آسیب‌هایی که عضلات و ریه‌ها طی بیماری با آن مواجه بوده به دوران طولانی‌تری نیاز دارد. به‌ویژه زمانی که بیمار، مشکلات تعادلی و التهابی داشته باشد به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز خواهد بود.
«رابدومیلوزیس» چه عارضه‌اى است و چرا در مبتلایان بروز مى‌کند؟
درباره رابدومیلوزیس یا برهم‌خوردن تعادل سیستم اسکلتی عضلانی و فروپاشی ماهیچه‌های حرکتی طی ابتلا به کووید-۱۹ باید توجه داشت به‌دنبال آلودگی با ویروس کرونا، التهاب سلول‌های عصبی عضلانی اتفاق می‌افتد و سلول‌های عصبی و اسکلتی عضلانی دچار آسیب می‌شوند و تخریب اتفاق می‌افتد. به این ترتیب ممکن است ما در یک‌جا با لاغری شدید عضله و جای دیگر با التهاب و گرفتگی عضلانی در بیمار مواجه باشیم.
آیا با ورزش مى‌توان درد عضلانى را کاهش داد؟
بسیار مهم است که تعادل سیستم اسکلتی عضلانی تحت‌نظر فیزیوتراپیست دوباره ایجاد شود و عضلاتی که ضعیف و لاغر شده‌اند دوباره بازآموزی شوند و عضلاتی که دچار گرفتگی شده‌اند نیز آزاد شوند و تعادل بین تمام عضلات و سیستم اسکلتی و عصبی برقرار شود.بر این اساس، ابتدا باید سیستم اسکلتی عضلانی بیمار بررسی شود و نفاط ضعف و قوت بیمار مشخص شود. با توجه به سن، توانایی و شرایط فیزیکی بیمار ورزش‌هایی برای تقویت سیستم اسکلتی و عضلانی‌اش توصیه می‌شود.
چه ورزش‌هایى براى این منظور باید انجام شود؟
نسخه ورزشی هر بیمار با توجه به سن، شرایط کاری و بافت عضلانی‌اش داده می‌شود، ولی به‌صورت کلی ورزش‌های ملایم بدون ایجاد خستگی و تعداد ۱۰ تا ۱۵ بار و حداکثر ۲ تا ۳ مرتبه در روز باید انجام شود. بیشتر باید از حرکات کششی نرم و تکرار ملایم هر حرکت و به‌صورت راه رفتن ملایم و خم و راست‌شدن روی پاشنه و پنجه قرارگرفتن بهره گرفته شود تا بیمار به تدریج به‌حالت عادی برگردد. ولی این روند، زمانبر است و طی دوره درمان فیزیوتراپی باید حواس‌مان به وضعیت روحی، تعادل بیمار، تغذیه مناسب و مصرف آب کافی بیمار باشد.
