آبزی پروری در قم قربانی دیگر خشکسالی

سید محمد رضا طاهری، با بیان اینکه خشکسالی از بلایای طبیعی محسوب می‌شود و این پدیده در همه جنبه‌های زندگی و بخش‌های مختلف جامعه تأثیر مستقیم و غیر مستقیم دارد گفت: خشکسالی معلول دوره‌ای از شرایط خشک غیر عادی است که دوام زیادی دارد و باعث به هم خوردن تعادل در وضعیت هیدرولوژی می‌شود، تمایز این پدیده با سایر بلایای طبیعی در این است که خشکسالی به تدریج و در دوره زمانی طولانی عمل می‌کند و ممکن است آثار آن پس از چند سال ظاهر شود از این رو آن را پدیده و بلیه‌ای خزنده می‌دانند.
وی با اشاره به اینکه کشاورزی معمولاً اولین بخش اقتصادی است که تحت تاثیر خشکسالی قرار می‌گیرد، ادامه داد: از دیدگاه کشاورزی زمانی که رطوبت خاک از نیاز واقعی محصول کمتر باشد و به خسارت در محصول منجر شود خشکسالی رخ داده است البته نیاز آبی گیاهان با هم متفاوت است از این رو مفهوم خشکسالی برای محصولات مختلف یکسان نیست  همچنین کشاورزی معمولاً پیش از خشکسالی هیدرولوژیک اتفاق می افتد.
وی با بیان این که آبزی پروری از جمله زیر بخش‌های کشاورزی است که در هنگام خشکسالی می‌تواند تحت اثر سوء قرار بگیرد یادآور شد: خشکسالی در بخش آبزی پروری در استان‌های غیر ساحلی یعنی در استان‌هایی که از منابع آب‌های داخلی مثل چاه‌های کشاورزی، قنوات، چشمه ها و رودخانه برای پرورش آبزیان استفاده می‌کنند اثرات مختلفی دارد.
مدیر شیلات جهاد کشاورزی در خصوص اثرات خشکسالی بر بخش آبزی پروری بیان کرد:کاهش در تعداد واحدهای آبزی پروری و غیر فعال شدن بعضی از آنها و به تبع آن کاهش اشتغال و رونق اقتصادی به خصوص در مناطق روستایی، کاهش تعداد رها سازی بچه ماهی در واحدهای احداث شده و فعال به جهت همسویی تعداد رها سازی با میزان دبی آب وارده به واحد پرورش ماهی، کاهش تولید و عرضه محصولات آبزیان و افزایش قیمت، کاهش رغبت کشاورزان به آبزی پروری و سرمایه گذاری در این بخش از اثرات خشکسالی بر پرورش آبزیان است.
طاهری در مورد اثرات خشکسالی ادامه داد: افزایش قیمت بعضی از نهاده‌های مورد نیاز آبزی پروری مثل غذای مورد استفاه برای تغذیه ماهیان به دلیل بهره گیری از چند نوع محصول زراعی و دامی در فرایند تولید خوراک آبزیان، عدم توان باز پرداخت اقساط بانکی توسط دریافت کنندگان تسهیلات بانکی به جهت عدم تولید و یا کاهش تولید، از دسترس خارج شدن بخشی اعظمی از تولیدات آبزی پروری برای مصارف انسانی و به تبع آن استفاده از اشکال مختلف دیگر آبزیان مثل آبزیان منجمد وارداتی و صید شده از دریاها و اقیانوس ها که خود می‌تواند باعث افزایش قیمت این نوع از آبزیان برای مصرف کننده گردد همچنین به خطر افتادن سلامت جامعه به جهت عدم استفاده یا استفاده کمتر از آبزیان با توجه به عدم تولید کافی آبزیان و یا قیمت بالای ایجاد شده آن در زمان خشکسالی و عدم دسترسی به برنامه های پیش بینی شده برای تولید آبزیان که با توجه به طولانی بودن مدت خشکسالی می‌تواند مانع از دستیابی به اهداف تعریف شده در برنامه های توسعه گردد از دیگر اثرات خشکسالی بر آبزی پروری است.
وی یکی از راهکارهای کاهش اثرات خشکسالی در بخش آبزی پروری را ایجاد و توسعه مکانیزاسیون در مزارع پرورش ماهی دانست و اظهار کرد: مکانیزاسیون در صنعت آبزی پروری عبارت است از فرایند ایجاد تغییرات کمی وکیفی در واحدهای تولید آبزیان با استفاده از ادوات، تجهیزات و فن آوری‌های نوین و پیشرفت در راستای ارتقاء سطح بهره وری.
طاهری به کارگیری و استفاده از پمپ های برگشت آب و دستگاه‌های هواده و سیستم‌های تزریق اکسیژن جهت تامین اکسیژن مورد نیاز، تصفیه فیزیکی آب توسط درام فیلتر، انواع دستگاه‌های اندازه گیری و پایش فاکتورهای فیزیکی شیمیایی آب را از جمله اقداماتی دانست که در کوتاه مدت می‌تواند در صورت بروز و مواجه با کاهش دبی آب یا تغییرات آب وهوایی از آن استفاده گردد.
وی با بیان این که اعطای تسهیلات بانکی کم بهره و کمک‌های فنی اعتباری جهت مکانیزاسیون مزارع پرورش آبزیان در تشویق و توسعه مکانیزاسیون مزارع موثر می‌باشد، استفاده بهینه از منبع آبی موجود در کشور، استفاده از حداکثر توان و پتانسیل تولید مزارع موجود در کشور، کاهش هزینه‌های تولید و ارتقاء سود آوری مزارع، افزایش تعداد متقاضیان فعالیت های مرتبط با آبزی پروری، بهبود سطح مدیریت بهداشت مزارع و تولید محصول سالم و بهداشتی همچنین کاهش اثرات سوء پدیده خشکسالی و جلوگیری از آلودگی محیط زیست با رعایت استانداردهای زیست محیطی پساب خروجی مزارع را از اهداف مکانیزاسیون در آبزی پروری بر شمرد.
مدیر شیلات جهاد کشاورزی استفاده از گونه‌های مقاوم به کم آبی مانند ماهی کپور و تیلاپیا در پرورش آبزیان را یکی دیگر از راهکارهایی دانست که می‌تواند در برابر خشکسالی دراز مدت موثر بوده و از آن بهره گرفت .
طاهری ادامه داد: ترغیب آبزی پروران به بیمه نمودن واحدهای آبزی پروری یکی دیگر از راهکارهای مقابله با بروز خسارات ناشی از خشکسالی است چرا که در حال حاضر تنها محلی که می‌تواند حمایت اندکی از تولید کننده بخش آبزی پروری داشته باشد صندوق بیمه محصولات کشاورزی است.
وی افزود: تمدید مدت بازپرداخت اقساط و بخشودگی سود تسهیلات پرداختی به آبزی پروران با توجه به کاهش میزان تولید در مدت زمان خشکسالی به علت کاهش دبی آب و یا عدم تولید به علت خشک شدن منبع آبی یکی دیگر از راهکارهایی است که در کوتاه مدت قابل انجام بوده تا آبزی پروران بتوانند بعد از خروج از بحران خشکسالی اقدام به پرداخت اقساط به بانک ها نمایند.
مدیر شیلات جهاد کشاورزی گفت: استفاده از سیستم‌های نوین آبزی پروری و بکارگیری روش‌های نوین پرورش ماهی از قبیل سیستم‌های پرورش ماهی مدار بسته و باز چرخشی و بیوفلاک یکی دیگر از راهکارهای مبارزه با خشکسالی است که در دراز مدت می‌تواند در برابر خشکسالی و اثرات آن موثر باشد.
طاهری به کارگیری مدیریت صحیح آبزی پروری را یکی دیگر از راهکارها برشمرد و تصریح کرد: به کارگیری مدیریت رها سازی بچه ماهیان در لایه‌ها و اوزان مختلف، مدیریت هوادهی، نصب پمپ‌های برگشت آب، موتور برق اضطرای و همچنین استفاده از غذای با کیفیت و ارقام آبزیان بهتر و زوده بازده و به تبع آن کاهش دوره پرورش یکی دیگر از روش‌های اعمال مدیریت نوین در پروش ماهی است که می‌توان با انجام آن واحد خود را فعال نگه داشته و بر اثرات خشکسالی غلبه نمود.
وی در پایان اعمال مدیریت بهداشتی، کنترل و مبارزه با بیماری‌های ایجاد شده در اثر خشکسالی و کاهش ریسک بروز بیماری آبزیان، اعطای نهاده‌های یارانه‌ دار و برگزاری کلاس‌های آموزشی مرتبط را در کاهش خسارات خشکسالی در دراز مدت و کوتاه مدت موثر برشمرد.