آسیب تخریب مدرسه ظفر به پرونده ثبت جهانی هگمتانه

قلم از همدان، علی مالمیر در در حاشیه افتتاح سفره‌خانه سنتی سنگی در روستای هدف گردشگری “ورکانه” با بیان اینکه پیش از شیوع کرونا گردشگری استان رشد خوبی کرده بود و اگر با کرونا درگیر نبودیم پیشرفت خیلی بهتری داشت، عنوان کرد: به راستی دو سال سخت را در حوزه گردشگری پشت سر گذاشتیم و یک سال قبل از درگیری با شیوع ویروس کرونا نیز با موضوع سیل درگیر بوده ایم بدین سان، ۳ نوروز و سفرهای نوروزی را از دست داده ایم.
وی با اشاره به اینکه در دوران شیوع ویروس کرونا، گردشگری آسیب جدی و جبران ناپذیری دیده است، خاطرنشان کرد: این صدمه هم در از بین بردن فرصت‌های شغلی و هم در رشد اقتصادی صنایع وابسته به صنعت گردشگری بسیار مشهود است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان با تصریح بر این موضوع به بسته های حمایتی دولت در این خصوص اشاره کرد و افزود: در راستای بسته‌های حمایتی دولت از این صنعت ۱۷۲ پرونده در استان تکمیل شد که بیش از ۲۴ میلیارد تومان بود و در نهایت ۱۶ میلیارد از این مبلغ پرداخت شد.
مالمیر با بیان اینکه مشکلات این حوزه بسیار بیشتر از آن است که با وام برطرف شود و این تسهیلات و کمک‌ها فقط التیامی بر پیکره زخمی گردشگری است، ادامه داد: این کمک های دولتی در حوزه گردشگری را مطلوب نمی دانیم و حال، با شرایط پیش رو امیدواریم تا این صنعت به روزهای اوج خود برگردد، به مسیر خود ادامه دهد و بخشی از آسیب وارده به آن جبران شود.
کسب و کارهای گردشگری مشابه دیگر کسب و کارها دیده شوند
وی به محدودیت های سفر در دوران کرونا اشاره کرد و افزود: اگر در مواجهه گردشگری با کرونا در سطح ملی شاهد محدودیت‌های کمتری بودیم، وضعیت بهتر بود، با یک بازنگری اساسی می‌شد، این محدودیت ها را برای گردشگری به سمت دیگری سوق داد و حال به راستی باید سفر و گردشگری را نه در قالب کالای لوکس بدانیم بلکه باور داشته باشیم که سفر در خانواده ضروری است و باید دیده شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان خاطرنشان کرد: ما توقع داریم کسب و کارهای گردشگری مشابه دیگر کسب و کارها دیده شوند، در این ۱۸ ماهه شاهد بوده ایم که فعالان صنعت گردشگری با وجود همه آسیب‌ها سعی کرده اند تا سرپا بایستند و ‌کمترین تعدیل نیرو و اخراج نیرو را داشته باشند تا آسیب زیادی به بدنه تأسیسات گردشگری وارد نشود.
این مسئول با تصریح بر اینکه تاسیسات گردشگری همدان بنا دارد تا با شروع فعالیت گردشگری با تمام توان وارد عمل شوند، عنوان کرد: امیدواریم در نوروز پیش‌رو شروع پر جنب و جوش گردشگری را داشته باشیم، هرچند ایام پیک سال گردشگری را پشت سر گذاشتیم و چشم امید ما به نوروز ۱۴۰۱است که بعد از سه نوروز بتوانیم خدمات رسانی به مسافران را داشته و از این فرصت استفاده کنیم.
نبود نظارت بر ساخت و سازها متناسب با فرهنگ روستای ورکانه
مالمیر در بخش دیگری از صحبت های خود به وضعیت ساخت و سازهای صورت گرفته در روستای سنگی ورکانه نیز اشاره کرد و افزود: ساخت و سازهای این روستای هدف گردشگری در قالب طرحی که در گذشته در بنیاد مسکن شکل گرفت مطرح و مقرر شد تا ساخت و سازها در قالب آن طرح اتفاق بیفتد.
وی با تاکید بر اینکه اگر ساخت و سازها متناسب با فرهنگ روستا بود، این میزان آسیب را در بافت روستا شاهد نبودیم، اظهار کرد: در این طرح بر ارزش‌های تاریخی و معماری و فرهنگی روستا تأکید شده بود و به راستی اگر طرح اجرا می‌شد این میزان تخریب را در روستا نداشتیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان ضمن ابراز تاسف تصریح کرد: اگر در حال حاضر بافت روستا آسیب دیده به دلیل بوده که بر اجرای این طرح نظارت نشده است.
این مسئول عنوان کرد: حال با شکل گیری پایگاه روستایی بافت تاریخی روستاهای همدان امیدواریم شاهد حفظ بافت و اصالت این روستا باشیم و از سویی، اهالی روستای ورکانه نیز باید در راستای ساخت و سازهای جدید، الگو را رعایت کنند و مالکان نیز برای تغییر ساخت و ساز با مشارکت میراث فرهنگی و دهیار عمل کنند.
وی در پاسخ به وضعیت روستای حیدره قاضی خان و بافت قدیمی و معماری پلکانی این روستا مطرح کرد: در روستاهایی که ثبت ملی نشده به لحاظ حقوقی اداره میراث فرهنگی نمی‌تواند ورود قانونی در زمینه ساخت و سازها و حفظ بافت تاریخی روستا داشته باشد، اما با تشخیص مسئولین و دهیار می‌توان در راستای حفظ ارزش‌ها کوشید چراکه خسران و ضرر از بین رفتن بافت روستایی به ساکنین آن محدوده نیز بازمی گردد.
مالمیر با تاکید بر اینکه در دو روستای ورکانه و سیمین میراث فرهنگی پایگاه داشته و مبنای حقوقی مداخله دارد، اظهار کرد: به راستی، برای حفظ بافت روستایی نیازمند همکاری ارگان‌ها و مردم و دهیاران روستاها هستیم چراکه ‌میزان اعتبارات میراث فرهنگی به اندازه‌ای نیست که بافت همه روستاها را حفظ نماید.
وی در خصوص وضعیت روستای ورکانه خاطرنشان کرد: فعلا ثبت جهانی روستای ورکانه مطرح نیست ولی پرونده‌ای را در چهارچوب منظر طبیعی دره ارزانفود داریم تا بتوانیم این منطقه را به صورت بکر و بدون مداخلات انسانی و مطابق با معیارهای یونسکو داشته باشد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در ادامه صحبت های خود به موضوع پرونده منظر تاریخی “از هگمتانه تا همدان” نیز اشاره کرد و افزود: این نخستین پرونده‌ای است که در راستای استانداردهای یونسکو ساخته و پرداخته شده و منتظریم که وزارتخانه این پرونده را زودتر به یونسکو معرفی کند.
ارزیابان یونسکو اواخر مهرماه به همدان می آیند
مالمیر با بیان اینکه ارزیابان یونسکو برای ثبت زنجیره‌ای کارونسراها به کشور آمده اند، تصریح کرد: پرونده ثبت جهانی زنجیره‌ای کاروانسراهای کشور آماده شده و هم اکنون، ارزیابان یونسکو ایران اند و طبق مسیر تعریف شده بازدید دارند که در این راستا، پیش‌بینی می‌شود ۲۹ مهرماه به همدان آمده و از فرسفج و تاج‌آباد بازدید کنند.
وی در ادامه به وضعیت بناهای تاریخی تحریب شده در همدان نیز اشاره کرد و گفت: طی چند روز گذشته مدرسه ظفر که یکی از بناهای واقع در محله ذوالریاستین است، توسط مالک تخریب شده است.
مالمیر با بیان اینکه تخریب اینگونه بناها که در بافت قرار دارند به پرونده ثبت جهانی هگمتانه آسیب می‌زند، اظهار کرد: این تخریب را پیگیری میکنیم ‌و با وجود اینکه لکه‌های واجد ارزش بافت به شهرداری ابلاغ شده اما در مورد این بنا از میراث استعلامی گرفته نشده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در پاسخ به انتقاد یکی از اهالی روستای ورکانه در خصوص مرمت اصطبل “مری لیلی ورکانه” با هزینه شخصی ۲۵۰ میلیون تومانی مطرح کرد: این بنا با هزینه شخصی مرمت شد و اداره میراث فرهنگی نتوانست در مورد مجوز و اعطای وام به آن ‌کمک کند چراکه تکلیف مالکیت مشخص نبود.
مالمیر با بیان اینکه کسی که مرمت کرده باید اجاره نامه از دهیار روستا بگیرد تا بتواند بهره‌برداری داشته باشد چون به لحاظ حقوقی مالکیت آنجا مشخص نیست، اظهار کرد: طبق قانون باید یا مالک مشخص بود یا وکالتنامه‌ آن موجود بود اما وضعیت مالکیت آن نامعلوم بوده است.
وی در ادامه به غارعلیصدر نیز اشاره کرد و افزود: غار بر اساس قانون یکی از انواع غارهایی است که متولی آن سازمان میراث فرهنگی است اما از سویی دیگر نیز جز نفایس است بدین ترتیب واگذاری آن در چارچوب قانون با قیمت‌گذاری کارشناسان رسمی دادگستری امکان‌پذیر و صورت گرفته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان تصریح کرد: بدین ترتیب، در بهره برداری از غار علیصدر باید حاکمیت دولت تداوم داشته باشد.
مالمیر با تاکید بر اینکه در خصوص تعطیلی غارعلیصدر نیز گفت: در این راستا طبق نظرات و مصوبات ستاد ملی و استانی مقابله با کرونا عمل کرده ایم از سویی، علیصدر یک شرکت است و باید دخل و خرجش با هم بخواند.
وی با بیان اینکه در شهریورماه که دوران پیک گردشگری در استان همدان است، روزانه تنها ۵۰ یا ۶۰ نفر از غار بازدید می‌کردند، عنوان کرد: تداوم این روند موجب مشکلاتی برای شرکت شد؛ چراکه ۸۰ درصد از میزان درآمد شرکت صرف حقوق کارکنان می‌شود و اگر غار باز باشد به راستی، ظرف ۶ ماه بدهی و زیان انباشته‌ای خواهد داشت.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در پایان، با بیان اینکه چهار شهر استان و برخی از روستاهای ما بافت تاریخی دارند که سرمایه ما در حوزه میراث محسوب می شوند، اظهار کرد: هم اکنون، در حال آماده‌سازی دستکند سامن هستیم و امیدواریم در سفر نوروزی ۱۴۰۱ دستکند سامن بتواند به مسافران خدمات ارائه دهد.
خسارت ۳۵۰ میلیاردی کرونا به گردشگری همدان
در ادامه، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان نیز عنوان کرد:
میزان خسارت تاسیسات گردشگری از کرونا ۳۵۰ میلیارد تومان است که این خسارت وارد بر مراکز اقامتی، آژانس‌های مسافرتی، هتل‌ها و سایر تاسیسات گردشگری است.
علی خاکسار با بیان این موضوع تصریح کرد: ۱۷۲ پرونده برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی شده که بالغ بر ۲۴ میلیارد تومان تسهیلات ۱۲ درصدی دریافت کنندکه تاکنون ۱۶ میلیارد تومان پرداخت شده است.
گفتنی است؛ “سفره‌خانه سنتی عمارت سنگی روستای ورکانه” با میزان سرمایه گذاری بالغ بر ۳ میلیارد تومان و تسهیلات ۶۵۰ میلیون تومانی و با اشتغالزایی مستقیم برای ۷ نفر در مساحت ۵۶۲ متر در این روستا افتتاح شد.