به وجود آمدن چالههای عمیق در سطح کوچهها و خیابانها در اصفهان، نگرانی را برای خطرات احتمالی پدیده فرونشست زمین را افزایش میدهد. اما عامل اصلی این پدیده چیست و چگونه میتوان این خطرات را به صفر رساند یا حتی کمتر کرد؟ براساس آمار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی شمال شهر اصفهان بیشتر از سایر نقاط با وضعیتی بحرانی روبهرو است.
رضا اسلامی در این باره اظهار داشت: طبق آماری که سازمان زمینشناسی در سال ۹۵ ارائه داد کمتر از ۲ درصد به عبارتی ۲۳۰۰ کیلومتر مساحت استان اصفهان درگیر پدیده فرونشست شده بود.
وی افزود: اما با پایشی که در سال ۹۸ آغاز شد بیش از ۱۰ هزار کیلومتر از دشتهای استان از کاشان تا اردستان تحت تاثیر فرو نشست قرار گرفت و نعلی که شمال اصفهان شامل شاهینشهر، رهنان، حبیبآباد، فرودگاه، خوراسگان، مهیار، گلپایگان و سمیرم را فرا گرفته به سرعت به سمت اصفهان در حال پیش روی است.
رئیس سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی اصفهان با بیان اینکه بیشترین آمار فرونشست در شهر اصفهان است، گفت: برای منطقه رهنان ۱۸ سانتیمتر، حبیبآباد و دولتآباد ۱۶ سانتیمتر، دشت مهیار ۱۶ تا ۱۷ سانتیمتر، گلپایگان ۱۹ سانتیمتر فرونشست اعلام شده است. فرونشست تنها بلای طبیعی است که به هیچ عنوان برگشتپذیر و جبرانپذیر نیست فقط میتوان جلوی پیشروی آن را گرفت و مانع از افزایش صدمات ناشی از آن شد.
اسلامی تصریح کرد: برداشت بیش از حد آبخوان و عدم تغذیه آبخوان مهمترین علل فرونشست هستند و از سال۷۹ با خشکشدن رودخانه زایندهرود و عدم تغذیه آبخوان برداشت صورت میگیرد بدون اینکه آورده به آبخوان وارد شود و ما فقط از آبخوان برداشت میکنیم بنابراین باعث فرونشست زمین میشود.
رئیس سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی اصفهان با بیان اینکه فرونشست در مناطق شمالی اصفهان به سمت مرکز و مناطق مهم و شهری اصفهان که تمرکز جمعیت بسیار است به صورت غده سرطانی در حال پیشروی است، گفت: جاری شدن رودخانه زایندهرود تنها راهی است که جلوی سرعت این پدیده را میگیرد.
منصور شیشهفروش در این باره با اشاره اینکه در قانون ذکر شده وزارت نیرو مسئولیت فرونشست زمین است، گفت: شورایی با عنوان حفاظت از منابع آب و کارگروهی با نام سازگاری با کمآبی محوریت آن را دارد که دبیرخانه آن در آب منطقهای است. جلسات متعددی را در طول سال با حضور اعضاء و مقامات قضایی برای برخورد لازم برگزار میکنند و طرحهایی برای تعادل بخشی منابع آب که مصوب شورای عالی آب است را اجرا میکنند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه تداوم کم آبی و بارندگی سبب شده استان اصفهان در ردیف پنجم استانهای کمآب و پنجم خشکسالی کشور قرار بگیرد، گفت: بهعلت کاهش بارش طی ۵ساله گذشته طی ۱۰ ساله اخیر استان اصفهان وارد شرایط خشکسالی شدید شده و وزارت نیرو مکلف به اجرای طرحهای تعادل بخشی و تامین آب برای حوزه و احیای زاینده رود است.
وی ادامه داد: جهاد کشاورزی مکلف به اجرای طرحهای مصرف بهینه آب است و در این چندسال اقدامات بسیاری انجام شده از جمله اینکه در ۳ سال اخیر شناسایی و برخورد با چاههای غیر مجاز صورت گرفته که با بیش از ۵ هزار چاه با همکاری مقامات قضایی و آب منطقهای برخورد شده است. همچنین بیش از ۳ هزار کنتور هوشمند آب و برق در چاههای مجاز نصب شده که مقدار مصرف را مشخص میکند و گروههای گشت و بازرسی هم فعال هستند و وزارت نیرو و جهاد در این حوزه مسئولیت مستقیم دارند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به اقدامات انجام شده در راستای جلوگیری از فرونشست زمین، اظهار داشت: اجرای طرح احیای زاینده رود که وزارت نیرو مکلف است طبق مصوبات شورای آب، تامین آب برای این حوزه را انجام بدهد و جلوگیری از برداشتهای غیرمجاز و تعریف نشده حوزه زاینده رود، تامین آب برای حوزههای مختلف دیگر که تحت تاثیر قرار گرفته، تسریع در اجرای طرحهای آبخیزداری و اجرای طرحهای الگوی کشت از دیگر اقدامات است.