حجت‌الاسلام عبدالکریم پاک‌نیا تبریزی، تاریخ‌نگار، نویسنده و پژوهشگر، در یادداشتی در روزنامه جام جم نوشت: «یکی از مهم‌ترین برنامه‌های امام عسکری در دوره زندگی خود، آماده‌سازی جامعه شیعی برای ورود به عصر غیبت است. پیشوای یازدهم شیعیان برای تحقق آرمان‌های شریعت در دوره غیبت امام مهدی(عج)، باید تدابیری می‌اندیشیدند و جامعه آینده جهان اسلام را بر همان اساس ترسیم می‌کردند. در گام نخست، امام باید جامعه را برای غیبت صغری آماده می‌کردند. فلسفه دوره غیبت صغری، آمادگی جامعه اسلامی برای ورود به دوره غیبت کبری است. اقداماتی که امام حسن عسکری برای دوره ۶۹ ساله غیبت صغری انجام دادند، مهم و سرنوشت‌ساز بوده است. انتخاب نمایندگان یا همان نواب اربعه برای ارتباط سری با امام غایب، مهم‌ترین اقدام امام عسکری(ع) است. عثمان بن سعید عمری، محمد بن عثمان عمری، حسین بن روح نوبختی و علی بن محمد ثمری، نواب اربعه امام عصر در دوره غیبت صغری هستند. برای این افراد وظایف و برنامه‌هایی تدارک دیده شده بود که عبارتند از ارتباط سری با امام غایب و ایجاد کانال ارتباطی بین مردم و امام مهدی(عج)، حفظ جان امام عصر(عج) از دسیسه‌های حکومت وقت، فعالیت‌های اقتصادی برای حفظ بنیان‌های مالی جامعه شیعی در قالب دریافت اموال و فعالیت فرهنگی و اعتقادی که شامل مبارزه با مدعیان دروغین مهدویت است.
گام دوم امام عسکری(ع) برای جامعه‌سازی منتظران، معرفی منابع علمی متقن و آشنایی جامعه اسلامی با کتب حدیثی که درباره مهدویت به نگارش درآمده بود، مانند آثار فضل بن شاذان نیشابوری است.
اقدام سوم امام یازدهم(ع) تربیت شاگردان برای آینده بود. نامه‌فرستادن به بزرگان شیعه در مناطق مختلف، اقدام بعدی امام برای آشنایی شیعیان با موضوع مهدویت و زمینه‌سازی برای عصر غیبت بود. گام دیگر امام در مسیر جامعه‌سازی مهدوی، برخورد با منحرفان فکری و اعتقادی مانند صوفیان، غلات و دوگانه‌پرستان و نیز دورکردن این جماعت از بدنه جامعه شیعی بود. حضرت عسکری(ع) برای معرفی جانشین خود سه نشانه را بیان کردند؛ خواندن نماز بر پیکر امام، خبر دادن از نامه‌ها و پاسخ‌دادن به نامه‌های مسافرانی که از ایران و قم به سامرا آمده بودند.
بهره‌مندی از کرامت و علوم غیبی اقدام دیگری که بود که امام حسن عسکری(ع) برای اثبات امامت خود و آماده‌سازی مردم برای پذیرش امامت حضرت مهدی(عج) انجام می‌دادند.
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که امام عسکری برای تحقق جامعه مهدوی و پذیرش امام غایب در دوره‌های بعدی انجام دادند، تشکیل یک شبکه ارتباطی قوی به نام شبکه وکالت بود. این شبکه از دوره امامان پیشین شکل گرفته بود و در دوره‌های بعدی قوی‌تر شد تا به امام یازدهم(ع) رسید. امام(ع) در شهرهای مختلف وکیل‌هایی داشتند. این افراد به صورت سری با یکدیگر ارتباط داشتند و دستورات امام عسکری را برای آماده‌سازی مردم در پذیرش عصر غیبت اجرایی می‌کردند. ابراهیم بن مهزیار اهوازی، احمد بن اسحاق قمی و … از اعضای مهم شبکه وکالت بودند که علاوه بر فعالیت‌های فرهنگی، عهده‌دار فعالیت‌های اقتصادی نیز بودند. علت تشکیل و تقویت این سازمان را باید در پراکندگی جمعیت شیعه در جغرافیای جهان آن روز دانست، زیرا در غیر این صورت این جمعیت پراکنده گرفتار انحراف می‌شدند.»
انتهای پیام
